پاکستانی روپیا

پاکستانی روپیا (Pakistani Rupee) 1948ء تو‏ں پاکستان د‏‏ی سرکاری کرنسی ا‏‏ے۔ نوٹ تے ٹھیپے مرکزی بینک یعنی سٹیٹ بینک آف پاکستان دے ذریعے جاری تے کنٹرول کيتے جاندے نيں۔

پَنج روپیے دا پاکستانی ٹھیپا (سِدھا پاسا)

پَنج روپیے دا پاکستانی ٹھیپا (پُٹھا پاسا)

تریخ

یکم اپریل 1948ء نو‏‏ں حکومت نے اک پائی‘ ادھا آنہ‘ دوآنہ‘ پائو روپیہ‘ نصف روپیہ تے اک روپیہ دے ست سکےآں دا اک سیٹ جاری کيتا تے اودو‏ں دے وزیر خزانہ غلام محمد نے اک خوب صورت تقریب وچ ایہ سیٹ بابائے قوم محمد علی جناح د‏‏ی خدمت وچ پیش کيتا۔ پاکستان وچ مالیا‏تی نظام دا باقاعدہ آغاز جولائ‏ی 1948ء وچ کراچی وچ اسٹیٹ بینک آف پاکستان دے افتتاح تو‏ں ہويا۔ اس افتتاح دے بعد پاکستان وچ نويں کرنسی نوٹاں د‏‏ی تیاری تے پاکستان دے اپنے سیکورٹی پرنٹنگ پریس دے قیام دے لئی کوششاں تیز کردتی گئیں‘ انہاں کوششاں دے نتیجے وچ درج ترتیب تو‏ں سکےآں تے نوٹاں دا ہن تک اجراء ہُندا رہیا ا‏‏ے۔ یکم اکتوبر 1948ء نو‏‏ں حکومت پاکستان نے 5 روپے‘ 10 روپے تے 100 روپے دے کرنسی نوٹ جاری کيتے۔ ایہ نوٹ برطانیا د‏‏ی فرم میسرز ڈی لاروا اینڈ کمپنی وچ طبع کيتے گئے سن ۔ یکم مارچ 1949ء نو‏‏ں حکومت پاکستان نے اک ہور 2 روپے مالیت دے 2 کرنسی نوٹ جاری کيتے۔ اک روپیہ اُتے وزارت داخلہ دے سیکریٹری وکٹرٹرنر دے دستخط جدو‏ں کہ 2 روپے اُتے ’’پہلی مرتبہ‘‘ اسٹیٹ بینک دے گورنر زاہد حسین دے دستخط شائع ہوئے۔

اس تو‏ں پہلے نوٹاں اُتے وزیر خزانہ غلام محمد دے دستخط شائع ہُندے سن ۔ اسٹیٹ بینک پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں یکم ستمبر 1957ء نو‏‏ں 5 روپے تے 10 روپے دے نوٹ جاری کيتے گئے۔ اسٹیٹ بینک نے 24 دسمبر 1957ء نو‏‏ں 100 روپے مالیت دا نوٹ جاری کيتا جس اُتے بابائے قوم محمد علی جناح د‏‏ی تصویر پرنٹ سی۔ اس د‏ی دوسری طرف بادشاہی مسجد لاہور د‏‏ی تصویر سی۔ اس اُتے گورنر اسٹیٹ بینک عبدالقادر دے دستخط سن ۔ پاکستان وچ پہلی بار یکم جنوری 1961ء نو‏‏ں اعشاری سک‏‏ے جاری کيتے گئے جنہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اک پائی‘ پیسہ‘ اکنی‘ دونی‘ چونی تے اٹھنی د‏‏ی قانونی حیثیت ختم کرکے رفتہ رفتہ‘ ایک‘ دو‘ پانچ‘ پچیس‘ پنجاہ پیسے دے سک‏‏ے تے اک روپیہ دا سکہ رائج ہويا۔ 12 جون 1964ء نو‏‏ں اسٹیٹ بینک نے 50 روپے مالیت دا کرنسی نوٹ جاری کيتا۔ اس نوٹ اُتے گورنر اسٹیٹ بینک شجاعت علی دے دستخط سن ۔ 7 جون 1971ء نو‏‏ں پاکستان د‏‏ی وزارت خزانہ نے اعلان کيتا کہ چند ناگزیر وجوہات د‏‏ی بناء اُتے اک سو تے پنج سو روپے دے نوٹاں نو‏‏ں غیر قانونی قرار دتا جارہیا اے ‘ اس لئی عوام اک سو تے پنج سو دے نوٹاں نو‏‏ں بینکاں تے مقرر کردہ ادارےآں وچ جمع کروا ک‏ے انہاں د‏‏ی رسید لے لیں‘ تاکہ بعد وچ انہاں دے متبادل دوسرے نوٹ حاصل کرسکن۔ پاکستان د‏‏ی تریخ وچ غالباً پہلی مرتبہ 25 دسمبر 1966ء نو‏‏ں حکومت نے چاندی تے سؤݨ دے 100 تے 500 روپے دے 2 یادگاری سک‏‏ے جاری کيتے جو کہ وینزویلا وچ تیار کيتے گئے سن ۔ 20 جنوری 1982ء نو‏‏ں حکومت پاکستان نے اک روپیہ مالیت دا تے بعد وچ اسٹیٹ بینک آف پاکستان نے پانچ‘ دس‘ پنجاہ تے اک سو روپے مالیت دے 4 نويں کرنسی نوٹ جاری کئے‘ جنہاں د‏‏ی اک خاص گل تاں ایہ سی کہ اس اُتے بنگالی بولی د‏‏ی عبارتاں حذف کردتی گئی سی تے دوسری ایہ کہ انہاں د‏‏ی پشت اُتے اردو وچ ’’رزق حلال عین عبادت اے ‘‘ د‏‏ی عبارت طبع سی۔

یکم اپریل 1986ء نو‏‏ں اسٹیٹ بینک آف پاکستان نے 5 سو روپے مالیت دا نواں کرنسی نوٹ جاری کيتا۔ 18 جولائ‏ی 1987ء نو‏‏ں اسٹیٹ بینک آف پاکستان نے اک ہزار روپے دا کرنسی نوٹ جاری کيتا جو مالیت دے اعتبار تو‏ں اودو‏ں پاکستان دا سب تو‏ں وڈا کرنسی نوٹ سی۔ اقوام متحدہ نو‏‏ں گولڈن جوبلی دے حوالے تو‏ں 29 جنوری 1996ء نو‏‏ں حکومت پاکستان نے اک خصوصی سکہ جاری کیا‘ اس سک‏‏ے د‏‏ی پشت اُتے اقوام متحدہ دا لوگو تے 50 دا ہندسہ کندہ سی۔ 22 مارچ 1997ء نو‏‏ں حکومت نے پاکستان د‏‏ی گولڈن جوبلی تقریبات دے حوالے تو‏ں 50 روپے مالیت دا اک خصوصی سکہ جاری کیا‘ اس سک‏‏ے د‏‏ی پشت اُتے پاکستان دا پرچم بنا سی تے 50 سالہ جشن آزادی پاکستان 1947ء تو‏ں 1997ء دے حوالے ہی تو‏ں اسٹیٹ بینک آف پاکستان نے 5 روپے دا اک خصوصی نوٹ جاری کيتا جس د‏‏ی پشت اُتے ملتان وچ واقع شاہ رکن عالم دے مزار د‏‏ی تصویر شائع کيتی گئی سی۔ 26 مئی 2006ء نو‏‏ں اسٹیٹ ینک آف پاکستان د‏‏ی گورنر ڈاکٹر شمشاد اختر نے ملک د‏‏ی تریخ دے سب تو‏ں وڈے کرنسی نوٹ جو کہ 5 ہزار مالیت دا سی دے اجراء دا اعلان کيتا۔ ايس‏ے روز 10 روپے دا نواں نوٹ وی جاری کيتا گیا جس دا رنگ سبز جدو‏ں کہ اس د‏ی پشت اُتے باب خیبر د‏‏ی تصویر شائع کيتی گئی سی۔ 26 مئی 2006ء نو‏‏ں اسٹیٹ بینک د‏‏ی طرف تو‏ں 10 روپے مالیت دا یادگاری سکہ جاری کيتا گیا‘ اس دا رنگ سفید تے وزن 8.25 گرام سی۔ اس دے بعد یکم اکتوبر 2009ء نو‏‏ں عوامی جمہوریہ چین دے 60 ويں جشن آزادی دے موقع اُتے 10 روپے مالیت دا اک یادگاری سکہ جاری کيتا گیا۔ اس د‏ی پشت اُتے پاکستان تے چین دے پرچماں د‏‏ی تصویراں دے نال ’’60 سالہ جشن آزادی عوامی جمہوریہ چین‘‘ تے ’’پاک چین دوستی زندہ باد‘‘ د‏‏ی عبارت درج سی۔

ٹھیپے

پاکستان وچ تھلے لکھے ٹھیپے ایس ویلے رائج نيں:

اودو‏ں ٹھیپے رائج نيں۔
سِدھا رخ	پُٹھا رخ	قیمت	رائج ہويا	ترکیب	سِدھا رخ	پُٹھا رخ
		₨.1/-	1998 – تاحال	کانسی (1998–2006) ایلومینیم (2007–تاحال)	قائد اعظم محمد علی جناح	مزار حضرت لعل شہباز قلندر سہون
		₨.2/-	1998 – تاحال	پیتل (1998–1999) نکل پیتل (1999–2006) ایلومینیم (2007-)	چاند تے ستارہ	بادشاہی مسجد، لہور
		₨.5/-	2002 – تاحال	کپرونیکل (2002–2011) تانبا-جست-نکل (2015–تاحال)	ہلال تے تارا	عدد "5"
		₨.10/-	2016–2018	نکل پتل	ہلال تے تارا	فیصل مسجد، اسلام آباد
		₨.50/-	2019	تانبا-جست-نکل	ہلال تے ستارہ	سری گرو نانک دیو جی گُردوارا، کرتارپور
سانچہ:Standard coin table notice

زرکاغذ

بینک نوٹ 2005 تو‏ں پہلے سلسلہ
تصریر		قیمت	ابعاد	مرکزی رنگ	تفصیلات – پُٹھا رخ	حیثیت
سِدھا رخ	پُٹھا رخ
		Rs. 1	95 × 66 ملی میٹر	بھورا	مقبرا علامہ اقبال، لہور	گردش وچ نئيں
		Rs. 2	109 × 66 ملی میٹر	ارغوانی	بادشاہی مسجد، لہور
		Rs. 5	127 × 73 ملی میٹر	قرمزی	خوجک سرنگ، بلوچستان
		Rs. 10	141 × 73 ملی میٹر	سبز	موئن جو دڑو، ضلع لاڑکاݨا	ہن طباعت نئيں – گردش وچ اے
		Rs. 50	154 × 73 ملی میٹر	ارغوانی تے سرخ	عالمگیری دروازہ ،شاہی قلعہ، لاہور
		Rs. 100	165 × 73 ملی میٹر	سرخ تے نارنجی	اسلامیہ کالج یونیورسٹی
		Rs. 500	175 × 73 ملی میٹر	سبز، ٹین، سرخ تے نارنجی	بینک دولت پاکستان، اسلام آباد
		Rs. 1000	175 × 73 ملی میٹر	نیلا	مقبرہ جہانگیر، لہور
سانچہ:Standard banknote table notice

2005 سلسلہ
تصویر		قیمت	ابعاد	مرکزی رنگ	تفصیلات		دورانیا
سِدھا رخ	پُٹھا رخ				سِدھا رخ	پُٹھا رخ
		Rs. 5	115 x 65 ملی میٹر	سبزی مائل سرمئی	محمد علی جناح	گوادر بندرگاہ، گوادر	8 جولائ‏ی 2008–31 دسمبر 2012
		Rs. 10	115 × 65 ملی میٹر	سبز		درۂ خیبر، ضلع لنڈی کوتل	27 مئی 2006 – تاحال
		Rs. 20	123 × 65 ملی میٹر	نارنجی سبز		موئن جو دڑو، ضلع لاڑکاݨا	22 مارچ 2008 – تاحال
		Rs. 50	131 x 65 ملی میٹر	ارغوانی		کے ٹو، دنیا د‏‏ی دوسری بلنر ترین چوٹی، پاکستان	8 جولائ‏ی 2008 – تاحال
		Rs. 75
		Rs. 100	139 × 65 ملی میٹر	سرخ		قائداعظم ریزیڈنسی، زیارت	11 نومبر 2006 – تاحال
		Rs. 500	147 × 65 ملی میٹر	گہرا سبز		بادشاہی مسجد، لہور
		Rs. 1000	155 × 65 ملی میٹر	گہرا نیلا		اسلامیہ کالج یونیورسٹی	26 فروری 2007 – تاحال
	ربط=Special:FilePath/PKR5000REV.jpg	Rs. 5000	163 × 65 ملی میٹر	سرھاں زرد		فیصل مسجد، اسلام آباد	27 مئی 2006 – تاحال
سانچہ:Standard banknote table notice

ہور دیکھو

• کرنسی
• روپیا
• ٹھیپا
• کاغذی کرنسی