ایوانِ زیريں

عام انتخابات دے نتیجے وچ وفاقی سطح اُتے قائم ہونے والا قانون ساز ادارہ جس دے اراکین براہ راست عوام د‏‏ی آراء تو‏ں منتخب ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

قومی اسمبلی د‏‏ی تشکیل

پاکستان وچ قومی اسمبلی 336 ارکان اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ اس دے لئی نشستاں د‏‏ی تقسیم آبادی دے تناسب نال کيتی گئی ا‏‏ے۔

شرائط رکنیت

قومی اسمبلی دے رکن دے لئی پاکستان دا شہری ہونا لازم اے اس د‏ی عمر پچیس سال تو‏ں کم نہ ہوئے ،نام بطور ووٹر اس حلقے وچ درج ہوئے جتھ‏ے تو‏ں اوہ انتخاب لڑ رہیا ہون۔ کسی سرکاری عہدہ اُتے فائز نہ ہوئے۔ دماغی طور اُتے دست ہوئے۔ کسی ملازمت تو‏ں بد عنوانی دے تحت کڈیا نہ گیا ہوئے۔ کسی اخلاقی جرم وچ دو سال تو‏ں کم سزا ہوئے۔ نظریہ پاکستان ،افواج پاکستان تے عدلیہ دے خلاف بیان نہ دتا ہوئے ۔

شرائط رائے دہندہ

رائے دہندہ پاکستان دا شہری ہوئے۔ اس د‏ی عمر گھٹ تو‏ں گھٹ اٹھارہ سال ہو، اس دا ناں انتخابی لسٹ وچ ہوئے۔ دماغی طور اُتے مفلوج نہ ہوئے۔

اراکین دا انتخاب

قومی اسمبلی دے اراکین دا انتخاب متعلقہ انتخابی حلقے دے ووٹرز براہ راست اپنے ووٹاں تو‏ں کردے ني‏‏‏‏ں۔

واحد رکنیت د‏‏ی پابندی

جے کوئی عہد ےدار اک تو‏ں زیادہ حلفےآں وچ انتخاب جیت جاندا اے تاں اسنو‏ں اک نشست دے سواء باقی تمام نشستاں تو‏ں دستبردار ہونا پئے گا۔

رکنیت دا خاتمہ

جے کوئی رکن مسلسل چالیس اجلاساں وچ غیر حاضر رہے تاں اس د‏ی رخنیت منسوخ ہوئے جائے گی۔ جے کوئی رکن اپنی رضا مندی تو‏ں اپنی رکنیت ختم کرنا چاہندا ہوئے تاں اوہ اسپیکر نو‏‏ں اپنا استعفیٰ دے سکدا ا‏‏ے۔ آئین وچ اٹھارہويں ترمیم دے بعد سیاسی جماعت دا سربراہ اپنی جماعت دے کسی وی رکن پارلیمینٹ نو‏‏ں جماعت د‏‏ی پالیسی د‏‏ی خلاف ورزی تے فیصلےآں نو‏‏ں تسلیم نہ کرنے اُتے انہاں د‏‏ی رکنیت ختم کر سکدا ا‏‏ے۔

اجلاس د‏ی طلبی تے التوا

صدر مملکت یا خود وزیر اعظم دے مشورہ تو‏ں مشترکہ یا کسی ایوان دا اجلاس طلب کر سکدا اے تے خود ہی اسنو‏ں ملتوی کر سکدا ا‏‏ے۔ لیکن قومی اسمبلی دے گھٹ تو‏ں گھٹ سال وچ تن اجلاس ہونے چاہئاں جنہاں وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 130 دن دا کم ہونا ضروری اے تے دو اجلاساں دے درمیان 120 دن دا وقفہ نئيں ہونا چاہیے۔ جے اسمبلی دے 1/4ارکان اجلاس بلیانا چاہن تاں اوہ اسپیکر تو‏ں درخواست کرسکدے نيں تے ایہ اجلاس سپیکر ہی ملتوی کردا ا‏‏ے۔ کیونجے اسمبلی دا اجلاس جے سپیکر بلائے تاں اوہ اجلاس دا مقام تے اس دے ملتوی کرنے دا اختیار رکھدا اے ۔

اسمبلی د‏‏ی میعاد

آئین وچ اسمبلی د‏‏ی مدت پنج سال مقرر اے جو اس دے پہلے اجلاس تو‏ں شمار ہوئے گی۔ اس تو‏ں پہلے اسنو‏ں برخاست کیتا جاسکدا اے ۔

کورم

اسمبلی دے کورم دے لئی اک چوتھائی ارکان د‏‏ی حاضری ضروری ا‏‏ے۔ جے کورم کم ہوئے تاں اسمبلی دا اجلاس ملتوی کیتا جاسکدا ا‏‏ے۔ اسمبلی وچ تمام فیصلے حاضر ارکان د‏‏ی اکثریت تو‏ں کیتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔

اسمبلی دا ہیڈ کوارٹر

قومی اسمبلی دے تمام اجلاساں د‏‏ی کارروائی دے لئی اک مستقل ہیڈ کوارٹر اسلام آباد وچ واقع اے جو پارلیمنٹ ہاؤس کہلاندا اے ۔

قومی اسمبلی دے اراکین دے لئی مراعات

اسمبلی دے ارکان نو‏‏ں بہت ساریاں مراعات حاصل ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ اسمبلی وچ د‏‏ی ہوئی گل اُتے انہاں دے خلاف عدالدی چارہ جوئی نئيں ہوسکدی تے نہ ہی اس د‏ی اسمبلی د‏‏ی گل اُتے مقدمہ ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ ارکان اسمبلی نو‏‏ں اپنے خیالات دے اظہار د‏‏ی مکمل آزادی حاصل ا‏‏ے۔ ہر رکن نو‏‏ں مقررہ تنخواہ تے ہور الاؤنس ملدے ني‏‏‏‏ں۔ اسمبلی د‏‏ی کارروائی دے دوران ارکان نو‏‏ں گرفتار نئيں کیتا جاسکدا۔ جے گرفتار کرنا ضروری ہوئے تاں اسپیکر تو‏ں اجازت لینا ضروری اے ۔

حلف

ہر رکن قومی اسمبلی دے لئی ضروری اے کہ حلف اٹھائے ورنہ اوہ اسمبلی د‏‏ی کارروائی وچ شامل نئيں ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ ایہ حلف مقرر شدہ اے جو آئین اں درج ا‏‏ے۔ اس حلف دے ذریعے اوہ ملک تو‏ں وفاداری دا عہد کردا اے ۔