وکیپیڈیا

فنکشنل گروپ

نامیاتی کیمیاء وچ فنکشنل گروپ تو‏ں مراد چند مخصوص ایٹم یا انہاں دے درمیانی بندھن (bond) ہُندے نيں جو اس مولیکیول دے کیمیائی تعاملات د‏‏ی وجہ بندے نيں۔ انہاں د‏‏ی مدد تو‏ں مولیکول دا ناں رکھنا وی آسان ہوئے جاندا ا‏‏ے۔
نامیاتی کیمیاء دے تمام مرکبات وچ کاربن لازمی موجود ہُندا ا‏‏ے۔

چند عام فنکشنل گروہان سودھو

ایتھ‏ے چند عام فنکشنل گروہان د‏‏یاں مثالاں دتیاں گئیاں نيں۔ R تے 'R تو‏ں مراد ہائیڈروجن یا ہائیڈروکاربن دے ہور ایٹم یا ایٹماں دا مجموعہ نيں۔

ہائیڈروکاربن سودھو

ایہ اوہ مرکبات ہُندے نيں جنہاں وچ صرف ہائیڈروجن تے کاربن دے ایٹم موجود ہُندے نيں۔ میتھین وچ صرف اک کاربن ایٹم ہُندا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ سارے ہائیڈروکاربن وچ دو یا زیادہ کاربن دے ایٹم ہُندے نيں ۔

  • جدو‏ں سارے کاربن دے ایٹم سنگل بونڈ (یعنی C–C) تو‏ں جڑے ہُندے نيں تاں انہاں مرکبات نو‏‏ں alkanes کہندے نيں۔ انہاں وچ کوئی دہرا یا تہرا بونڈ نئيں ہُندا۔
  • جدو‏ں کوئی وی دو کاربن دے ایٹم ڈبل بونڈ (یعنی C=C)سے جڑے ہُندے نيں تاں انہاں مرکبات نو‏‏ں alkenes کہندے نيں۔ انہاں وچ اک یا کئی ڈبل بونڈ دے علاوہ اک یا کئی سنگل بونڈ وی ہوئے سکدے نيں۔
  • جدو‏ں کوئی وی دو کاربن دے ایٹم ٹرپل بونڈ (یعنی C≡C) تو‏ں جڑے ہُندے نيں تاں انہاں مرکبات نو‏‏ں alkynes کہندے نيں۔ انہاں وچ اک یا کئی ٹرپل بونڈ دے علاوہ اک یا کئی سنگل تے ڈبل بونڈ وی ہوئے سکدے نيں۔
کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
الکین Alkyl R2C-CR2   alkyl- -ane  
Ethane
الکی ن Alkenyl R2C=CR2   alkenyl- -ene  
Ethylene
(Ethene)
الکائین الکائین RC≡CR'   alkynyl- -yne  
سرکین
(Ethyne)
بنزین Phenyl RC6H5
RPh 		  phenyl- -benzene  
Cumene
(2-phenylpropane)
ٹالواین Benzyl RCH2C6H5
RBn 		  benzyl- 1-(substituent)toluene  
Benzyl bromide
(α-Bromotoluene)

ہیلوجن اُتے مشتمل گروپ سودھو

کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
ہیلو الکین halo RX halo- alkyl halide  
Chloroethane
(Ethyl chloride)
fluoroalkane فلورین RF   fluoro- alkyl fluoride  
Fluoromethane
(Methyl fluoride)
chloroalkane کلورین RCl   chloro- alkyl chloride  
Chloromethane
(Methyl chloride)
bromoalkane برومین RBr   bromo- alkyl bromide  
Bromomethane
(Methyl bromide)
iodoalkane iodo RI   iodo- alkyl iodide  
Iodomethane
(Methyl iodide)

آکسیجن اُتے مشتمل گروپ سودھو

کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
الکحل Hydroxyl ROH   hydroxy- -ol  
Methanol
Ketone Carbonyl RCOR'   -oyl- (-COR')
or
oxo- (=O)		 -one  
Butanone
(Methyl ethyl ketone)
Aldehyde Aldehyde RCHO   formyl- (-COH)
or
oxo- (=O)		 -al  
Acetaldehyde
(Ethanal)
Acyl halide Haloformyl RCOX   carbonofluoridoyl-
carbonochloridoyl-
carbonobromidoyl-
carbonoiodidoyl-		 -oyl halide  
Acetyl chloride
(Ethanoyl chloride)
Carbonate Carbonate ester ROCOOR   (alkoxycarbonyl)oxy- alkyl carbonate  
Triphosgene
(bis(trichloromethyl) carbonate)
Carboxylate Carboxylate RCOO−  

 

carboxy- -oate  
Sodium acetate
(Sodium ethanoate)
Carboxylic acid Carboxyl RCOOH   carboxy- -oic acid  
ایسیٹک ایسڈ
(Ethanoic acid)
اسٹر اسٹر RCOOR'   alkanoyloxy-
or
alkoxycarbonyl		 alkyl alkanoate  
Ethyl butyrate
(Ethyl butanoate)
Methoxy Methoxy ROCH3   methoxy-
Hydroperoxide Hydroperoxy ROOH   hydroperoxy- alkyl hydroperoxide  
Methyl ethyl ketone peroxide
Peroxide Peroxy ROOR   peroxy- alkyl peroxide  
Di-tert-butyl peroxide
Ether Ether ROR'   alkoxy- alkyl ether  
Diethyl ether
(Ethoxyethane)
Hemiacetal Hemiacetal RCH(OR')(OH)   alkoxy -ol -al alkyl hemiacetal
Hemiketal Hemiketal RC(ORʺ)(OH)R'   alkoxy -ol -one alkyl hemiketal
Acetal Acetal RCH(OR')(OR")   dialkoxy- -al dialkyl acetal
Ketal (or Acetal) Ketal (or Acetal) RC(ORʺ)(OR‴)R'   dialkoxy- -one dialkyl ketal
Orthoester Orthoester RC(OR')(ORʺ)(OR‴)   trialkoxy-
Orthocarbonate ester Orthocarbonate ester C(OR)(OR')(ORʺ)(OR″)   tetralkoxy- tetraalkyl orthocarbonate

نائٹروجن اُتے مشتمل گروپ سودھو

نائیٹروجن دے اکثر نامیاتی مرکبات وچ کاربن آکسیجن بونڈ (C=O) وی ہُندا اے مثلاً ایمائیڈ

کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
Amide Carboxamide RCONR2   carboxamido-
or
carbamoyl-		 -amide  
Acetamide
(Ethanamide)
Amines Primary amine RNH2   amino- -amine  
Methylamine
(Methanamine)
Secondary amine R2NH   amino- -amine  
Dimethylamine
Tertiary amine R3N   amino- -amine  
Trimethylamine
4° ammonium ion R4N+   ammonio- -ammonium  
Choline
Imine Primary ketimine RC(=NH)R'   imino- -imine
Secondary ketimine RC(=NR)R'   imino- -imine
Primary aldimine RC(=NH)H   imino- -imine  
Ethanimine
Secondary aldimine RC(=NR')H   imino- -imine
Imide Imide (RCO)2NR'   imido- -imide  
Succinimide
(Pyrrolidine-2,5-dione)
Azide Azide RN3   azido- alkyl azide  
Phenyl azide
(Azidobenzene)
Azo compound Azo
(Diimide) 		RN2R'   azo- -diazene  
Methyl orange
(p-dimethylamino-azobenzenesulfonic acid)
Cyanates Cyanate ROCN   cyanato- alkyl cyanate  
Methyl cyanate
Isocyanate RNCO   isocyanato- alkyl isocyanate  
Methyl isocyanate
Nitrate Nitrate RONO2   nitrooxy-, nitroxy-

alkyl nitrate

 
Amyl nitrate
(1-nitrooxypentane)
Nitrile Nitrile RCN   cyano- alkanenitrile
alkyl cyanide 		 
Benzonitrile
(Phenyl cyanide)
Isonitrile RNC   isocyano- alkaneisonitrile
alkyl isocyanide 		 
Methyl isocyanide
Nitrite Nitrosooxy RONO nitrosooxy-

alkyl nitrite

 
امل نائٹرائٹ
(3-methyl-1-nitrosooxybutane)
Nitro compound Nitro RNO2 nitro-    
Nitromethane
Nitroso compound Nitroso RNO   nitroso- (Nitrosyl-)    
Nitrosobenzene
Pyridine Pyridine RC5H4N

 
 
 

4-pyridyl
(pyridin-4-yl)

3-pyridyl
(pyridin-3-yl)

2-pyridyl
(pyridin-2-yl)

-pyridine  
نکوٹین

گندھک اُتے مشتمل گروپ سودھو

کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
Thiol Sulfhydryl RSH   sulfanyl-
(-SH) 		-thiol  
Ethanethiol
Sulfide
(Thioether) 		Sulfide RSR'   substituent sulfanyl-
(-SR') 		di(substituent) sulfide
 

(Methylsulfanyl)methane (سابقہ) or
Dimethyl sulfide (لاحقہ)
Disulfide Disulfide RSSR'   substituent disulfanyl-
(-SSR') 		di(substituent) disulfide
 

(Methyldisulfanyl)methane (سابقہ) or
Dimethyl disulfide (لاحقہ)
Sulfoxide Sulfinyl RSOR'   -sulfinyl-
(-SOR') 		di(substituent) sulfoxide  
(Methanesulfinyl)methane (سابقہ) or
Dimethyl sulfoxide (لاحقہ)
Sulfone Sulfonyl RSO2R'   -sulfonyl-
(-SO2R') 		di(substituent) sulfone  
(Methanesulfonyl)methane (سابقہ) or
Dimethyl sulfone (لاحقہ)
Sulfinic acid Sulfino RSO2H   sulfino-
(-SO2H) 		-sulfinic acid  
2-Aminoethanesulfinic acid
Sulfonic acid Sulfo RSO3H   sulfo-
(-SO3H) 		-sulfonic acid  
Benzenesulfonic acid
Thiocyanate Thiocyanate RSCN   thiocyanato-
(-SCN) 		substituent thiocyanate  
Phenyl thiocyanate
Isothiocyanate RNCS   isothiocyanato-
(-NCS) 		substituent isothiocyanate  
Allyl isothiocyanate
Thione Carbonothioyl RCSR'   -thioyl-
(-CSR')
or
sulfanylidene-
(=S) 		-thione  
Diphenylmethanethione
(Thiobenzophenone)
Thial Carbonothioyl RCSH   methanethioyl-
(-CSH)
or
sulfanylidene-
(=S) 		-thial

فاسفورس اُتے مشتمل گروپ سودھو

کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
Phosphine
(Phosphane)		 Phosphino R3P   phosphanyl- -phosphane  
Methylpropylphosphane
Phosphonic acid Phosphono RP(=O)(OH)2   phosphono- substituent phosphonic acid  
Benzylphosphonic acid
Phosphate Phosphate ROP(=O)(OH)2 phosphonooxy-
or
O-phosphono- (phospho-) 		substituent phosphate  
Glyceraldehyde 3-phosphate (لاحقہ)
 
O-Phosphonocholine (سابقہ)
(Phosphocholine)
Phosphodiester Phosphate HOPO(OR)2 [(alkoxy)hydroxyphosphoryl]oxy-
or
O-[(alkoxy)hydroxyphosphoryl]- 		di(substituent) hydrogen phosphate
or
phosphoric acid di(substituent) ester 		ڈی این اے
O‑[(2‑Guanidinoethoxy)hydroxyphosphoryl]‑l‑serine (سابقہ)
(Lombricine)

بورون اُتے مشتمل گروپ سودھو

کیمیائی نام گروپ فارمولا بناوٹ دا فارمولا سابقہ لاحقہ مثال
Boronic acid Borono RB(OH)2   Borono- substituent boronic acid  
Bortezomib
([(1R)-3-methyl-1-({(2S)-3-phenyl-2-[(pyrazin-2-ylcarbonyl)amino]propanoyl}amino)butyl]boronic acid)
Boronic ester Boronate RB(OR)2   O-[bis(alkoxy)alkylboronyl]- substituent boronic acid di(substituent) ester
Borinic acid Borino R2BOH   Hydroxyborino- di(substituent) borinic acid
Borinic ester Borinate R2BOR   O-[alkoxydialkylboronyl]- di(substituent) borinic acid substituent ester

بیرونی ربط سودھو

"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=فنکشنل_گروپ&oldid=635455" توں لیا