اشک آباد
| شہر
اشک آباد Ashgabat 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
اشک آباد 1919ء توں 1927ء تک ناں پولتورسک ، وسطی ایشیاء چ ترکمانستان دا راجگڑھ تے سبتوں وڈا شہر اے ، جہڑا قراقم صحرا تے کوپت داغپربت دھارے وشکار واقع اے ۔ 2001ء دی جنگننا (مردم شماری) چ شہر دی لوک گنتی 6،95،300 تے 2009ء دی جنگننا چ شہر دی لوک گنتی 10 لکھ دے نیڑے اے ۔شہر دی آبادی دی اکثریت ترکمان اے تے روسی ، آذری ، آرمینی گھٹ گنتیاں وی وسدیاں نیں ۔
قراقم نہر شہر دے درمیاں چوں وگدی اے جہڑی آمو دریا توں پانی چڑھدے توں لہندے لیاندی اے [۸]
۔
ناں سودھو
اشک آباد نوں ترکمن بولی ج اشگابات (Aşgabat ) ، روسی چ اسخ آباد (Ашхабад) تے فارسی چ عشق آباد ۔1991ء توں پہلے عام طور اتے انگریزی چ شہر دے جوڑ Ashkabad لکھے جاندے سی ، جہڑے شہر دے روسی ناں توں لئے گئے سی ، جہڑے کہ خود آپ اصل فارسی ناں عشق آباد توں لئے گئے سی ۔شہر دے ناں دے جوڑ اشخابات تے اشگابات وی کیتے جاندے رہے اے ۔ 1919ء توں 1927ء تک شہر دا ناں پولتورسک رہیا جہڑا اک مقامی انقلابی دے ناں اتے رکھیا سی ۔ فارسی چ شہر دے ناں عشق آباد دا مطلب پیار دا شہر یاں محبت دا شہر اے ۔ کجھ ترکمان سوجھواناں دا خیال اے کہ شہر دا ناں تیجی صدی ق م دے پارتھی سلطنت (پارتھیا) دے بانی ارساسیس اول ناں توں نکلیا اے ، ترک بولی دے تلفظ چ اشک آباد (ارساسیس/اشک دا شہر) بن گیا [۹]۔
تریخ سودھو
اشک آباداک نسبتا نواں شہر اے ، جہڑا 1818ء چ اک قلعہ بندی دے طور اتے اساریا گیا سی تے اسدا ناں اک نیڑلی آبادی اشک آباد دے ناں اتے رکھیا گیا ، جہڑا پارتھی سلطنت دے پرانے راجگڑھ نسا دی تھاں توں بوہتا دور نئیں سی ۔ اشک آباد شاہراہ ریشم دے شہر کونجی قلعہ ، جسدا پہلا ذکر دوجی صدی ق م چ اک شراب پیدا کرن آلے پنڈ دے طور اتے آیا تے جہڑا پہلی صدی ق م چ اک بھچال چ زمین برابر ہوگیا سی ، دے کھنڈراں اتے ودھیا پھلیا ۔ کونجی قلعہ شاہراہ ریشم اتے اپنی اہمیت پاروں مڑ اساریا گیا تے 13ویں صدی عیسوی چ منگولاں ہتھوں تباہی تک ترقی کردا رہیا ۔ اس توں مگروں ایہہ اک نکے پنڈ دی شکل چ وسدا رہیا تے 19ویں صدی چ روسی سلطنت دے مل ہیٹھ آ گیا [۱۰][۱۱]۔
اشک آباد گیوک تیپے دی لڑائی تک ایران دا حصہ سی ، شہر معاہدہ اخال دی شرطاں ہیٹھ روسی سلطنت دا حصہ بنیا ۔ روس نے برطانیہ دے اثر تھلے ایران دی ولگن نیڑے ہوڻ دی وجہ توں اس علاقے چ ترقیاتی کم کیتے ۔ اس شہر نوں یورپی سٹائل دیاں عمارتاں ، دکاناں تے ہوٹلاں نال اک خوشگوار شہر سمجھیا جاندا سی ۔1908ء جگ دا پہلا بہائی عبادت جانہ اشک آباد چ اساریا گیا ۔ ایہہ 1948ہ دے بھچال چ بھیڑی طراں تباہ ہویا تے 1963ء چ ڈھٹھ گیا[۱۲] ۔ ترکمانستان چ وسدے بہائیاں دی وڈي گنتی اشک آباد چ رہندی اے ۔
سویت یونین دی اشک آباد اتے حکومت دسمبر 1917ء چ قایم ہوئی ۔ پر جولائی 1918ء چ منشویک ، سماجی انقلابیاں تے روسی شاہی فوج دے سابق زار شاہی افسراں نے تاشقند توں چلائی جاڻ آلی بالشویک حکومت خلاف بغاوت کر دتی تے اشک آباد ایگزیگٹو کمیٹی قايم کیتی ۔جنرل ولفریڈ مالیسن ولوں کجھ سپورٹ (پر بوہتے وعدے) مگروں ، برطانیہ نے اپریل 1919ء چ علاقہ چھڈ دتا تے تاشقند سویت نے شہر دا کنٹرول مڑ سمبھال لیا ۔
1919ء چ شہر دا ناں پولتورسک ترکستان خودمختار سویت اشتراکی لوکراج دی نیشنل اکانومی دی سویت دے چیئرمین پاول پولتورسکی دے ناں اتے رکھ دتا گیا۔ جدوں 1924ء چ ترکمان سویت اشتراکی لوکراج قایم ہویا ، پولتورسک اسدا راجگڑھ بن گیا ۔ شہر دا اصل ناں اشخابات () دی شکل چ 1927ء چ بحال کیتا گیا ۔ اس ویلے دے مگروں شہر نے بوہت تیزی نال ترقی تے صنعتی ترقی کیتی ، حالانکہ 6 اکتوبر 1948ء دے 7.3 شدت دے بھچال نال شہر بھیڑی طراں دوچار ہویا ۔ اس بچھال نال 1،70،000 تک لوک مارے گئے [۱۳][۱۴][۱۵] (شہر دی ⅔ لوک گنتی ), پر سویت خبراں چ سرکاری گنتی صرف 40،000 دسی گئی سی .[۱۶]
جولائی 2013ء چ ، اشک آباد دیاں ساریاں سڑکاں دے ناں سیریل نمبراں نال بدل دتے گئے سوائے 9 وڈیاں سڑکاں دے ، جنہاں چوں کجھ دے ناں ترکمانی صدر سپرمرات نیازوف ، اسدے پیؤ تے ماں دے ناں اتے نیں ۔ مرکزی محل علاقے نوں 2000 دا نمبر دتا گیا جہڑا 21ویں صدی دی شروعات دسدا اے ۔ باقی سڑکاں دے 4 عددی ناں نیں ۔
2013ء چ اشک آباد نوں اسدیاں جگ دیاں سبتوں بوہتیاں چٹے سنگ مرمر دیاں عمارتاں پاروں گینیز بک آف ورلڈ ریکارڈ چ شامل کیتا گیا[۱۷]
اشک آباد سنگ میل:[۱۸]
- 1882-1918 – روسی سلطنت دے ٹرانس کیسپیئن علاقے دا انتظامی مرکز۔
- 1918-1925 – ترکستان خودمختار سویت اشتراکی لوکراج دی ترکمان اوبلاست (صوبے) دا انتظامی مرکز ۔۔
- ترکمان سویت اشتراکی لوکراج دا راجگڑھ - فروری 1925ء توں ۔
- آزاد ترکمانستان دا راجگڑھ - اکتوبر 1991ء توں ۔
ضلعے سودھو
اشک آباد اینہاں ضلعےآں چ ونڈیا ہویا اے :[۱۹]
2013ء چ اشک آباد شہر دے بنے ضلعے:[۲۰]
موسم سودھو
کوپت داغ پربت دھارا اشک آباد شہر دے دکھن چ 25 کلومیٹر[آلہ تبدیل: نامعلوم اکائی]کلومیٹر 25 کلومیٹر تے شہر دی اتلی حد قراقم صحرا نال لگدی اے ۔اشک آباد دا موسم گرمیاں چ تتا تے خشک تے سردیاں چھوٹیاں تے ٹھنڈیاں ہندیاں نیں ۔ جولائی دا اوسط ودھ درجہ حرارت 38.3 °C (100.9 °F) اے ۔ گرمیاں دیاں راتاں وی گرم ہندیاں نیں جولائی چ اوسط گھٹ درجہ حرارت 23.8 °C (75 °F) ڈگری سینٹی گریڈ ہندا اے ۔ جنوری دا اوسط ودھ درجہ حرارت 8.6 °C (47.5 °F)ڈگری سینٹی گڑیڈ تے اوسط گھٹ درجہ حرارت −0.4 °C (31.3 °F) ڈگڑی سینٹی گڑیڈ ہنداا ے ۔ اشک آباد دا ودھ توں ودھ ریکارڈ کیتا درجہ حرارت 46.7 °C (116 °F) ڈگڑی سینٹی گڑیڈ ، جہڑا جون 1995ء چ ریکارڈ کیتا گیا[۲۱][۲۲] ۔ گھٹ توں گھٹ درجا حرارت −24.1 °C (−11 °F) ڈگری سینٹی گریڈ جنوری 1969ء چ ریکارڈ کیتا گیا ۔ اس علاقے چ برفباری عام اے ۔ سالانہ مینہہ صرف201 ملیمیٹر (7.91 انچ)201 ملی میٹر اے ۔
| اشک آباد دا موسم | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
| ودھ توں ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 28.7 (83.7) |
32.6 (90.7) |
38.6 (101.5) |
39.4 (102.9) |
44.5 (112.1) |
46.7 (116.1) |
45.5 (113.9) |
45.7 (114.3) |
45.6 (114.1) |
40.1 (104.2) |
37.0 (98.6) |
33.1 (91.6) |
۴۶.۷ (۱۱۶.۱) |
| اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 8.6 (47.5) |
11.2 (52.2) |
16.5 (61.7) |
24.1 (75.4) |
30.1 (86.2) |
36.0 (96.8) |
38.3 (100.9) |
37.2 (99) |
31.7 (89.1) |
24.3 (75.7) |
16.8 (62.2) |
10.4 (50.7) |
۲۳.۸ (۷۴.۸) |
| روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 3.5 (38.3) |
5.5 (41.9) |
10.4 (50.7) |
17.4 (63.3) |
23.3 (73.9) |
29.0 (84.2) |
31.3 (88.3) |
29.6 (85.3) |
23.6 (74.5) |
16.5 (61.7) |
10.2 (50.4) |
5.1 (41.2) |
۱۷.۱ (۶۲.۸) |
| اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -0.4 (31.3) |
1.0 (33.8) |
5.5 (41.9) |
11.6 (52.9) |
16.6 (61.9) |
21.5 (70.7) |
23.8 (74.8) |
21.7 (71.1) |
16.1 (61) |
10.1 (50.2) |
5.2 (41.4) |
1.2 (34.2) |
۱۱.۲ (۵۲.۲) |
| گھٹ توں گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | −24.1 (-11.4) |
−20.8 (-5.4) |
−13.3 (8.1) |
−0.8 (30.6) |
1.3 (34.3) |
9.2 (48.6) |
13.8 (56.8) |
9.5 (49.1) |
2.0 (35.6) |
−5.1 (22.8) |
−13.1 (8.4) |
−16.0 (3) |
−۲۴.۱ (−۱۱.۴) |
| مینہہ م م (انچ) | 20 (0.79) |
24 (0.94) |
41 (1.61) |
32 (1.26) |
21 (0.83) |
6 (0.24) |
3 (0.12) |
2 (0.08) |
3 (0.12) |
10 (0.39) |
19 (0.75) |
20 (0.79) |
۲۰۱ (۷.۹۱) |
| % نمی | 78 | 72 | 66 | 58 | 47 | 35 | 34 | 34 | 40 | 54 | 68 | 77 | ۵۵ |
| اوسطاً روزانہ مینہہ (≥ 1.0 mm) | 9 | 8 | 11 | 10 | 7 | 2 | 1 | 1 | 2 | 5 | 6 | 8 | ۷۰ |
| دھپ (گھینٹے) | 111.6 | 121.5 | 145.7 | 195.0 | 275.9 | 336.0 | 353.4 | 347.2 | 288.0 | 217.0 | 156.0 | 105.4 | ۲,۶۵۲.۷ |
| Source #1: Pogoda.ru.net,[۲۱] World Meteorological Organisation (precipitation days)[۲۳] | |||||||||||||
| Source #2: HKO (sun)[۲۴] | |||||||||||||
اہم عمارتاں سودھو
محل سودھو
- ترکمان باشی محل ، ترکمانستان دا صدارتی محل
- رخیات محل ،سرکاری میٹنگاں ، سرکاری ریاستی واقعےآں دی تھاں ۔
- شادی محل ، سول رجسٹری دی عمارت [۲۵]
تھیٹر سودھو
- سپرمرات ترکمان باشی تھیٹر
- ترکمان ڈرامہ تھیٹر
- ترکمان قومی تھیٹر
- ترکمان پتلی تھیٹر
- اشک آباد روسی ڈرامہ تھیٹر (روسی شاعر پشکن دے ناں اتے)
- ترکمان سٹیٹ سرکس
باغ تے پارک سودھو
اشک آباد چ کئی پارک تے کھلیاں تھانواں نیں جہڑیاں زیادہ تر آزادی دے شروع آلے سالاں اساریاں گیائیاں تے بعد چ ودھائیاں گئیاں ۔ مشہور پارکاں تے باغاں چ :بوٹینیکل گارڈن ، گونش ، ترکمان ترک دوستی ، آزادی نیں ۔ سبتوں پرانا شہری باغ اشگ آباد باغ 1887ء چ بنایا گیا [۲۶]۔ شہر دے وشکارے آرٹ پارک کمپلیکس اے ۔ تفریحی پارک ترکمان باشی کہانیاں دنیا () ڈزنی لینڈ دا مقامی نمونہ اے ۔ چوک:ترکمانستان دی آزادی دے 10 سال ،ماگتیمگولی ، ابدی شعلہ ، زیلیلی ، چیرچیق ، گاراشسیزلک ، مارچ8 ، گیروگلی ، ڈولفن ، آزادی دے 15 سال ،10 ییل ابادانچیلک وغیرہ نیں [۲۷]۔
سینیما سودھو
اشک آباد چ کئی سینیما نیں ، وطن تے ترکمانستان سینیما نوں مڑ اساریا گیا اے ۔
کھیڈاں سودھو
اشک آباد چ کھیڈاں دے اہم تھاں اولمپک سٹیڈیم ، اشک آباد سٹیڈیم ، قومی اولمپک آئیس رینک ، سرمائی کھیڈاں دا کمپلیکس تے اولمپک واٹر سپورٹس کمپلیکس نیں ۔
بین الاقوامی تعلقات سودھو
جڑواں شہر سودھو
اشک آباد دے جڑواں شہر:
ایتھنز, یونان
البوقرق, امریکہ
انکرہ, ترکی[۲۸]
کیف, یوکرین[۲۹][۳۰]
بماکو, مالی
لانچاؤ ، چین
آقتاؤ, قازقستان
گیلری سودھو
-
اشک آباد: سیٹیلائیٹ فوٹو -
Serdaryň Saglyk Ýoly - The longer walk of health, viewed from the shorter route -
اشک آباد شہر دا نظارہ اشک آباد شہر پارک ترں
حوالے سودھو
- ↑ راجگڑھ, مستقبل چ. // turkmenistan.gov.tm (09 نومبر2013 )
- ↑ اشک آباد چ دو شہری ضلعےآں دی ناں بدلی. Archived 2013-11-10 at the وے بیک مشین // news.asgabat.net (31 مئی2013 )
- ↑ ڈاک انڈیکسز (POÇTA INDEKSLERI). "Türkmenpoçta" Poçta aragatnaşygy döwlet kompaniýasynyň aragatnaşyk bölümleriniň. // turkmenpost.gov.tm
- ↑ سفید مرمری اشک آباد — گینیز بک آف ورلڈ ریکارڈ چ. // turkmenistan.gov.tm
- ↑ سبتوں سفید مرمری شہر دے طور اتے اشک آباد دی گینیز بک آف ریکارڈز چ ناں ۔ // ria.ru (25 мая 2013 года)
- ↑ اشک آباد دنیا دا سبتوں سفید مرمری شہر // bbc.co.uk (25 مئی 2013 )
- ↑ اشک آباد: نویں شہری ترتیب تے ٹرانسپورٹ انفکراسٹریکچر ۔ Archived 2017-07-03 at the وے بیک مشین // turkmenistan.gov.tm (28 نومبر 2013 )
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Konjikala
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Àðäàåâ, Âëàäèìèð (2003-10-06). "Би-би-си | Люди и нравы | Горькая память Ашхабада". BBC News. http://news.bbc.co.uk/hi/russian/life/newsid_3169000/3169472.stm. Retrieved on ۲۴ نومبر ۲۰۱۳.
- ↑ "Turkmenistan enters record books for having the most white marble buildings | World news". London: theguardian.com. 2013-05-26. http://www.guardian.co.uk/world/2013/may/26/turkmenistan-world-record-white-marble-buildings. Retrieved on ۲۴ نومبر ۲۰۱۳.
- ↑ Independent Neutral Turkmenistan: 10 Glorious Years of the Epoch of Turkmenbashi the Great, Ashgabat، 2001, pp. 39-40 (روسی)
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۲۱.۰ ۲۱.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
زریعے سودھو
- Е. М. Поспелов (Ye. M. Pospelov). "Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь." (City Names: Yesterday and Today (1917–1992). Toponymic Dictionary.) Москва, "Русские словари", 1993.
باہرلے جوڑ سودھو
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Aşgabat |
- سرکاری ویب سائیٹ
- اشک آباد فوٹو گیلری
- impressions of Ashgabat Archived 2008-05-09 at the وے بیک مشین
- Ashgabat Photo Gallery. Pictures of modern Ashgabat.
- Page on modern Ashgabat
- Pre-1948 photo of Baha’i House of Worship in Ashgabat
- www.ashgabatairport.com Archived 2011-01-14 at the وے بیک مشین - اشک آباد بین الاقوامی ہوائی اڈے دی غیرسرکاری ویب سائیٹ(انگریزی)
- Tourism in Ashgabat Archived 2015-09-04 at the وے بیک مشین
.svg){kind=small} اشک آباد دے ضلعے
| |
|---|---|
| ضلع آرچابل • ضلع آبادان • ضلع بختیارلیک • ضلع بِرکرارلیک • ضلع چاندیبل • ضلع روح آباد • ضلع کوپت داغ | |
 ترکمانستان دے شہر
| |
|---|---|
| راجگڑھ:اشک آباد | |
| راجگڑھ صوبہ | اناؤ • بلخان آباد • ترکمان آباد • داش اوغوز • مــَـرۡۉ |
| راجگڑھ ضلع | گولانلی • بیرام علی • تختہ بازار • ترکمن قلعہ • ساکارچقہ • سرحدآباد • قراقم (شہر) • مرغاب • مولانفیس • یولوتین |
 ترکمانستان دی انتظامی ونڈ
| |
|---|---|
| راجگڑھ | اشک آباد |
| صوبہ (صوبے دا راجگڑھ) | |
| صوبے |
اخال (اناؤ) • بلخان (بلخان آباد) • داش اوغوز (داش اوغوز) • لیباپ (ترکمان آباد) • مرو (مرو) |
| ایشیائی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال | |
|---|---|
| چڑھدا ایشیا |
|
| دکھنی ایشیا | |
| وشکارلا ایشیا | |
| دکھن چڑھدا ایشیا |
|
| لہندا ایشیا | |
.svg){kind=small}
