اشفاق اللہ خان

اشفاق اللہ خان
شہید اشفاق اللہ خان
جم	22 اکتوبر 1900  شاہجہانپور، برطانوی راج
وفات	19 دسمبر 1927 (27 سال)  فیض آباد جیل، برطانوی راج
وجہ وفات	پھانسی
طرز وفات	سزائے موت
قومیت	بھارتی
عملی زندگی
پیشہ	انقلابی،  حریت پسند،  فعالیت پسند
تنظیم	ہندوستان رپبلکن ایسوسی ایشن
وجہ شہرت	بھارت دی آزادی تحریک

اشفاق اُللہ خان ( انگریزی: Ashfaq Ulla Khan, 22 اکتوبر 1900 – 19 دسمبر 1927)) بھارتی آزادی لڑائی دے اک پرمکھ انقلابی سن۔ اوہناں نے کاکوری کانڈ وچّ اہم کردار نبھائیا۔ برطانوی راج نے اوہناں تے مقدمہ چلایا اتے 19 دسمبر 1927 نوں اوہناں نوں فیض آباد جیل وچّ پھانسی دے تختے تے لٹکا دتا گیا۔ رام پرساد بسمل وانگ اشفاق اُللہ خان وی اردو دے چنگیرے شاعر سن۔ اوہناں دا اردو تخلس، حسرت سی۔ اردو دے علاوہ اوہ ہندی اتے انگریزی وچّ لیکھ اتے شاعری وی لکھیا کردے سن۔ اوہناں دا پورا نام اشفاق اُللہ خان وارثی حسرت سی۔ بھارتی آزآدی لڑائی دے پورا اتہاس وچّ بسمل اتے اشفاق اُللہ خان دی کردار نرووادی طور تے ہندو-مسلمان ایکتا

مڈھلی زندگی

اشفاق اُللہ خان 22 اکتوبر 1900 نوں اتر پردیش دے اک اتہاسک شہر، شاہجہانپور وچّ پیدا ہویا سی۔ اس دے پیؤ، شفیق اللہ خان اک پٹھان پروار نال تعلق رکھدے سن، جو اپنی فوجی پٹھبھومی دے لئی مشہور سی۔ اس دی ماں مجہور انشا بیگم بہت ہی خوبصورت عورتاں وچّ گنی جاندی سی۔ اس دے دادکا پروار وچّ اک وی گریجو ایٹ نہیں سی، پر اس دا نانکا پروار ودھیرے گیان وان سی، جسدے بہت سارے جی پولیس اتے برطانوی ہند دی انتظامی سیوا وچّ اہ کار سن۔

اشفاق اُللہ خان اپنے چار بھراواں وچّ سبھ توں چھوٹا سی۔ اسدا وڈا بھرا ریاست اللہ خان پنڈت رام پرساد بسمل دا جماعتی سی۔ جدوں بسمل مینپوری سازش دے بعد بھگوڑا قرار دتا گیا، ریاست دی بہادری اتے اردو شاعری دے بارے اپنے چھوٹے بھرا اشفاق اُللہ خان نوں دسیا کردا سی۔ اس لئی اشفاق اُللہ خان بسمل نوں اسدیاں شعری ملن رچیاں کرکے ملن لئی بہت ہی بے قرار سی۔ جد 1920 وچّ بسمل شاہجہانپور آ گیا اتے اپنے کم وچّ لگّ گیا تاں اشفاق اُللہ خان نے اس نال رابطہ کرن لئی کئی وار کوشش کیتی، پر بسمل نے اس ولّ کوئی دھیان نہ دتا۔

اشفاق اللہ خان دا جم اکتوبر22,1900 نوں شہنازپور،اتر پردیش وچ ہویا۔ اوہ اک اردو شاعر سی تے اسنے اپنیاں ساریاں کویتاواں اپنے تخلصی نام ‘وارثی’ اتے ‘حسرت’ دے نام تھلے لکھیاں۔ اشفاق اردو شاعر رام پرساد بسمل توں بہت متاثر سی۔ 1922 نوں،ناملورتن تحریک ویلے بسمل تے اشفاق دا میل ہویا تے اسے سال چوری چورا گھٹنا توں بعد، اسنے انقلابیان نال شامل ہون دا فیصلہ کیتا کیونکہ مہاتما گاندھی نے تحریک واپس لے لیا سی۔ انقلابیان نے محسوس کیتا کہ ناملورتن دے نرم بولاں نال بھارت دی آزادی ممکن نہی۔ اس لئی اوہناں نے آزادی دی لڑائی دا رخ بدلن لئی بمباں،گناں تے ہور ہتھیاراں نال ہتھیاربند گھول کرن دا فیصلہ کیتا تاں کہ بھارت وچ رہِ رہے انگریزاں وچ ڈر پیدا کیتا جا سکے۔ اک دن بسمل نے ویکھیا کہ لکھنؤ دے جنکشن دا سپرٹینڈینٹ نے وڈی رقم ٹرین وچ لدی اے تے بسمل نے فیصلہ کیتا کہ اسنوں لٹیا جاوے تے اسنے ایسا ہی کیتا۔ اگست 9, 1925 نوں بسمل توں پریرنا لیندیاں،اشفاق خان تے اٹھ ہور کرانتیکاریاں نے 8-ڈاؤن سہارنپور-لکھنؤ یاتری ٹرین لٹ لئی۔وائسرائے نے سکاٹلینڈ دی پولیس نوں تفتیش لئی لایا تے ستمبر 26,1925 نوں رام پرساد بسمل تے کجھ ہور نوں شاہجہانپور توں گرفتار کر لیا پر اشفاق اللہ فرار ہون وچ کامیاب ہو گیا۔اشفاق اللہ بنارس چلے گیا پھر اتھوں بہار چلے گیا جتھے اسنے اک انجنیئرنگ کمپنی وچ نوکری کر لئی۔ اس طرحاں دس مہینے گزار دتے تے پھر دلی چلے گیا پر دلی اک پٹھان دوست کولوں مدد منگی جسنے اشفاق اللہ نال غداری کیتی تے پولیس نوں اطلاع دے دتی۔ پولیس نے اشفاق اللہ نوں گرفتار کر لیا۔بعد وچ اسنوں فریدآباد جیل وچ بھیز دتا گیا، بسمل تے دو ہوراں نال مقدمہ چلا کے پھانسی دی سزا سنا دتی گئی۔ ایہہ ہی مشہور کاکوری ٹرین روبری کیس دے نام نال مشہور ہویا۔ دسمبر 19دن سوموار 1927 نوں پھانسی تے لٹکا دتا گیا۔پھانسی توں پہلاں اسدے آخری شبد سن، “میرے ہتھ کسے انسان دے خون نال نہی رنگے ہوئے۔ میرے تے چلیا مقدمہ جھوٹھا اے۔ ربّ ہی بہتر جاندا اے۔”

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ