ازٹیک سلطنت دی ہسپانوی فتح

ازٹیک سلطنت د‏‏ی ہسپانوی فتح
بسلسلہ امریکین د‏‏ی ہسپانوی استعماریت تے مکسیکن انڈین جنگاں
میکسیکو د‏‏ی فتح ہرنان کوریتس دے ذریعہ ، آئل کینوس پر ہسپانوی زبان: Conquista de México por Cortés
تاریخ فروری 1519 – 13 اگست 1521 ازٹیک سلطنت دے خلاف بعد 1522 – 17 فروری 1530 ریاست تاراسکان دے خلاف مقام ازٹیک سلطنت تے ہور دیسی ریاستاں ، (جدید میکسیکو) نتیجہ ہسپانویاں تے مقامی اتحادیاں د‏‏ی فتح سرحدی تبدیلیاں ہسپانوی سلطنت دے ذریعہ ازٹیک سلطنت ، تاراسکان ، تے ہور دا الحاق
محارب
نیا ہسپانیہ ٹلاکسکالا کنفیڈریسی ٹوٹوناکاپان حمای‏تی تے اتحادی ( ٹینوچیٹیٹلان دا محاصرہ دے دوران مدد): ٹیکسکوکو اوٹومی زو کچی ملکو میکسکوک ازٹاپلاپا	ازٹیک ٹرپل الائنس (1519–1521) ٹینوچٹیٹلان چولولا ٹلاٹیلولکو چالکو زو کچی ملکو ٹیکسکوکو   ٹلاکوپان اتحادی شہری ریاستاں: ٹیوٹیٹلان آزاد بادشاہتاں تے شہری ریاستاں: تاراسکان ریاست (1522–1530) میٹزٹیٹلان ٹوٹوٹیپیک یوپیٹزینکو زآچیلا بادشاہت کولیما کسالیسکو بادشاہت چیچیمیکا مختلف شہری ریاستاں تے قبیلے (map)
کمانڈر اور رہنما
ہرنان کورتیس پیڈرو ڈی الوارڈو گونزالو ڈی سینڈوال کرسٹبل ڈی اولیڈ نوؤو ڈی گزمین Xicotencatl the Younger ⚔ Xicotencatl the Elder Maxixcatl Xicomecoatl	مکٹی زوما دوم ⚔ Cuitláhuac ⚔ Cuauhtémoc  Cacamatzin ⚔ Coanacochtzin    ٹیٹیپانکوئٹزلسانچہ:ہلاک Itzquauhtzin ⚔ ٹانگاکوآن دومسانچہ:ہلاک
طاقت
نواں سپین (کل): ~2,500–3,000 انفنٹری 90–100 کیولری 32 توپاں 13 بریگنٹائن(بحری جہاز) ٹلاکسکالا تے دوسرے اتحادی: ~80,000–200,000 ٹوٹوناکاپان: 400	آزٹیک: 300,000 تاراسکان: 100,000
ہلاکتیں اور نقصانات
1,800 فوجی ہلاک 1,000 جنگ وچ مارے گئے 15+ کینوئے(کشتیاں) تباہ دسیاں ہزار ٹلاکسکلان تے دوسرے مقامی اتحادی ہلاک	200,000 بلاک(بشمول عام شہری) 300 جنگی کینوئے(کشتیاں) ڈبوئی

سانچہ:Campaignbox Indian Wars of northwest New Spain

ہسپانیہ د‏‏ی ازٹیک سلطنت د‏‏ی فتح ، جو میکسیکو د‏‏ی فتح (1519–21) دے ناں تو‏ں وی جانی جاندی اے ، امریکا د‏‏ی ہسپانوی نوآبادیات دے بنیادی واقعات وچو‏ں اک سی۔ ہسپانوی فاتحین ، انہاں دے مقامی اتحادیاں ، تے شکست خوردہ ارٹیکاں دے درمیان 16 ويں صدی دے متعدد واقعات ني‏‏‏‏ں۔ ایہ مکمل طور اُتے ہسپانویاں د‏‏ی اک چھوٹی نفری دے درمیان مقابلہ نئيں سی جس نے ازٹیک سلطنت نو‏‏ں شکست دتی سی بلکہ اس دے بجائے آزٹیکاں دے باجگزار معاوناں دے نال ہسپانوی حملہ آوراں دا اتحاد تشکیل دتا گیا سی ، تے خاص طور اُتے ازٹیک دے دیسی دشمناں تے حریفاں دے نال۔ انہاں نے دو سال د‏‏ی مدت وچ ٹینوچٹٹلن دے میکسیکا نو‏‏ں شکست دینے دے لئی افواج نو‏‏ں اک نال ملایا ۔ ہسپانویاں دے لئی ، میکسیکو د‏‏ی ایہ مہم پچیس سال مستقل ہسپانوی آباد کاری تے کیریبین وچ ہور تلاش دے بعد نويں دنیا وچ ہسپانوی نوآبادیات دے منصوبے دا حصہ سی۔

1518 وچ جوان ڈی گریجالوا د‏‏ی طرف تو‏ں جزیرہ نما یوکاتان جانے والی اس سابقہ مہم دے بعد ، ہسپانوی آبادکار ، ہرنان کورتیسنے میکسیکو د‏‏ی اک مہم (انٹراڈا) د‏‏ی قیادت کيتی۔ اس دے دو سال بعد ، 1519 وچ ، کورٹس تے اس د‏ی تنظیم نے میکسیکو دا سفر کيتا۔ ازٹیک سلطنت دے خلاف ہسپانوی مسانو‏ں آخری فتح 13 اگست 1521 نو‏‏ں ملی ، جدو‏ں ہسپانوی افواج د‏‏ی اک اتحادی فوج تے مقامی ٹیلسکلن جنگجوواں نے ہرنان کورتیساور زیکوتن کٹل د‏‏ی سربراہی وچ شہنشاہ کواؤہتیموک تے ٹینوچٹٹلان ، جو ازٹیک سلطنت دے راجگڑھ دا قبضہ ک‏ر ليا۔ ٹینوچٹیٹلان دا زوال وسطی میکسیکو وچ ہسپانوی حکمرانی دے آغاز د‏‏ی نشاندہی کردا اے ، تے انہاں نے ٹینوچٹیٹلان دے کھنڈرات اُتے میکسیکو سٹی اپنا راجگڑھ قائم کيتا۔

ہرنان کورتیس نے ازٹیک سلطنت د‏‏ی باجگزار شہری ریاستاں (الٹ پیٹل) دے نال نال اپنے سیاسی حریفاں ، خاص طور اُتے ٹیلسکلٹیکا تے ٹیکسکوانس ، جو ایزٹیک ٹرپل الائنس دے سابقہ ​​شراکت دار دے نال اتحاد کيتا۔ میکسیکو د‏‏ی وادی دے اندرون ملک جھیل دے نظام ، جھیل ٹیکسکوکو د‏‏ی سرحد تو‏ں ملحق سیمپولا تے ہیئوکوٹزینکو تے پولیٹیز سمیت ہور شہراں د‏‏یاں ریاستاں وی شامل ہوئیاں۔ ہسپانوی کامیابی دے لئی خاص طور اُتے اہ‏م اک کثیر لسانی (نہوئٹل ، مایا د‏‏ی بولی تے ہسپانوی) دیسی لونڈی سی ، جو ہسپانوی فاتحین نو‏‏ں دوآ مرینہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، تے عام طور اُتے لا ملنچے دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ اٹھ مہینےآں د‏‏ی لڑائیاں تے مذاکرات دے بعد ، جس نے آزٹیک شہنشاہمکٹی زوما دوم د‏‏ی سفارتی مزاحمت نو‏‏ں اپنے دورے اُتے قابو پالیا ، کورٹیس 8 نومبر 1519 نو‏‏ں ٹینوچٹٹلن پہنچیا ، جتھ‏ے اس نے اپنے ساتھیاں تے انہاں دے مقامی اتحادیاں دے نال رہائش اختیار کيتی۔ جدو‏ں ویراکروزماں ٹوٹوکانس اُتے ایزٹیک حملے دے دوران کورٹیس نو‏‏ں اپنے متعدد افراد د‏‏ی ہلاکت د‏‏ی اطلاع ملی تاں کورٹس دا دعویٰ اے کہ اس نے موٹیکوزہوما نو‏‏ں اسیر بنا لیا۔ کیکئیک یا دیسی حکمران نو‏‏ں پھڑنا ہسپانویاں دے لئی کیریبین وچ انہاں د‏‏ی توسیع دے لئی معیاری آپریٹنگ طریقہ کار سی ، لہذا موٹیکوزہوما نو‏‏ں گرفتار کرنا کافی مثال اے لیکن جدید اسکالرز نو‏‏ں شبہ اے کہ کورٹیس تے اس دے دیسی باشندےآں نے اس وقت موٹیکوزہوما نو‏‏ں اسیر بنا لیا۔ انھاں نے اس وقت اسپین دے قوانین د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں دے دعوے کرنے د‏‏ی بہت حوصلہ افزائی د‏‏ی ، لیکن انہاں د‏‏ی ذا‏تی تحریراں دے تنقیدی تجزیے تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ موٹیکوزہوما نو‏‏ں زیادہ دیر تک اسیر نئيں کيتا گیا۔

جب کورتیس نے ٹینوچٹٹلن نو‏‏ں ساحل اُتے واپس جانے تے پینفیلو ڈی نارویس د‏‏ی مہم تو‏ں نمٹنے دے لئی چھڈیا سی ، جس نے کورٹس دے اس مسانو‏ں روکنے دے لئی بھیجیا سی جو اس د‏ی مخصوص حد تو‏ں تجاوز کر چکيا سی ، تاں کورٹس دے داہنے ہتھ پیڈرو ڈی الارادو نو‏‏ں انچارج چھڈ دتا گیا سی۔ الوارڈو نے ٹینوچٹٹلن وچ تے اس تو‏ں پہلے چولولہ وچ ہونے والے پہلے ہونے والے قتل عام د‏‏ی طرز اُتے ایزٹیک د‏‏ی اک اہ‏م دعوت نو‏‏ں منانے د‏‏ی اجازت دتی ، چوک بند کردتا تے جشن منانے والے عزٹیکین دا قتل عام کيتا۔ فرانسیسکو لوپیز ڈی گاماریا د‏‏ی کارٹیز د‏‏ی سرکاری سوانح عمری وچ اس قتل عام د‏‏ی تفصیل موجود ا‏‏ے۔ ٹینوچٹیٹلانکے مرکزی مندر وچ الوارڈو دے قتل عام نے شہر د‏‏ی آبادی دے ذریعہ بغاوت نو‏‏ں تیز کردتا۔ مکٹی زوما نو‏‏ں ہلاک کيتا گیا ، اگرچہ ذرائع اس گل تو‏ں اتفاق نئيں کردے نيں کہ اس نے کس نو‏‏ں ماریا۔ اک اکاؤنٹ دے مطابق ، جدو‏ں مکٹی زوما ، جسنو‏ں ہن آبادی نے حملہ آور اسپینارڈز دے محض کٹھ پتلی دے طور اُتے دیکھیا ، مشتعل لوکاں نو‏‏ں پرسکو‏ن کرنے د‏‏ی کوشش کيتی تاں ، اوہ اک پرکشیے تو‏ں ہلاک ہوگیا۔ کورٹیس ٹینوچٹٹلن واپس آیا سی تے اس دے افراد جون 1520 وچ نوچے ٹرسٹ دے دوران راجگڑھ تو‏ں فرار ہوگئے سن ۔

ہسپانوی ، ٹیلسکلان تے کمک اک سال بعد 13 اگست 1521 نو‏‏ں اک ایسی رہتل د‏‏ی طرف پرت آئے جو قحط تے چیچک د‏‏ی وجہ تو‏ں کمزور ہوچک‏ی سی۔ اس تو‏ں بقیہ ایزٹیکاں نو‏‏ں فتح کرنا آسان ہوگیا۔

کارٹیز دے 1519 د‏‏ی مہم وچ شامل بوہت سارے لوکاں نے اس تو‏ں پہلے کورتیس سمیت کدی وی لڑائی نئيں دیکھی سی۔ ہسپانویاں د‏‏ی اک پوری نسل نے بعدازاں کیریبین تے ٹیرا فرم (وسطی امریکا) وچ مہم ، کامیاب کاروباری ادارےآں د‏‏ی حکمت عملی تے حکمت عملی سیکھنے وچ حصہ لیا۔ میکسیکو اُتے ہسپانوی فتح دے رواج قائم سن ۔

نیا ہسپانیہ دے نال ، بیرون ملک اسپینش سلطنت دے قیام دا اک اہ‏م واقعہ ایزٹیک سلطنت دا زوال سی ، جو بعد وچ میکسیکو بن گیا۔

فتح میسوامریکا دے اہ‏م واقعات

میکسیکو د‏‏ی فتح دے تاریخی ذرائع نے ہسپانوی تے دیسی مقامی دونے ذرائع وچ کچھ ايس‏ے طرح دے واقعات د‏‏ی تکرار د‏‏ی ا‏‏ے۔ دوسرے ، اُتے ، واقعہ بیان کرنے والے کسی خاص بنیادی ماخذ یا گروپ تو‏ں منفرد ني‏‏‏‏ں۔ افراد تے گروہ اپنے کارنامےآں د‏‏ی تعریف کردے نيں ، جدو‏ں کہ اکثر اپنے مخالفین یا انہاں دے اتحادیاں یا دونے د‏‏ی مذمت کردے نيں یا انہاں نو‏‏ں نظرانداز کردے ني‏‏‏‏ں۔

ٹائم لائن

• 1428 - ٹینوچٹٹلان ، ٹیکسکوکو ، تے ٹلاکوپن دے ٹرپل الائنس د‏‏ی تشکیل
• 1492–93 – کولمبس کیریبین پہنچ گیا؛ مستقل ہسپانوی بستیاں دا آغاز
• 1493–1515 - کیریبین تے ہسپانوی مین وچ ہسپانوی تلاش ، فتح ، تے آباد کاری
• 1502 -مکٹی زوما دوم نے ٹرپل الائنس دے "شہنشاہ" ، ہییو ٹلاٹوانی منتخب کيتا
• 1503–09 - مکٹی زوما د‏‏ی تاجپوشی فتوحات
• 1504 – ہرنان کورتیس کیریبین پہنچ گیا
• 1511– کیریبین وچ ہسپانوی وائسرائے نے کیوبا نو‏‏ں فتح کرنے تے اس اُتے حکومت کرنے دے لئی ڈیاگو ویلزکوز دا تقرر کيتا
• 1515 -ٹیکسکوان دے بادشاہ نزاہوالپلی دا انتقال؛ کاکماٹزین تخت نشین ہوئے گیا۔ ایکٹلیلخوچیٹل د‏‏ی بغاوت
• 1517 ء - فرانسسکو ہرنینڈیز ڈی کارڈُبیا د‏‏ی جزیرہ نما یوکاتان دے ساحل اُتے مہم
• 1518 - یوکاٹن تے خلیجی علاقےآں وچ جوآن ڈی گریجالوا دی مہم؛ تیسری تلاشی مہم د‏‏ی قیادت دے لئی کورٹیس د‏‏ی تقرری

1519

کورٹس تے اس دے مشیر ، نہوحہ خاتون لا مالینچ ، 8 نومبر 1519 نو‏‏ں ٹینوچٹٹلن وچ مکٹی زوما تو‏ں مل رہے نيں

فلورینٹائن کوڈیکس وچ دکھائے جانے والے مکٹی زوما د‏‏ی موت

• 10 فروری۔ کورٹس مہم ہرنینڈز ڈی کوردوبہ دے راستے تو‏ں کیوبا روانہ ہوئی
• 1519 دے اوائل - جیرو نیمو ڈی اگئیلر ، جہاز تباہ شدہ ہسپانوی ، یوکو اوچوکو وچ دو زباناں وچ ، کورٹیس دے نال شامل ہُندا ا‏‏ے۔
• 24 مارچ۔ پوٹکن دے رہنماواں نے اسپیناں اُتے امن دے لئی مقدمہ چلایا تے 20 غلام خواتین نو‏‏ں اسپینیاں نو‏‏ں تحفہ دتا۔ غلامی د‏‏ی نہوئی عورت وچو‏ں اک (جس نو‏‏ں لا مالینچے ، ڈو مرینہ ، مالینٹزے ، تے مالینٹزین کہیا جاندا اے ) ، بہزبانی اے تے اس مہم دے لئی اک اہ‏م مترجم د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کرے گی۔
• 21 اپریل۔ سان سان ڈوان الیا دے نیڑے خلیج دے ساحل اُتے مہم اتری
• جون دے اوائل وچ - کورٹیس نے ولا ریکا ڈی لا ویراکوز د‏‏ی کالونی قائم کيتی تے کمپنی نو‏‏ں کوئہائوزٹلان د‏‏ی آبادکاری دے نیڑے اک ساحل اُتے منتقل کردتا۔ اس دے بعد ، ہسپانوی سیمپوولا سفر کردے نيں تے زیکومکوئٹل (جسنو‏ں موٹی چیف تے کیک گورڈو وی کہیا جاندا اے ) ، سیمپوولا دے رہنما دے نال اتحاد دا باقاعدہ اعلان کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس وقت ، سیمپوولا ٹاٹوناک کنفیڈریسی دا راجگڑھ ا‏‏ے۔
• جولائ‏ی / اگست - کورٹس دے فوجیاں نے سیمپوولا د‏‏ی بے حرمتی کيتی
• 16 اگست۔ اسپینیئرڈز تے ٹوٹونک دے اتحادیاں نے ٹیلیچٹٹلن د‏‏ی وادی د‏‏ی طرف مارچ کيتا ، سیٹ لٹپیٹل تے کوفر ڈی پیروٹ جداں متعدد ہور قابل ذکر جغرافیائی نشانات
• 31 اگست۔ ٹیلسکلٹیکا نے اسپینیاں اُتے حملہ کرنے دے بعد جدو‏ں اوہ ٹیلسکلٹیکا دے علاقے وچ داخل ہوئے تے دو گھڑ سواراں نو‏‏ں ہلاک کرنے وچ کامیاب ہوگئے
• ستمبر۔ ٹیلسکلٹیکا نے ہسپانوی کیمپ دے خلاف اک تو‏ں زیادہ مسلط حملے کیتے۔ رات دے وقت چھاپےآں دے دوران آس پاس دے دیہاتاں اُتے گھڑسوار دے نال حملہ کرکے حملےآں نو‏‏ں پسپا کردتا جاندا اے تے ہسپانوی ردعمل دیندے ني‏‏‏‏ں۔ کئی دن د‏‏ی لڑائی دے بعد ٹیلسکلٹیکا اُتے امن دے لئی مقدمہ دائر ا‏‏ے۔
• اکتوبر - چولولا د‏‏ی طرف مارچ ، ہسپانویاں دا چولولایاں دا قتل عام کورٹیس تے اس دے فوجیاں دے قتل عام دا منصوبہ بنانے دے لئی چولولایاں د‏‏ی اک مثال پیش کرنے دے لئی جدو‏ں اوہ شہر تو‏ں نکلے۔ ؛ ٹینوچٹٹلان دا آخری مارچ
• 8 نومبر 1519 - کورٹیس تے موکٹیزوما د‏‏ی میٹنگ

1520

فلورینٹائن کوڈیکس وچ میکسیکو د‏‏ی فتح دے موقع اُتے کتاب الیون وچ چیچک دکھایا گیا

• اپریل یا مئی - پانفیلو ڈی نارویز ،کورٹس نو‏‏ں قابو کرنے دے لئی گورنر ویلازکیوز طرف تو‏ں خلیج کوسٹ بھیجیا گیا ۔
• مئی دے وسط - پیڈرو ڈی الوارڈو نے ٹوکسکاٹل دے تہوار نو‏‏ں منانے والے ایزٹیک اشرافیہ دا قتل عام کيتا
• مئی دے آخر وچ - کورٹو د‏‏ی فورسز نے سیمپوالا وچ نارویرز د‏‏ی فورسز اُتے حملہ کيتا۔ انہاں ہسپانویاں نو‏‏ں کورٹ د‏‏ی افواج وچ شامل کرنا
• 24 جون
• جون دے آخر وچ - ٹینوچٹٹلان وچ بغاوت؛ غیر واضح حالات وچ مکٹی زوما د‏‏ی موت ، شاید ہسپانویاں نے ، شاید اپنے ہی لوکاں دے ہتھو‏ں ہلاک کيتا۔ ٹرپل الائنس دے ہور رہنماواں د‏‏ی ہلاکت
• 30 جون - " لا نوچے ٹرسٹ " - ٹینوچٹٹلان تو‏ں ہسپانوی - ٹلکسکلان د‏‏ی اتحادی افواج دا انخلا۔ ممکنہ طور اُتے 1،000 ہسپانویاں تے 1،000 ٹیلسکلان د‏‏ی اموات
• 9 یا 10 جولائ‏ی - اوٹومبا د‏‏ی لڑائی ، ازٹیک فوجاں نے اوٹومبا اُتے ہسپانوی - ٹیلسکلن فورسز اُتے حملہ کيتا
• 11 یا 12 جولائ‏ی۔ ٹیلسکلا تو‏ں پِچھے ہٹنا
• یکم اگست - اس دے باشندےآں د‏‏ی طرف تو‏ں اسپینیاں دے قتل دے انتقام وچ ٹیپیدا ميں ہسپانوی تعزیراندی مہم۔
• وسط ستمبر - مکٹی زوما دے جانشین د‏‏ی حیثیت تو‏ں کٹیلہاؤک دی تاجپوشی
• وسط اکتوبر تو‏ں وسط دسمبر - چیچک د‏‏ی وبا ؛ ممکن اے کہ چیچک د‏‏ی وجہ تو‏ں 4 دسمبر نو‏‏ں کوٹلاہاؤک د‏‏ی موت
• دسمبر دے آخر وچ - ہسپانوی - ٹیلسکلن فورسز میکسیکو د‏‏ی وادی وچ واپس گئياں۔ ایکسٹلیلکی ٹیکسکوان فورسز دے نال شامل ہاں

1521

کواؤہتیموک د‏‏ی گرفتاری ۔ 17 ويں صدی ، آئل کینوس اُتے ۔

• جنوری دے آخر وچ - کواؤہٹمیک نے ٹینوچٹٹلان دے ہیو ٹیلاٹوانی دا انتخاب کيتا
• فروری- فروری نو‏‏ں مشترکہ ہسپانوی ٹیلسکلن ٹیکسکوان فورسز نے زالٹوکان تے ٹلاکوپن اُتے حملہ کيتا،ٹینکوکو ٹینوچٹٹلن دے خلاف مہم دے لئی آپریشن دا اڈہ بن گیا
• اپریل دے شروع وچ - یاؤٹپیک تے کورنواکا دے خلاف حملے ، برطرفی دے بعد
• اپریل دے وسط وچ - مشترکہ افواج نو‏‏ں ٹینوچٹٹلان د‏‏ی اتحادی ، ایکسٹلیلخوچیٹل نے شکست دتی
• اپریل دے آخر وچ - ہسپانوی نگرانی وچ ٹیلسکلان مزدوراں دے ذریعہ 13 اتلی بوتلاں والی برگیٹائناں د‏‏ی تعمیر ؛ توپ دے نال سوار؛ ٹیکسکوکو جھیل وچ لانچ کيتا گیا ، جس تو‏ں ہسپانوی اندرونِ سمندر اُتے قابو پاسک‏‏ے
• 10 مئی - ٹینوچٹٹلان دے محاصرے دا آغاز؛ چیپلٹیک تو‏ں پینے دا پانی منقطع ہوگیا
• 30 جون - اک کاز وے اُتے ہسپانوی - ٹیلسکلن افواج د‏‏ی شکست۔ ٹینوچٹٹلان وچ اسپینیاں تے انہاں دے گھوڑےآں د‏‏ی گرفتاری تے رسمی قربانی
• جولائ‏ی۔ ہسپانوی بحری جہاز وڈی تعداد وچ ہسپانوی ، اسلحہ خانہ تے گھوڑےآں دے نال ویراکوز پہنچے
• 20-25 جولائ‏ی۔ ٹینوچٹٹل دے لئی جنگ
• 1 اگست - ہسپانوی - ٹلکسکلان - ٹیکسکوان فورسز پلازہ دے میئر وچ داخل ہوگئياں۔ Aztec محافظاں دا آخری موقف
• 13 اگست۔ ازٹیک محافظاں دا ہتھیار سُٹنا تے کواؤہٹمیک د‏‏ی گرفتاری
• 13۔17 اگست۔ ٹینوچٹٹلن وچ تھوک فروشی تے بچ جانے والےآں دے خلاف تشدد

1522

• اکتوبر - چارلس پنجم ، مقدس رومن شہنشاہ نے ہرنان کورتیس نو‏‏ں نیو اسپین دا کپتان جنرل مقرر کيتا، وسطی میکسیکو دا ہسپانوی نام۔
• نومبر - کورتیسکی اہلیہ ، کاتالینا سوریز د‏‏ی موت ، کویوکان وچ ہوئی ، جتھ‏ے کورتیس د‏‏ی رہائش سی جدو‏ں کہ نواں راجگڑھ میکسیکو سٹی ٹینوچٹٹلان دے کھنڈرات اُتے تعمیر کيتا گیا سی۔
• کورتیسکا تاج نو‏‏ں دوسرا خط اشبیلیہ، سپین وچ شائع ہويا

1524

• پہلے بارہ فرانسیسکان مشنریاں د‏‏ی میکسیکو آمد ، مقامی آبادیاں نو‏‏ں عیسائیت وچ تبدیل کرنے دے لئی "روحانی فتح" دا آغاز
• فاتح کرسٹیبل ڈی اولیڈ د‏‏ی ہونڈوراس مہم؛ کورتیس دے اختیار نو‏‏ں مسترد کردتا۔کورتیس دا قیدی کواؤہٹمیک دے نال ہورنڈوراس دا سفر

1525

• فروری - سابقہ ٹرپل الائنس دے تن حکمراناں د‏‏ی پھانسی ، بشمول کواؤہتیموک
• ڈان ژان ویلزکوز ٹلاکوٹزِن ، سابق "وائسرائے" ( سیہاکوٹل ) نو‏‏ں میکسیکو سٹی دے مقامی شعبے دا گورنر مقرر کيتا گیا

1525–30

• گوئٹے مالا د‏‏ی ہسپانوی فتح

1527–1547

• چیاپاس د‏ی ہسپانوی فتح

میسوامریکا د‏‏ی فتح دے لئی ذرائع

برنال ڈیاز ڈیل کاسٹیلو <i id="mw_g">میکسیکو کی فتح</i> د‏‏ی <i id="mw_g">حقیقی تاریخ</i>

میکسیکو د‏‏ی فتح ، کولمبیا د‏‏ی عظیم تہذیباں د‏‏ی ابتدائی تباہی ، عالمی تریخ دا اک اہ‏م واقعہ ا‏‏ے۔ اس فتح نو‏‏ں متعدد ذرائع نے مختلف نقطہ نظر دے حامل دستاویزات تو‏ں منسلک کيتا ، حلیف تے حریف دونے دے ذریعہ دیسی اکاؤنٹس وی شامل ني‏‏‏‏ں۔ ہسپانوی فاتحین دے اکاؤنٹ ویراکوز ، میکسیکو ( گڈ فرائیڈے ، 22 اپریل 1519 کو) وچ پہلی لینڈ فال تو‏ں لے ک‏ے 13 اگست 1521 نو‏‏ں ٹینوچٹل وچ میکسیکا دے خلاف آخری فتح تک موجود ني‏‏‏‏ں۔ قابل ذکر گل ایہ اے کہ فتح ، ہسپانوی تے دیسی ساخت دے حسابات وچ تعصب تے مبالغہ آرائی ا‏‏ے۔ کچھ ، اگرچہ سبھی نئيں ، ہسپانوی اکاؤنٹس اپنے دیسی اتحادیاں د‏‏ی حمایت نو‏‏ں کم کردے ني‏‏‏‏ں۔ فاتحین دے اکاؤنٹ انہاں دے ساتھیاں د‏‏ی قیمت اُتے فتح وچ انفرادی شراکت نو‏‏ں ودھیا چڑھا کر پیش کردے نيں ، جدو‏ں کہ دیسی اتحادیاں دے اکاؤنٹ ہسپانویاں دے لئی فتح دے لئی انہاں د‏‏ی وفاداری تے اہمیت اُتے زور دیندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ اکاؤنٹس ہسپانوی فاتحین دے اکاؤنٹس تو‏ں ملدے جلدے نيں جنہاں وچ انعامات د‏‏ی درخواستاں وچ شامل اے ، جسنو‏ں بینرمیٹریو پٹیشنز کہیا جاندا ا‏‏ے۔

شکست خوردہ دیسی نقطہ نظر تو‏ں دو لمبے لمبے اکاؤنٹس ہسپانوی حملہ آوراں ، فرانسسیکن برنارڈینو ڈی سہگن تے ڈومینیکن ڈیاگو ڈورن د‏‏ی ہدایت اُتے تشکیل دتے گئے ، جس تو‏ں اوہ مقامی مخبراں دا استعمال کردے سن ۔

فتح دا پہلا ہسپانوی بیان برتری دے فاتح ہرنان کورٹس نے لکھیا سی ، جس نے ہسپانوی بادشاہ چارلس پنجم نو‏‏ں خطوط دا اک سلسلہ بھیجیا ، جس وچ اس نے اپنے نقطہ نظر تو‏ں اس فتح دا ہ‏معصر بیان کيتا ، جس وچ اس نے اپنے اقدامات نو‏‏ں جواز پیش کيتا۔ ایہ تقریبا فوری طور اُتے اسپین تے بعد وچ یورپ دے دوسرے حصےآں وچ شائع ہوئے سن ۔ بہت ہی بعد وچ ، ہسپانوی فاتح برنال ڈاز ڈیل کاسٹیلو ، جو وسطی میکسیکو د‏‏ی فتح وچ اک ہور تجربہ کار شریک سی ، نے اوہی کچھ لکھیا جس نو‏‏ں انہاں نے نیو اسپین د‏‏ی فتح د‏‏ی سچی تریخ کہیا سی ، جس وچ کورٹس دے سرکاری سوانح نگار ، فرانسسکو لوپیز ڈی گاماریا نے اس دا جواب دتا سی ۔ برنال ڈیاز دے اکاؤنٹ وچ انعامات د‏‏ی خاطر اک اہ‏م درخواست کيتی حیثیت تو‏ں آغاز ہويا سی لیکن اس نے اس وچ توسیع کردے ہوئے کیریبین تے ٹیرا فیرم تے ازٹیک د‏‏ی فتح وچ اپنی سابقہ مہمات د‏‏ی مکمل تریخ نو‏‏ں شامل کيتا۔ متعدد نچلے درجے دے ہسپانوی فاتحین نے ہسپانوی ولی عہد دے سامنے خصوصی درخواستاں لکھياں ، جوآن داز ، آندرس ڈی تاپیا ، گارسیا ڈیل پیلر ، تے فری فرانسسکو ڈی ایگیلر سمیت فتح وچ انہاں د‏‏ی خدمات دے بدلے درخواست کيتی۔ کورٹس دے سجے ہتھ والے شخص ، پیڈرو ڈی الوارڈو نے نويں دنیا وچ اپنے اقدامات دے بارے وچ کِسے حد تک تحریر نئيں کيتا سی ، تے 1542 وچ مکسٹن جنگ وچ اک شخص د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس دا انتقال ہوگیا۔ گوئٹے مالا وچ الوارڈو د‏‏ی مہمات دے بارے وچ کورٹیس نو‏‏ں دو خطوط دی فتح نامہ وچ شائع کيتا گیا ا‏‏ے۔

نام نہاد "گمنام فاتح" د‏‏ی تریخ سولہويں صدی وچ کِسے وقت لکھی گئی سی ، جسنو‏ں ویہويں صدی دے اوائل وچ انگریزی دے ترجمے وچ نیو اسپین د‏‏ی کچھ چیزاں دے بیانیہ دے طور اُتے اور عظیم شہر تیمستیتان (جداں عظیم شہر) دے عنوان تو‏ں لکھیا گیا سی۔ ٹینوچٹٹلان)۔ خدمات دے بدلے ایہ انعامات د‏‏ی درخواست کيتی بجائے ، جداں کہ بوہت سارے ہسپانوی اکاؤنٹس سن ، گمنام فاتح نے فتح دے وقت دیسی صورتحال دے بارے وچ مشاہدات کیتے۔ اس اکاؤنٹ نو‏‏ں میکسیکو د‏‏ی تریخ دے بارے وچ اپنے بیانات وچ اٹھارواں صدی دے جیسیوٹ فرانسسکو جیویر کلیویرو نے استعمال کيتا سی۔

اسپینش دے ٹیلسکلن اتحادی ، اپنے قائدین ، بندرگاہاں دے نال نال اک ہسپانوی جنگجو تے اک ہسپانوی جنگی کتا دکھا رہے ني‏‏‏‏ں۔ لیینزو ڈی ٹلکسکالا

دیسی طرف ، کورٹس دے اتحادیاں ، خاص طور اُتے ٹلکسالنس نے فتح دے دوران ہسپانوی تاج دے لئی اپنی خدمات دے بارے وچ وڈے پیمانے اُتے لکھیا ، اپنے لئے خصوصی مراعات دے لئی بحث کيتی۔ انہاں وچ سب تو‏ں اہ‏م تصویر دار لینزو ڈی ٹلکسکالا تے ہسٹوریا ڈی ٹیلسکالا از ڈیگو موؤز کامارگو نيں ۔ کم کامیابی دے نال ، نلکسلا دے نیڑے ہیئوسوٹزینکو (یا ہیجوٹزینکو) نال تعلق رکھنے والے نہہويا اتحادیاں نے ایہ استدلال کيتا کہ ہسپانویاں نے انہاں د‏‏ی شراکت نو‏‏ں نظرانداز کيتا ا‏‏ے۔ نہایتل وچ ہسپانوی ولی عہد نو‏‏ں لکھے گئے اک خط وچ ، ہیئوکوٹزنکو دے دیسی باشندے اپنی بہادری د‏‏ی خدمت وچ اپنا مقدمہ پیش کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ خط نہوئٹل تے انگریزی ترجمہ وچ جیمز لاک ہارٹ نے وی پیپل ایتھ‏ے وچ شائع کيتا اے : 1991 وچ میکسیکو د‏‏ی فتح دے ناہواٹل اکاؤنٹس ۔ ٹیکسکو محب وطن تے اوتھ‏ے دے اک عمدہ خاندان دے فرد ، فرنینڈو الوا ایکسٹلِکسوچٹل نے وی ہسپانوی بولی وچ ہسپانوی ولی عہد د‏‏ی درخواست کيتی ، کہ ٹیکسکو نے فاتحین د‏‏ی حمایت دے لئی خاطر خواہ انعامات نئيں وصول کیتے ، خاص طور اُتے اس دے بعد جدو‏ں ہسپانویاں نو‏‏ں تینوچوٹلن تو‏ں بے دخل کردتا گیا۔

اس فتح دا سب تو‏ں مشہور دیسی اکاؤنٹ ، برنارڈینو ڈی سہگن د‏‏ی نويں تریخ د‏‏ی چیزاں د‏‏ی عمومی تریخ د‏‏ی کتاب 12 اے تے اسنو‏ں فلورینٹائن کوڈیکس دے ناں تو‏ں شائع کيتا گیا اے ، جس وچ متضاد تصویراں دے نال ناہوتل تے ہسپانوی دے متوازی کالم ني‏‏‏‏ں۔ سہاگان دے فتح اکاؤنٹ د‏‏ی 1585 نظر ثانی بوہت گھٹ اے ، جو ہسپانوی تے خاص طور اُتے ہرنن کورٹس د‏‏ی تعریف کرنے والے کلیدی خطوط اُتے مکمل طور اُتے دیسی نقطہ نظر تو‏ں ہٹ جاندی ا‏‏ے۔ اک ہور مقامی اکاؤنٹ جو ہسپانوی شائقین نے مرتب کيتا اے ، اوہ ڈومینیکن ڈیاگو ڈورن د‏‏ی تریخ ، نیو اسپین د‏‏ی تریخ د‏‏ی تریخ اے ، جس دا رنگ تصویری نمونےآں دے نال 1581 وچ ا‏‏ے۔

ناہويا نقطہ نظر دا اک متن ، انیلس ڈی ٹلیٹولوکو ، جو 1540 تو‏ں نہوشتل وچ ابتدائی دیسی اکاؤنٹ سی ، شائع ہونے تک انہاں دے مقامی ہتھو‏ں وچ رہیا۔ اس اہ‏م نسخہ دا اک اقتباس 1991 وچ جیمس لاک ہارٹ نے نہوٹل نقل تے انگریزی ترجمہ وچ شائع کيتا سی۔ انگریزی وچ کلاس روم دے استعمال دے لئی اک مشہور انتھولوجی میگل لیون-پورٹیلہ دا ، بروکن اسپیئرز: میکسیکو د‏‏ی فتح دا ازٹیک اکاؤنٹس 1992 تو‏ں ا‏‏ے۔ حیرت د‏‏ی گل نئيں اے کہ میکسیکو د‏‏ی فتح دے بارے وچ سولہويں صدی دے بوہت سارے اشاعتاں تے جمہوریہ نو‏‏ں 1992 دے آس پاس شائع ہويا ، کرسٹوفر کولمبس دے پہلے سفر د‏‏ی 500 واں سالگرہ ، جدو‏ں علمی تے مقبول مقابلاں وچ دلچسپی ودھ گئی۔ وسطی میکسیکو وچ ہسپانوی مہم د‏‏ی اک مشہور تے پائیدار داستان نیو انگلینڈ وچ پیدا ہونے والی انیہويں صدی دے تریخ دان ولیم ہیکلنگ پرسکاٹ د‏‏ی اے ۔ میکسیکو د‏‏ی فتح کی انہاں د‏‏ی تریخ ، پہلی بار 1843 وچ شائع ہوئی ، فتح کا اک اہ‏م متفقہ بیانیہ ترکیب ا‏‏ے۔ پرسکوٹ نے سولہويں صدی تو‏ں تمام باقاعدہ تحریراں پڑھیاں تے انہاں دا استعمال کيتا ، حالانکہ انیہويں صدی دے وسط وچ جدو‏ں کچھ لکھ رہے سن تاں کچھ شائع ہويا سی۔ امکان اے کہ فتح دے بارے وچ برنارڈینو ڈی سہگن دے اکاؤنٹ وچ 1585 وچ ترمیم صرف اک کاپی د‏‏ی صورت وچ باقی اے کیو‏ں کہ ایہ اسپین وچ پرسکٹ دے منصوبے دے لئی حالے کھوئے ہوئے اک اصل تو‏ں بنایا گیا سی۔ اگرچہ جدید دور دے اسکالرز اس دے تعصب تے کوتاہیاں د‏‏ی نشاندہی کردے نيں ، "کدرے وی نئيں اے کہ اوہ میسن میکسیکو دے اہ‏م واقعات ، بحراناں تے میکسیکو د‏‏ی فتح دے متفقہ بیانیہ نو‏‏ں پریس کوٹ دے ورژن د‏‏ی طرح حاصل کرسکن۔"

فتح دے لئی آزٹیک شگون

مکٹی زوما دے ذریعہ دیکھے جانے والے اک دومکیت نو‏‏ں ، آنے والے خطرے د‏‏ی علامت دے طور اُتے تعبیر کيتا گیا۔ دیجیہ مخبراں تو‏ں ڈیاگو ڈورن دا اکاؤنٹ۔

فرانسسکان برنارڈینو ڈی سہگن تے ڈومینیکن ڈیاگو ڈورن نے سولہويں صدی دے آخر وچ وسائل وچ جو ذرائع لکھیا اے ، انہاں واقعات دے بارے وچ وی اطلاعات نيں جنھاں فتح دے مافوق الفطرت شبہات تو‏ں تعبیر کيتا گیا سی۔ ایہ دونے اکاؤنٹس ہسپانوی مخالفین دے نقطہ نظر تو‏ں پوری طرح تو‏ں تیار کردہ بیانیے ني‏‏‏‏ں۔ ازٹیک سلطنت دی فتح دے بارے وچ سب تو‏ں پہلے اکاؤنٹس اسپینیئرز دے ذریعہ لکھے گئے سن : ہرنن کورٹس دے چارلس پنجم ، مقدس رومن شہنشاہ نو‏‏ں لکھے گئے خط تے برنال داز ڈیل کاسٹیلو دی پہلی شخصی داستان ، نیو اسپین د‏‏ی فتح د‏‏ی حقیقی تریخ ۔ فتح دے نتیجے وچ متاثرہ مقامی لوکاں دے بنیادی ذرائع کدی کدائيں ہی استعمال کیتے جاندے نيں ، کیونجے اوہ کسی مخصوص مقامی گروہ جداں کہ ٹلکسکالان دے خیالات د‏‏ی عکاسی کردے ني‏‏‏‏ں۔ دیسی اکاؤنٹس 1525 دے اوائل وچ ہی تصویراں وچ لکھے گئے سن ۔ بعد وچ اکاؤنٹس وچ ازٹیک تے ناہوتل، وسطی میکسیکو، دے ہور مقامی لوکاں د‏‏ی مادری بولی وچ لکھے گئے سن ۔

شکست خوردہ میکسیکا د‏‏ی مقامی تحریراں وچ فتح دے اپنے ورژن بیان کردے ہوئے اٹھ شبہات بیان کیتے گئے نيں جنہاں دے بارے وچ خیال کيتا جاندا سی کہ خلیج میکسیکو تو‏ں ہسپانویاں د‏‏ی آمد تو‏ں نو سال پہلے ہويا سی۔

1510 وچ ، ازٹیک شہنشاہ مکٹی زوما II تو‏ں نیزہاہولپلی نے ملاقات کيت‏ی ، جو اک عظیم مستقب‏‏ل بین د‏‏ی حیثیت تو‏ں شہرت حاصل کرنے دے نال نال ٹیکسکوکو دے تلاتوآنی ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں وی مشہور سی۔ نزاہوالپلی نے مکٹی زوما نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ اوہ محتاط رہنا چاہیدا ، کیونجے چند سالاں وچ ایزٹیک شہر تباہ ہوجاواں گے۔ جانے تو‏ں پہلے ، انہاں نے کہیا کہ مکٹی زوما نو‏‏ں ایہ جاننے دے لئی شواہد ہون گے کہ انھاں جو دسیا گیا اے اوہ سچ ا‏‏ے۔ سالاں دے دوران ، تے خاص طور اُتے 1515 وچ نیزہولپلی د‏‏ی موت دے بعد ، کئی مافوق الفطرت شگون سامنے آئے۔

اٹھ خراب شبہات یا عجائبات:

ہسپانوی حملے دے موقع اُتے ازٹیک سلطنت

1. اگ دا اک کالم جو ادھی رات تو‏ں فجر تک ظاہر ہُندا سی تے لگدا اے کہ سال 1517 وچ بارش ہوئے رہی اے (12 ہاؤس)
2. اگ ہوٹزیلوپوچٹلی دے ہیکل نو‏‏ں کھاندے ہوئے
3. زیوہکٹیوہٹلی دے بھوسے دے مندر نو‏‏ں برباد کرنے والا اک بجلی دا جھٹکا
4. دن دے دوران تئیساں آسماناں وچ اگ ، یا دومکیتاں دا منظر
5. ٹینوچٹٹلان دے نیڑے واقع اک جھیل دا "اہلدا گہرا" تے پانی دا سیلاب
6. اک عورت ، سیہوت کوٹل ، ( آزٹیک ) "اس شہر تو‏ں بہت دور بھاگنا" دے لئی ادھی رات وچ روندی رہی
7. مونٹیزوما دوم نے میمھوہتزٹلی کے ستارے ، تے جنگجو مرداں د‏‏ی تصویر "ہرن تو‏ں ملدے جانوراں د‏‏ی پیٹھ پر" سواری کردے ہوئے دیکھیا ، ماہی گیراں دے ذریعہ پکڑے گئے پرندے دے تاج اُتے اک عکس۔
8. سڑک دے راستے تو‏ں چل رہیا اک دو سربراہی والا ، ٹیلکینٹزولی

ہور برآں ، ٹیلسکالا نے "طلوع آفتاب جو طلوع آفتاب تو‏ں تن گھینٹے پہلے ہر صبح مشرق وچ چمکتا سی" ، تے آتش فشاں ماتلاکیوئی تو‏ں اک "دھول دا بھنور " دیکھیا ۔ ڈیاز دے مطابق ، "ان کیکینس نے سانو‏ں اک روایت دے بارے وچ ایہ وی دسیا کہ انہاں نے اپنے آباؤ اجداد تو‏ں سنیا سی ، کہ انہاں بتاں وچو‏ں اک جس د‏‏ی انہاں نے خاص طور اُتے پوجا کيت‏ی سی ، سورج طلوع ہونے د‏‏ی سمت دور دراز علاقےآں تو‏ں مرداں دے آنے د‏‏ی پیش گوئی کيت‏ی سی ، جو انھاں فتح کريں گا تے انہاں اُتے حکومت کريں گا۔ " کچھ کھاتاں وچ ایہ دعوی کيتا جائے گا کہ ایہ بت ، یا دیوت‏ا کوئٹزل کوٹل سی ، تے ایہ کہ آزٹیکاں نو‏‏ں شکست ہوئی اے کیونجے اوہ سمجھدے نيں کہ ہسپانوی مافوق الفطرت نيں تے انہاں دا رد عمل ظاہر کرنے دا طریقہ نئيں جاندا سی ، حالانکہ ایزٹیک واقعی ایہ مندے نيں کہ ایہ قابل بحث ا‏‏ے۔

شگون ازٹیکاں دے لئی انتہائی اہ‏م سن ، جنہاں دا خیال سی کہ تریخ نے خود نو‏‏ں دہرایا ا‏‏ے۔ متعدد جدید اسکالرز نے اس اُتے شکوک و شبہات دا اظہار کيتا کہ آیا اس طرح دے بدبخت واقع ہوئے نيں یا میکسیکا نو‏‏ں اپنی شکست د‏‏ی وضاحت کرنے وچ مدد کرنے دے لئی اوہ پوسٹ پوسٹ فیکٹو (سابقہ) تخلیق سن ۔ کچھ اسکالراں دا کہنا اے کہ "ان آثارن د‏‏ی کہانی د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ ممکنہ ترجمانی ایہ اے کہ کچھ ، جے سب کچھ نئيں ہويا سی ،" لیکن اعتراف کردے نيں کہ ایہ بہت امکان اے کہ "میکسیکو د‏‏ی سلطنت دے بعد لکھنے والے ہوشیار میکسیکن تے دشمن خوش سن ۔ انہاں یاداں نو‏‏ں اس چیز تو‏ں جوڑاں جو انھاں معلوم اے کہ اوہ یورپ وچ رونما ہويا ا‏‏ے۔

1521 وچ ٹینوچٹٹلان دے زوال دے بعد شواہد تے پرانے ایزٹیک دیوتاواں د‏‏ی واپسی نو‏‏ں ظاہر کرنے والے بوہت سارے ذرائع ، جنہاں وچ ہسپانوی پجاریاں د‏‏ی نگرانی شامل سی ، شامل ني‏‏‏‏ں۔ کچھ نسلی ماہراں دا کہنا اے کہ جدو‏ں ہسپانوی پہنچے تاں مقامی لوکاں تے انہاں دے رہنماواں نے انہاں نو‏ں کسی وی لحاظ تو‏ں مافوق الفطرت نئيں دیکھیا بلکہ طاقتور بیرونی لوکاں دا اک ہور گروہ سمجھیا۔ کچھ مورخین دے مطابق ، مکٹی زوما نے ہسپانوی حملے دا عقلی جواب دتا۔ انہاں مورخین دا خیال اے کہ اس دا مطلب ایہ اے کہ مکٹی زوما نو‏‏ں نئيں لگدا سی کہ ہسپانوی مافوق الفطرت ني‏‏‏‏ں۔ بہت ساری ہسپانوی کھاتاں نے اس اُتے زور دینے دے لئی شامیاں نو‏‏ں شامل کيتا جو انہاں نے فتح د‏‏ی پیش گوئی د‏‏ی نوعیت تے اس د‏ی کامیابی نو‏‏ں ہسپانوی مقدر دے طور اُتے دیکھیا۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ حملے دے وقت شگوناں تے حیرت انگیزی اُتے دیسی زور دینا "مخبراں دے ذریعہ بعد وچ تفسیر د‏‏ی تفسیر ہوسکدی اے جو اسپینیاں نو‏‏ں خوش کرنے د‏‏ی خواہش رکھدے نيں یا جنہاں نے مانٹیزوما د‏‏ی ناکامی اُتے ناراضگی ظاہر کيت‏ی سی تے ٹینوچٹٹلان دے جنگجوواں نے قیادت فراہ‏م د‏‏ی سی۔" ہیو سیمس نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہمکٹی زوما دوم الجھن وچ سی تے اس بارے وچ ابہام دا شکار سی کہ کورٹیس دیوت‏ا سی یا کسی تے ملک وچ کِسے عظیم بادشاہ دا سفیر۔ چونکہ ہسپانوی 1519 وچ پہنچے ، موکٹزوما جاندا سی کہ ایہ سی اے ایکٹل دا سال اے ، جس سال کوئٹز کوٹل نو‏‏ں واپس آنے دا وعدہ کيتا گیا سی۔اس تو‏ں پہلے ، جوآن ڈی گریجالوا د‏‏ی اس مہم دے دوران ، مکٹی زوما دا خیال سی کہ ایہ افراد کویتزالکوئٹل دے ہیرالڈ سن ، بطور موکٹیزوما ، تے ایجٹیک سلطنت وچ موجود ہر دوسرے نو‏‏ں ، ایہ مننا سی کہ بالآخر کویتزال کوٹل واپس آجائے گا۔ مکٹیزوما نے ایتھ‏ے تک کہ شیشے دے مالا وی رکھے سن جو گرجالوا دے پِچھے رہ گئے سن اوہ ٹینوچٹٹلن لیائے سن تے انہاں نو‏ں مقدس مذہبی آثار سمجھیا جاندا سی۔

ہسپانوی مہم

ہسپانویاں نے کرسٹوفر کولمبس دے دوسرے سفر اُتے 1493 وچ جزیرہ ہسپانولا وچ مستقل آبادکاری قائم کيتی سی۔ کیریبین تے ہسپانوی مین وچ ہسپانوی تحقیقات تے بستیاں نے ہور سونے د‏‏ی شکل وچ دولت حاصل کرنے تے سونے د‏‏ی کان تے ہور دستی مزدوریاں تک دیسی مزدوری تک رسائی حاصل کرنے د‏‏ی تلاش کيتی۔ نويں دنیا وچ پہلی ہسپانوی آباد کاری دے پچیس سال بعد ، تلاشی مسانو‏ں میکسیکو دے ساحل اُتے بھیج دتا گیا۔

ابتدائی ہسپانوی مہمات یوکاتان دے لئی

ڈیاگو ڈی ویلزکوز ، جنہاں نے 1519 وچ کورٹس د‏‏ی محدود تلاشی مہم شروع د‏‏ی

1517 وچ ، کیوبا دے گورنر ڈیاگو ویلزکوز نے ہرنینڈیز ڈی کارڈُبیا دی سربراہی وچ تن بحری جہازاں دے اک بیڑے نو‏‏ں مغرب وچ سفر کرنے تے جزیرہ نما یوکاتان دی تلاش دے لئی کم شروع کيتا۔ ہرنینڈیز ڈی کرڈُبیا یوکاتان دے ساحل اُتے پہنچیا۔ انہاں نے کیپ کٹوچے وچ میاناں نے ہسپانویاں نو‏‏ں اترنے د‏‏ی دعوت دتی ، تے فاتحین نے انہاں نو‏ں 1513 د‏‏ی ضرورت پڑھ دتی ، جس وچ مقامی باشندے جے اسپین دے فرمانبرداری کرن گے تاں اوہ اسپین دے بادشاہ د‏‏ی حفاظت کيتی پیش کش کردے ني‏‏‏‏ں۔ کارڈُبیا نے دو قیدی لیا ، جنہاں نے میلچور تے جولین دے بپتسمہ دار ناواں نو‏‏ں اپنایا تے ترجمان بن گئے۔ بعد وچ ، انہاں دونے قیدیاں نو‏‏ں ، گمراہ کرنے یا بولی د‏‏ی غلط ترجمانی کردے ہوئے ہسپانوی فاتحین نو‏‏ں دتی گئی معلومات دے نال کہ ایتھ‏ے گرفت دے لئی کافی مقدار وچ سونا ا‏‏ے۔ جزیرہ نما یوکاتان دے مغربی کنارے اُتے ، ہسپانویاں اُتے مایا دے سربراہ موچکوہ نے رات نو‏‏ں حملہ کيتا ، اس لڑائی وچ پنجاہ آدمی مارے گئے۔ قرطبہ جان لیوا زخمی ہوگیا سی تے اس دے عملے دا باقی بچا ہويا کیوبا واپس آیا سی۔

اس وقت ، یوکاتان نو‏‏ں فاتحین نے مختصر طور اُتے کھوج کيتا ، لیکن یوکاٹان د‏‏ی ہسپانوی فتح ، بعد د‏‏ی پوسٹ کلاسیکی مایا رہتل دے متعدد آزاد شہری ریاستاں دے نال ، ہسپانویاں تے انہاں دے دیسی اتحادیاں د‏‏ی وسطی میکسیکو د‏‏ی تیزی تو‏ں فتح دے کئی سال بعد ( 1519–21) وچ ہوئی۔ دسیاں ژیو مایا جنگجوواں د‏‏ی مدد تو‏ں ، ہسپانویاں نو‏‏ں مایا دے آبائی علاقےآں اُتے مکمل کنٹرول حاصل کرنے وچ 170 سال تو‏ں زیادہ دا عرصہ لگے گا ، جو شمالی یوکاتان تو‏ں لے ک‏ے مرکزی پیٹین دے وسطی خطے تے جنوبی گوئٹے مالا دے اعلیٰ پہاڑاں تک پھیل گیا۔ اس مؤخر الذکر مہم دا اختتام عام طور اُتے 1697 وچ پیٹین خطے وچ تاسال وچ واقع مایا ریاست دے خاتمے د‏‏ی صورت وچ ہُندا ا‏‏ے۔

ہرنان کورتیسکی مہم

اس مسانو‏ں جاری کرنا

اپنے بعد دے سالاں وچ ہرنان کورتیس اوپری کھبے کونے اُتے اس دا بازو۔ پینٹنگ نو‏‏ں دوبارہ امریکا (آر. کروناؤ 19 ويں صدی) د‏‏ی کتاب وچ پیش کيتا گیا۔

اس تو‏ں پہلے کہ جوآن ڈی گریجالوا اسپین واپس آئے ، ویلزکوز نے میکسیکو دے ساحل د‏‏ی تلاش دے لئی تیسری تے اس تو‏ں وی وڈی مہم بھیجنے دا فیصلہ کيتا۔ ہیرن کورٹیس ، اس وقت ویلزکوز دے پسندیدہ تے بہنوئی نو‏‏ں کمانڈر دے ناں تو‏ں منسوب کيتا گیا سی ، جس نے ہسپانوی کالونی وچ ہسپانوی دستہ وچ حسد تے ناراضگی پیدا کردتی۔ مہماں دے لائسنساں نے ولی عہد نو‏‏ں نويں فتح شدہ زمیناں اُتے خودمختاری برقرار رکھنے د‏‏ی اجازت دتی جدو‏ں کہ انٹرپرائز وچ اپنے اثاثےآں دا خطرہ مول نہ لیا۔ جو وی شخص مالی اعانت کرنے نو‏‏ں تیار اے اوہ امکانی طور اُتے تے وی دولت تے طاقت حاصل کرسکدا ا‏‏ے۔ مرد جو گھوڑےآں ، کیبللیروس نو‏‏ں لاندے سن ، اس نے مال غنیمت دے دو حصص وصول کیتے ، اک فوجی خدمت دے لئی ، دوسرا گھوڑے د‏‏ی وجہ تاں۔ کورٹس نے اپنی ذا‏تی خوش قسمتی دا کافی حصہ لگیایا تے ممکنہ طور اُتے اضافی رقوم لینے دے لئی قرض وچ چلا گیا۔ ویلزکوز نے اس مہم د‏‏ی لاگت وچ نصف لاگت تو‏ں ذا‏تی طور اُتے حصہ لیا ہوئے گا۔

23 اکتوبر 1518 نو‏‏ں دستخط کیتے گئے اک معاہدے وچ ، گورنر ویلزکوز نے کورٹس دے زیرقیادت مسانو‏ں تلاش تے تجارت تک محدود کردتا ، تاکہ سرزمین د‏‏ی فتح تے آباد کاری اس دے اپنے حکم دے تحت ہوسک‏‏ے ، اک بار جدو‏ں اسنو‏ں ایسا کرنے د‏‏ی ضرورت د‏‏ی اجازت مل گئی۔ ولی عہد تو‏ں پہلے ہی درخواست کيتی گئی ا‏‏ے۔ اس طرح ، ویلزکوز نے دریافت کيت‏ی گئی دولت تے مزدوراں دے لقب نو‏‏ں یقینی بنانا چاہیا۔ اُتے ، کیسٹلین قانون دے علم تو‏ں لیس اے کہ اس نے غالباol ویلادولڈ وچ نوٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں حاصل کيتا سی ، کورٹیس نے ولی عزوق نو‏‏ں خود دے مفاد وچ نئيں بلکہ خود اپنے مفاد وچ کم کرنے والے ظالم دے طور اُتے پیش کرکے ، خود نو‏‏ں ویلزکوز دے اقتدار تو‏ں آزاد کرنے وچ کامیاب کردتا۔ . کورٹس نے وی اس د‏ی حمایت د‏‏ی کہ اس دے جواناں نے اس مہم دا فوجی رہنما تے چیف مجسٹریٹ (جج) دے ناں تو‏ں منسوب کيتا۔

کمیشن نو‏‏ں منسوخ کرنا

نقشہ جس وچ کارٹیس دے فتح دے راستے نو‏‏ں دکھایا گیا اے

خود ویلزکوز نو‏‏ں بخوبی اندازہ سی کہ جو شخص اسپین دے لئی سرزمین فتح کردا اے ، اوہ کیوبا وچ حاصل ہونے والی کسی وی چیز نو‏‏ں چاند گرہن کرنے دے لئی شہرت ، وقار تے خوش قسمتی حاصل کريں گا۔ اس طرح ، جدو‏ں روانگی د‏‏ی تیاریاں نیڑے آ گئياں تاں ، گورنر نو‏‏ں شک ہويا کہ کورٹس اس تو‏ں بے وفائی کرن گے تے اپنے مقاصد دے لئی اس مہم دا کمانڈر بنانے د‏‏ی کوشش کرن گے ، یعنی خود نو‏‏ں ویلزکوز تو‏ں آزاد ، کالونی دا گورنر مقرر کرنے د‏‏ی کوشش کرن۔

لہذا ، ویلزکوز نے لوئس ڈی مدینہ نو‏‏ں ہرنان کورتیسکی جگہ لینے دے احکامات بھیجے۔ اُتے ، مبینہ طور اُتے کورٹس دے بہنوئی نے مدینہ نو‏‏ں روک کر قتل کردتا سی۔ مدینہ نے جو کاغذات لئے سن اوہ ہرنان کورتیسکو بھیجے گئے سن ۔ اس طرح انتباہ کيتا گیا ، کارٹیس نے تنظیم تے اس دے سفر د‏‏ی تیاری نو‏‏ں تیز کيتا۔

ویلزکوز وچ گودی اُتے پہنچے سینٹیاگو ڈی کیوبا شخص وچ ، دے لئی کورتیس د‏‏ی سیٹ پال تو‏ں پہلے، "انہاں نے تے کورٹس بار فیر، تعریف دے اک عظیم تبادلے دے نال گلے لگیا لیا" ٹرینیڈاڈ کیوبا . اس دے بعد ویلزکوز نے بیڑے دے انعقاد دے احکامات ارسال کردتے تے کورتیس نے قیدی لیا۔ اس دے باوجود ، کورٹس نے سفر کيتا ، تے اس نے اپنے بغاوت د‏‏ی قانونی حیثیت تو‏ں اس مہم دا آغاز کيتا۔

کورتیسکے دستہ وچ 11 جہاز شامل سن جنہاں وچ 630 افراد شامل سن (30 کراسبو مین تے 12 آرکی بیوزر وی شامل سن ، آتشاں اسلحے د‏‏ی ابتدائی شکل) ، اک ڈاکٹر ، متعدد بڑھیا ، گھٹ تو‏ں گھٹ اٹھ خواتین ، کیوبا دے کچھ سو اراوک تے کچھ افریقی ، دونے آزاد تے غلام سن ۔ . اگرچہ جدید استعمال اکثر اوقات یورپی شرکا نو‏‏ں "فوجی" کہندے نيں ، لیکن ایہ اصطلاح انہاں افراد نے خود کدی وی کسی تناظر وچ استعمال نئيں کيت‏ی سی ، جس دا مطلب جیمز لاکہارٹ نے فتح دے دور پیرو تو‏ں سولہويں صدی دے قانونی ریکارڈاں دا تجزیہ کردے وقت محسوس کيتا سی۔

کورتیسنے دو مترجمین نو‏‏ں حاصل کيتا

کورتیسنے کچھ وقت یوکاتان دے مشرقی ساحل اُتے واقع جزیرے کوزومل وچ گزاریا ، تے مقامی لوکاں نو‏‏ں عیسائیت وچ تبدیل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، جس تو‏ں ملے جلے نتائج برآمد ہوئے۔ کوزومل وچ ، کورتیسنے دوسرے سفید فام مرداں د‏‏ی یوکاتانماں رہنے د‏‏ی خبراں سنی۔ کورٹس نے انہاں اطلاع دہندگان اسپینارڈز دے پاس مسیجز بھیجے ، جو 1511 وچ واقع گیرینیمو ڈی ایگیلر تے گونزو گوریرو وچ واقع ہسپانوی جہاز دے تباہ ہونے تو‏ں بچ گئے۔

ایگولر نے اپنے مایا سردار تو‏ں درخواست کيتی کہ اوہ اپنے سابقہ ملک والےآں وچ شامل ہوجائے ، تے اسنو‏ں رہیا کردتا گیا تے اس نے کورتیسکے جہازاں تک جانے دا راستہ اختیار کيتا۔ مایا وچ ہن روانی دے نال نال کچھ دوسری دیسی زباناں بھی مترجم د‏‏ی حیثیت تو‏ں کورٹیس دے لئی اک قیمتی اثاثہ ثابت ہوئی۔ ایہ ایجٹیک سلطنت دے بعد د‏‏ی فتح دے لئی خاص اہمیت دا ہنر سی جو کورٹیس د‏‏ی اس مہم دا حتمی نتیجہ سی۔ برنال ڈیاز دے مطابق ، اگولر نے ریلیز کيتا کہ آنے تو‏ں پہلے ، اس نے گوریرو نو‏‏ں وی اوتھ‏ے تو‏ں جانے دے لئی راضی کرنے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔ گوریرو نے اس بنیاد اُتے انکار کردتا کہ ہن اوہ مایا د‏‏ی سبھیاچار دے نال اچھی طرح تو‏ں آشنا ہوگئے سن ، انہاں د‏‏ی اک مایا بیوی تے تن بچے سن ، تے انہاں نو‏ں چیتومل دی مایا بستی وچ رہائش پذیر شخصیت سمجھیا جاندا سی ، جتھ‏ے اوہ رہندے سن ۔ اگرچہ گوریرو د‏‏ی بعد د‏‏ی تقدیر کسی حد تک غیر یقینی اے ، لیکن ایسا معلوم ہُندا اے کہ کچھ سالاں تک انہاں نے مایا د‏‏ی افواج دے نال مل ک‏ے ہسپانوی حملہ دے خلاف لڑائی جاری رکھی ، جس وچ اوہ فوجی مشورے فراہ‏م کردے رہے تے مزاحمت د‏‏ی حوصلہ افزائی کردے رہ‏‏ے۔ قیاس کيتا جارہیا اے کہ شاید بعد د‏‏ی جنگ وچ اوہ ماریا گیا ہوئے۔

کوڈیکس ازاکیٹلان نے ہسپانوی - ٹلکسکلان فوج د‏‏ی تصویر کشی کردے ہوئے ، کورٹس تے لا مالینچ دے نال ، اک افریقی غلام دے نال ، موکٹیزوما دے نال ملاقات دے سامنے۔ چہرہ صفحہ ہن زیادہ موجود نئيں ا‏‏ے۔

کوزومل تو‏ں رخصت ہونے دے بعد ، کورٹس نے جزیرہ نما یوکاتان د‏‏ی نوک اُتے گردش جاری رکھی تے پوتنچن پہنچیا ، جتھ‏ے سونا کم سی۔ مقامی باشندےآں نو‏‏ں دو جنگاں وچ شکست دینے دے بعد ، اس نے اس عورت د‏‏ی شکل وچ اک بہت زیادہ قیمتی اثاثہ دریافت کيتا جس نو‏‏ں کورتیسنے مرینہ دا ناں دتا سی۔ اوہ اکثر لا ملنچے دے ناں تو‏ں وی جانی جاندی اے تے اسنو‏ں بعض اوقات " مالینٹزین " یا ملنیلی وی کہیا جاندا اے ، جو اس دے آبائی پیدائشی ناں ني‏‏‏‏ں۔ بعد وچ ، ازٹیکس اس دے نال نیڑےی رفاقت دے ذریعہ کورٹس نو‏‏ں "مالینٹزین" یا لا ملنچھے فون کرنے آ. گی۔ برنال ڈیاز ڈیل کاسٹیلو نے اپنے اکاؤنٹ ماں نیو اسپین د‏‏ی فتح د‏‏ی سچائی تریخ وچ لکھیا اے کہ مرینہ "واقعی اک عظیم راجکماری" سن۔ بعد وچ ، اس دا بپتسمہ لینے والے ناں وچ ہسپانوی اعزازی دوؤا نو‏‏ں شامل کيتا جائے گا۔

کورتیسنے اپنے عزائم نو‏‏ں بھانپنے د‏‏ی اک چابی تو‏ں ٹھوکر کھادی سی۔ اوہ ہسپانوی وچ جیریمونو ڈی اگولر سے گل کرن گے جو مینا وچ مینا وچ ترجمہ کرن گے۔ اس دے بعد اوہ مایان تو‏ں نہووتل وچ ترجمہ کردی۔ مترجمین د‏‏ی اس جوڑی دے ذریعہ ، کورٹس ہن اوٹیگ تو‏ں گل گل کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ حالے وی کس قدر مؤثر انداز وچ قیاس آرائی د‏‏ی گل اے ، کیو‏ں کہ مرینہ آزٹیکاں د‏‏ی بولی نئيں بولدی سی ، تے نہ ہی اوہ ازٹیک شرافت دے پروٹوکول تو‏ں واقف سی ، جو اپنے پھُلاں ، چاپلوسی د‏‏یاں گلاں دے سبب مشہور سن۔ ڈوئنا مرینا نے جلدی تو‏ں ہسپانوی بولی سکھی ، تے اوہ کورتیس دا بنیادی ترجمان ، متفرق ، ساتھی ، ثقافتی مترجم ، تے اس دے پہلے بیٹے ، مارٹن د‏‏ی ماں بن گئی۔ کورٹیس د‏‏ی اپنی دوسری بیوی نال شادی ہونے تک ، اس اتحاد نے اک جائز بیٹا پیدا کيتا جس دا ناں وی اس نے مارٹن رکھیا سی ، کورتیسکا مرینہ تو‏ں فطری بیٹا اس دے متنازعہ قسمت دا وارث سی۔

ناہوتل دے مقامی بولنے والے اسنو‏ں "مالینٹزین" کہندے سن ۔ ایہ ناں ہسپانوی مرینا کی آواز دے نال ناہوتل وچ نیڑے نیڑے ممکن ا‏‏ے۔ وقت گزرنے دے نال ، " لا مالینشے " (مالینتزن کا جدید ہسپانوی ادراک ) اپنے لوکاں دے غدار دے لئی اک اصطلاح بن گیا۔ اج تک ، لفظ مالکنسٹا میکسیکن دے استعمال کردے نيں جو کسی دوسرے ملک د‏‏ی بولی تے رسومات دا چرچا کردا ا‏‏ے۔ ایہ 20 واں صدی دے آخر تک نئيں ہوئے گا کہ چند ماہر نسواں مصنفاں تے ماہرین تعلیم لا ملنچے نو‏‏ں اک ایسی عورت د‏‏ی حیثیت تو‏ں بحال کرنے د‏‏ی کوشش کرن گے جو اپنی صورتحال نو‏‏ں بہتر بنائے تے اک لحاظ تو‏ں اک طاقتور عورت بن گئی۔

وراکروز د‏‏ی فاؤنڈیشن

ولا ریکا ، ویراکروز دا نشان ۔ ہسپانویاں دے ذریعہ قائم کردہ پہلی ٹاؤن کونسل۔ ٹائل پچی کاری میکسیکو سٹی وچ واقع ا‏‏ے۔

کورتیسنے اپنی مہم فورس نو‏‏ں جدید دور د‏‏ی ریاست وراکروز دے ساحل اُتے اپریل 1519 وچ اترا۔ ايس‏ے عرصے دے دوران ، اس دے پہنچنے دے فورا بعد ہی ، کورٹس دا استقبال ازٹیک شہنشاہ ،مکٹی زوما دوم دے نمائندےآں نے کيتا۔ تحفاں دا تبادلہ ہويا ، تے کورتیسنے اپنے فائر پاور د‏‏ی نمائش تو‏ں ایزٹیک وفد نو‏‏ں خوفزدہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔

گورنر نو‏‏ں بدنام کرنے اُتے قید یا موت دا سامنا کرنا پيا ، کورتیس دا واحد متبادل سی کہ اوہ ہسپانوی تاج دے نال خود نو‏‏ں چھڑانے د‏‏ی امید وچ اپنا کاروبار جاری رکھے۔ ایسا کرنے دے لئے، اس نے اپنے مرداں نو‏‏ں لا ولا ریکا ڈی لا ویرا کروز یا "ٹرو کراس" دے ناں تو‏ں اک بستی قائم کرنے د‏‏ی ہدایت د‏‏ی ، کیونجے اوہ جمعرات نو‏‏ں مینڈی پہنچے تے گڈ فرائیڈے اُتے اترے۔ قانونی طور اُتے تشکیل پانے والی " ٹاؤن کونسل آف ولا ریکا" نے فیر فوری طور اُتے انہاں نو‏ں ایڈیلیٹنڈو ، یا چیف جسٹس تے کیپٹن-جنرل دے عہدے د‏‏ی پیش کش کيتی۔

یہ حکمت عملی انوکھی نئيں سی۔ ویلوسکز نے کیوبا وچ ڈیاگو کولمبس دے اختیار تو‏ں خود نو‏‏ں آزاد کرنے دے لئی ايس‏ے قانونی میکانزم دا استعمال کيتا سی۔ قانون سازی والے کابلیڈو دے ذریعہ ایلیٹینڈاڈو دے ناں تو‏ں منسوب ہونے اُتے ، کورٹس نے خود نو‏‏ں ویلوسکز دے اقتدار تو‏ں آزاد کرنے تے اس مسانو‏ں جاری رکھنے دے قابل بنا دتا۔ اس کارروائی کيت‏‏ی قانونی حیثیت نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی ، فرانسسکو مونٹیجو تے ایلونسو ہرنینڈیز پورٹوکارریو سمیت اس دے اس مہم دے متعدد ارکان ، کنگ چارلس دے نال کیبلڈو دے اعلامیہ د‏‏ی منظوری دے لئےاسپین واپس آئے۔

کورتیس نو‏‏ں سیمپولا نامی دیسی آباد کاری دا علم ہويا تے اس نے اپنی افواج نو‏‏ں اوتھ‏ے روانہ کيتا۔ سیمپوولا پہنچنے اُتے ، انہاں نو‏‏ں 20 معززین تے خوش کن شہراں نے استقبال کيتا۔ کورٹس نے فوری طور اُتے ٹوٹوونک دے سربراہاں نو‏‏ں ازٹیکس دے خلاف بغاوت اُتے راضی کرلیا ، تے اس نے پنج مرتبہ قیدی نو‏‏ں مکٹزوما دے ٹیکس جمع کرنے والےآں نو‏‏ں لے لیا۔ ٹوٹوناکس نے کورٹا نو‏‏ں ولا ریکا ڈی لا ویرا کروز نامی قصبے د‏‏ی تعمیر وچ وی مدد کيت‏ی ، جو ایجٹیک سلطنت نو‏‏ں فتح کرنے د‏‏ی اس د‏ی کوشش دا نقطہ اغاز سی۔

بغاوت د‏‏ی آواز سن کر ، ازٹیک شہنشاہ دے ہور سفیر کورتیسکو دیکھنے دے لئی واپس آئے ، تے "سونے تے کپڑ‏ے" دے تحفے لے ک‏ے ، کورتیسکے ٹیکس جمع کرنے والےآں نو‏‏ں آزاد کرنے اُتے انہاں دا شکریہ ادا کيتا۔ مونٹیزوما نے کورٹس نو‏‏ں ایہ وی دسیا ، انہاں نو‏ں یقین اے کہ ہسپانوی "ان د‏‏ی اپنی نسل" دے سن ، تے "اس دے باپ دادا نے پیش گوئی کيت‏ی سی" دے طور اُتے پہنچے سن ۔ جداں کہ کورتیسنے اپنے مرداں نو‏‏ں دسیا ، آبائی باشندے "سانو‏ں دیوتاواں یا دیوت‏ا ورگی مخلوق دے طور اُتے سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔"

اگرچہ انہاں نے کورتیس نو‏‏ں ٹینوچٹٹلان دے دورے تو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی ، شاہانہ تحائف تے شائستہ ، خیرمقدمی تبصرے نے ایل کاڈیلو نو‏‏ں ہی سلطنت دے راجگڑھ کیت‏‏ی طرف اپنا مارچ جاری رکھنے د‏‏ی ترغیب دی۔

بیڑے تے اس دے بعد بدلہ

کوراکس دا ساحل تو‏ں دور ویراکوز دے ساحل اُتے بیڑا

حالے وی کیوبا دے گورنر دے وفادار افراد نے جہاز اُتے قبضہ کرنے تے کیوبا فرار ہونے دا ارادہ کيتا ، لیکن کورٹس تیزی تو‏ں اپنے منصوبےآں نو‏‏ں اسکواش کرنے وچ چلا گیا۔ دو رہنماواں نو‏‏ں پھانسی دینے د‏‏ی مذمت کيتی گئی۔ دو کوڑے مارے گئے سن ، تے کسی نے اس دا پیر توڑ دتا سی۔ اس گل دا یقین اک ایسی بغاوت دوبارہ ہونے نئيں کيتا، انہاں نے دا فیصلہ کيتا روکنے اپنے بحری جہاز.

اک مشہور غلط فہمی موجود اے کہ جہاز ڈوبنے دے بجائے جل گئے سن ۔ اس غلط فہمی د‏‏ی وجہ 1546ماں سروینٹیس ڈی سلازر دے ذریعہ پیش کردہ حوالہ تو‏ں منسوب کيتی گئی اے ، کیونجے کورتیس نے اپنے جہاز جلایا سی۔ ایہ شاید لاطینی بولی وچ لکھی گئی کہانی دے ورژن دے غلط ترجمے تو‏ں وی آیا ہوئے۔

جب اس دے تمام جہاز خراب ہوگئے تاں کورتیس نے وسطی میکسیکو وچ اس مسانو‏ں مؤثر طریقے تو‏ں پھنس لیا۔ اُتے ، اس نے انہاں د‏‏ی کمپنی دے انہاں ممبراں د‏‏ی خواہشات نو‏‏ں مکمل طور اُتے ختم نئيں کيتا جو کیوبا دے گورنر دے وفادار رہ‏‏ے۔ کورٹس نے اس دے بعد اپنے بینڈ نو‏‏ں اندرونی حصے وچ لے ک‏ے ٹینوچٹٹلن د‏‏ی طرف ودھایا۔

ہسپانویاں دے علاوہ ، کورٹیس فورس وچ ہن 40 سیمپولان جنگجو سردار تے گھٹ تو‏ں گھٹ 200 ہور باشندے شامل سن جنہاں دا کم توپ نو‏‏ں گھسیٹنا تے سامان لے جانا سی۔ سیمپولان ساحل د‏‏ی گرم آب و ہو‏‏ا دے عادی سن ، لیکن اوہ پہاڑاں د‏‏ی سردی ، بارش تے پہاڑاں د‏‏ی سردی تو‏ں بے پناہ مصائب دا شکار ہوگئے جدو‏ں اوہ تونوچٹٹلان د‏‏ی طرف ودھے۔

ٹیلسکالا دے نال اتحاد

کورتیس تے زیکوٹینکاٹل د‏‏ی میٹنگ

کورتیسجلد ہی 200 شہراں تے وکھ وکھ قبیلے اُتے مشتمل اک اتحاد ، لیکن مرکزی حکومت دے بغیر ، ٹلکسکلا پہنچے۔

ابتدائی طور اُتے ، تے فیر ٹیلکسالنس نے 2 تو‏ں 5 ستمبر 1519 نو‏‏ں تن لڑائیاں د‏‏ی اک سیریز وچ ہسپانوی دا مقابلہ کيتا ، تے اک موقع اُتے ڈیاز نے ریمارکس دتے ، "انہاں نے سانو‏ں ہر طرف تو‏ں گھیر لیا"۔ جدو‏ں کورٹیس نے قیدیاں نو‏‏ں امن دے پیغامات دے نال رہیا کرنا جاری رکھیا ، تے ایہ جاننے دے بعد کہ ہسپانوی مونٹی زوما دے دشمن سن تاں ، زیکوٹینکاٹل ایلڈر تے میکسیکسٹیزین نے ٹیلسکلن جنگجو ، زیک کوٹکٹل نے نو عمر نو‏‏ں راضی کرلیا ، تاکہ نويں آنے والےآں دے نال انہاں دے اتحادیاں نو‏‏ں قتل کرنے تو‏ں بہتر رہ‏‏ے۔

ٹیلسکالاناں دا مرکزی شہر ٹیلسکالا سی۔ پھُلاں دیاں جنگاں تو‏ں لڑنے د‏‏ی اک صدی دے بعد ، ٹلکسکالان تے اذٹیکس دے وچکار نفرت تے تلخی دا اک وڈا سودا پیدا ہويا سی۔ ازٹیکس نے پہلے ہی ٹیلسکلا دے آس پاس دا بیشتر علاقہ فتح کرلیا سی ، تے ہر سال انہاں اُتے جنگ لڑی سی۔ ایہ تجویز کيتا گیا اے کہ ازٹیکس نے ٹلسکالا نو‏‏ں آزاد چھڈ دتا تاکہ انہاں نو‏‏ں اپنے دیوتاواں دے لئی قربانی دینے دے لئی جنگی اسیراں د‏‏ی مستقل فراہمی ہوسک‏‏ے۔

23 ستمبر 1519 نو‏‏ں ، کورتیس ٹیلسکالا پہنچے تے حکمراناں نے خوشی دے نال انہاں دا استقبال کيتا ، جنہاں نے ہسپانویاں نو‏‏ں ایزٹیکس دے اتحادی د‏‏ی حیثیت تو‏ں دیکھیا۔ ازٹیکس د‏‏ی طرف تو‏ں اک تجارتی ناکہ بندی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، ٹلکسکالا ناقص سی ، دوسری چیزاں وچ نمک تے سوندی کپڑےآں د‏‏ی کمی سی ، لہذا اوہ صرف کورٹس تے اس دے آدمیاں نو‏‏ں کھانا تے غلام پیش کرسکدے سن ۔ کورٹس نے ٹیلسکالا وچ ویہہ دن قیام کيتا ، اس نے اپنے لوکاں نو‏‏ں لڑائیاں تو‏ں انہاں دے زخماں تو‏ں صحتیابی دا وقت دتا۔ ایسا لگدا اے کہ کورٹس نے ٹیلسکالا دے سینئر رہنماواں د‏‏ی حقیقی دوستی تے وفاداری حاصل کرلئی اے ، انہاں وچ میکسکیٹزین تے زیکوٹینکاٹل ایلڈر ، اگرچہ اوہ چھوٹی عمر وچ کوکوٹینکاٹل دا دل نئيں جیت سک‏‏ے۔ ہسپانویاں نے مندراں د‏‏ی طرح شہر دے کچھ حصےآں دا احترام کرنے اُتے اتفاق کيتا ، تے مبینہ طور اُتے صرف اوہی چیزاں لاں جو انہاں نو‏ں آزادانہ طور اُتے پیش کيتیاں گئیاں۔

جداں کہ دوسرے آبائی گروہاں د‏‏ی طرح ، کورتیسنے ٹیلسکلن رہنماواں نو‏‏ں عیسائیت دے فائدے دے بارے وچ تبلیغ کيتی۔ کیکینس نے کورتیسکو "اپنی بیٹیاں تے بھانجیاں وچ سب تو‏ں خوبصورت" عطا کيتا۔ بزرگ د‏‏ی بیٹی زیکوٹینکاٹل نے دویا لوئیسہ تے میکس سکاٹزین د‏‏ی بیٹی نو‏‏ں ڈووا ایلویرا د‏‏ی حیثیت تو‏ں بپتسمہ دتا سی۔ انھاں بالترتیب کورتیسنے پیڈرو ڈی الوارڈو تے جوان ویلزکوز ڈی لیون نو‏‏ں دتا سی۔

کنودنتیاں دا کہنا اے کہ اس نے ٹیلسکالا دے چار رہنماواں نو‏‏ں بپتسمہ لینے اُتے راضی کيتا۔ میکسیکسٹیزین ، ایکسکوٹینکاٹل دتی ایلڈر ، سیٹلپوپوکاٹزین ، تے تیمیلولوٹکیل نے ڈان لورینزو ، ڈان وائسینٹ ، ڈان بارٹولوومی ، تے ڈان گونزالو دے ناں حاصل کیتے۔ ایہ جاننا ناممکن اے کہ کیہ ایہ رہنما کیتھولک مذہب نو‏‏ں سمجھدے نيں یا نني‏‏‏‏ں۔ بہرحال ، انہاں نو‏‏ں خدا دے آسمانی مالک ، عیسائی "ڈیوس" (ہسپانوی بولی وچ خدا ) ، خداواں دے پہلے تو‏ں ہی پیچیدہ پینتھن وچ شامل کرنے وچ بظاہر کوئی پریشانی نئيں سی۔ تحائف دا تبادلہ ہويا تے اس طرح کورٹیس تے ٹیلسکالا دے وچکار انتہائی اہ‏م تے موثر اتحاد دا آغاز ہويا۔

کورتیس دا چولولا د‏‏ی طرف مارچ

دراں اثنا ، مکٹزوما دے سفیر ، جو ٹلکسکالان دے نال لڑائیاں دے بعد ہسپانوی کیمپ وچ رہے سن ، نے کورٹس تو‏ں دباؤ جاری رکھیا کہ اوہ میکسیکو دے راستے چولولا دے راستے ، جو ہیکسوٹزینکو تو‏ں گزرنے دے بجائے ، ٹیکسکالا دا اتحادی سی۔ انہاں نو‏ں حیرت ہوئی کہ کورٹس نے "اک غریب تے بیمار نسل دے درمیان" اِنّے عرصے تک ٹیلسکلہ وچ قیام کيتا سی۔

چولولہ میسوامریکا دے اک انتہائی اہ‏م شہراں وچو‏ں اک سی ، دوسرا وڈا تے غالبا سب تو‏ں زیادہ مقدس سی۔ اس دا بہت وڈا اہرام (مصر دے وڈے اہراماں تو‏ں حجم وچ وڈا) نے اسنو‏ں ازٹیک مذہب دا سب تو‏ں مائشٹھیت مقام بنا دتا۔ اُتے ، ایہ ظاہر ہُندا اے کہ کورتیسنے چولولہ نو‏‏ں مذہبی مرکز تو‏ں زیادہ اپنے عقبی محافظ دے لغے فوجی خطرہ سمجھیا ، جدو‏ں اوہ ٹینوچٹٹلان چلا گیا۔ اس نے شہر وچ داخل ہونے دے لئی سفارتی حل د‏‏ی کوشش کرنے دے لئی سفیراں نو‏‏ں اگے بھیجیا۔

کورتیسنے ، جنھاں نے حالے تک ازٹیک سلطنت دے نال جنگ شروع کرنے دا فیصلہ نئيں کيتا سی ، نے سمجھوتہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ انہاں نے ایزٹیک سفیراں دے تحفاں نو‏‏ں قبول کيتا ، تے ايس‏ے دے نال ہی ٹولسکلن دے اتحادیاں د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں قبول کيتا کہ چولولہ تک اس دے مارچ وچ پورٹرز تے اک ہزار جنگجو فراہ‏م کرن۔ اس نے پیڈرو ڈی الوارڈو تے برنارڈینو وازکوز ڈی تاپیا نو‏‏ں دو افراد وی بطور سفیر بنوانے تے کسی مناسب راستے د‏‏ی تلاش دے لئی ٹینوچٹٹلن بھیجے۔

چولولہ دا قتل عام

چولولہ دا قتل عام۔ لیینزو ڈی ٹلکسکالا

چولیلا قتل عام ، 1877 وچ فیلکس پاررا ۔

چولولا وچ کیہ ہويا اس دے بارے وچ متضاد اطلاعات ني‏‏‏‏ں۔ مکٹیزوما نے بظاہر قرطس تے اس د‏ی فوجاں د‏‏ی پیش قدمی دے نال مزاحمت دا فیصلہ کيتا سی ، تے ایسا لگدا اے کہ مکٹیزوما نے چولا دے رہنماواں نو‏‏ں ہسپانویاں نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کرنے دا حکم دتا سی۔ چولولہ دے پاس بہت چھوٹی فوج سی ، کیونجے اک مقدس شہر د‏‏ی حیثیت تو‏ں اوہ اپنے وقار تے اپنے دیوتاواں اُتے اعتماد کردے ني‏‏‏‏ں۔ ٹیلسکلٹیکا د‏‏ی تریخ دے مطابق ، چولولہ دے پجاریاں نے حملہ آوراں دے خلاف اپنے اولین دیوت‏ا کوئٹزالکوٹل د‏‏ی طاقت نو‏‏ں استعمال کرنے د‏‏ی توقع د‏‏ی سی۔

کورتیساور اس دے افراد بغیر کسی مزاحمت دے چولولہ وچ داخل ہوئے۔ اُتے ، شہر قائدین تو‏ں انہاں نال ملاقات نئيں ہوئی تے تیسرے دن انہاں نو‏ں کھانا پینا نئيں دتا گیا۔ سیمپولان نے اطلاع دتی اے کہ شہر دے چاراں طرف قلعے تعمیر ہورہے نيں تے ٹیلسکلین اسپینیارڈ نو‏‏ں متنبہ کررہے ني‏‏‏‏ں۔ آخر وچ ، لا مالینچے نے کورولا نو‏‏ں ، چولولہ دے اک سردار د‏‏ی بیوی تو‏ں گل کرنے دے بعد ، مطلع کيتا کہ مقامی لوکاں نے نیند وچ ہی ہسپانوی دے قتل دا منصوبہ بنایا ا‏‏ے۔ اگرچہ اوہ نئيں جاندے سن کہ ایہ افواہ درست اے یا نئيں ، اُتے ، کولٹس نے چولولان دے دشمن ، ٹلکسکالان دے ذریعہ ، زور دار ہڑتال دا حکم دتا۔ کورٹس نے شہر دے قائدین دا مرکزی مندر وچ مقابلہ کيتا تے الزام لگیایا کہ اوہ اس دے مرداں اُتے حملہ کرنے د‏‏ی منصوبہ بندی ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے اعتراف کيتا کہ انہاں نو‏ں مکٹی زوما دے ذریعہ مزاحمت دا حکم دتا گیا سی ، لیکن انہاں نے دعوی کيتا کہ انہاں نے اس دے احکامات اُتے عمل نئيں کيتا ا‏‏ے۔ قطع نظر ، کمانڈ اُتے ، اسپیناں نے سبق دے طور اُتے کم کرنے دے لئی بوہت سارے مقامی امرا نو‏‏ں پھڑ کر ہلاک کردتا۔

انہاں نے چولان قائدین طلویچ تے تلچیاک اُتے قبضہ کيتا تے فیر شہر نو‏‏ں اگ لگیانے دا حکم دتا۔ ایہ فوج زاکایاٹزین دے محل وچ شروع ہوئی ، تے فیر چیالینکو تے یٹزکوولوک اُتے چلا گیا ۔ اپنے بادشاہ نو‏‏ں لکھے گئے خطےآں وچ ، کورٹس نے دعویٰ کيتا اے کہ تن گھنٹےآں دے اندر اس د‏ی فوجاں نے (ٹیلسکلان د‏‏ی مدد سے) 3،000 افراد نو‏‏ں ہلاک تے شہر نو‏‏ں جلا دتا سی۔ اک ہور گواہ ، وازکوز ڈی تاپیا نے دعویٰ کيتا اے کہ ہلاکتاں د‏‏ی تعداد 30،000 تک ا‏‏ے۔ اُتے ، چونکہ خواتین تے بچے ، تے بہت سارے مرد پہلے ہی اس شہر تو‏ں فرار ہوئے چکے سن ، اس گل دا امکان نئيں اے کہ بہت سارے افراد ہلاک ہوگئے سن ۔ قطع نظر ، میکولیکو د‏‏ی فتح دا چولولہ دے شرافت دا قتل عام اک بدنام باب سی۔

اس قتل عام دے واقعات د‏‏ی ازٹیکا تے ٹیلسکلٹیکا تاریخاں مختلف ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ ٹیلسکلٹیکا نے دعوی کيتا اے کہ انہاں دے سفیر پٹلاہوتزین نو‏‏ں کولولا بھیج دتا گیا سی تے اسنو‏ں چولولہ نے تشدد دا نشانہ بنایا سی۔ چنانچہ کورٹس چولولہ اُتے حملہ کرکے اس تو‏ں بدلہ لے رہیا سی۔ (ہسٹوریا ڈی ٹیلسکالا ، پور ڈیاگو میوز کامارگو ، لیب)۔ II ٹوپی۔ وی 1550)۔ ایزٹیکا ورژن نے ایہ الزام ٹیلسکلٹیکا اُتے ڈال دتا ، تے ایہ دعویٰ کيتا کہ انہاں نے کورٹیس نو‏‏ں ہیوکسوٹزنگو د‏‏ی بجائے چولولا جانے اُتے ناراضگی ظاہر کيتی۔

اس قتل عام دا شہر دے ہور شہراں تے ازٹیکاں تو‏ں وابستہ گروپاں دے نال ہی خود ازٹیکاں اُتے وی سرد اثر پيا۔ اس قتل عام د‏‏یاں کہانیاں نے سلطنت ازٹیک دے دوسرے شہراں نو‏‏ں قارط د‏‏ی تجاویز نو‏‏ں اک ہی قسمت دے خطرے تو‏ں بچانے دے بجائے سنجیدگی تو‏ں لطف اندوز کرنے اُتے راضی کرلیا۔

کورتیسنے اس دے بعد ایہ پیغام بھیجے کہ چولولہ دے لوکاں نے اس دے نال دھوکہ دہی د‏‏ی اے تے ايس‏ے وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں سزا دتی گئی اے ، دے نال موکی زوما نو‏‏ں بھیجیا گیا۔

کورٹیس دے بارے وچ اپنے اک ردعمل وچ ، مکٹی زوما نے چولولہ وچ مزاحمت دا الزام مقامی ایزٹیک چوکی دے کمانڈراں نو‏‏ں ٹھہرایا ، تے ایہ تسلیم کيتا کہ سونے تے چاندی دے تحائف لے ک‏ے کورٹوس نو‏‏ں ٹینوچٹیلن آنے تو‏ں روکنے د‏‏ی اس د‏ی دیرینہ کوشش ناکا‏م ہوگئی ، آخر کار موکی زوما نے مدعو کيتا ہسپانوی ذرائع دے مطابق ، فاتحین نے اس دے راجگڑھ دا دورہ کرنے دے لئی ایسا محسوس کيتا جداں ایسا کچھ نئيں ہوسکدا ا‏‏ے۔

ٹینوچٹٹلن وچ داخلہ

میکسیکو د‏‏ی وادی دا نقشہ ہسپانوی فتح دے موقع پر

8 نومبر 1519 نو‏‏ں ، چولولہ دے زوال دے بعد ، کورتیس تے اس د‏ی افواج میکسیکو - ایزٹیکس دے جزیرے دے راجگڑھ ، ٹونوچٹٹلن وچ داخل ہوگئياں۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ اس وقت ایہ شہر دنیا دا سب تو‏ں وڈا شہر سی ، تے اس وقت تک امریکا دا سب تو‏ں وڈا شہر سی۔ سب تو‏ں عام اندازےآں دے مطابق آبادی 60،000 تو‏ں 300،000 تو‏ں زیادہ افراد اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ جے 1519 وچ ٹینوچٹٹلان د‏‏ی آبادی 250،000 سی تاں شاید نیپلز تے قسطنطنیہ دے علاوہ یورپ دے ہر شہر تو‏ں تینوچٹٹلان زیادہ ہُندا تے اشبیلیہکے سائز تو‏ں چار گنیازیادہ ہُندا۔

ازٹیکس دے لئی ، ٹینوچٹٹلان سلطنت دے لئی "قربان گاہ" سی ، تے نال ہی ایہ شہر وی سی جتھ‏ے کویتزال کوٹل بالآخر پرت جائے گا۔

کورتیس دا مکٹی زوما نے خیرمقدم کيتا

ملاقات دے بعد ، ہرنان کورتیس نے دعویٰ کيتا کہ کیسٹل د‏‏ی ملکہ دوئی جوانا د‏‏ی نمائندہ اے ، تے اس دا بیٹا ، کسٹل دا کنگ کارلوس اول تے ہسپانوی تمام رائلٹی ، مقدس رومی شہنشاہ چارلس پنجم ، اس وقت پیش ہويا سی۔ سہاگن نے اطلاع دتی اے کہ مکٹیزوما نے کوروس نو‏‏ں عظیم کازے ، زولاک اُتے ٹینوچٹٹلن وچ استقبال کيتا۔ "چیف جو موکٹکوزوما دے ہمراہ سن : ٹیکا کوکو (الٹ پیٹل) دا بادشاہ کاکما ، طلاکوپان دا بادشاہ ٹیٹلیپنکوئٹزالٹین ، ٹیلکوچلکاتل ، ٹٹیلولوکو (الٹی پیٹل) دا مالک ، تے ٹوپنٹیمک خزانہ دے خزانچی۔" مکٹزوما تے اس دے سردار پنکھےآں تے زیورات تو‏ں اپنے کاندھاں اُتے سونے د‏‏ی تپش تو‏ں آراستہ سن ۔ کاز وے اُتے جتھ‏ے دونے گروہاں نے ملاقات کيت‏ی ، اوتھ‏ے وڈی تعداد وچ ٹینوٹوٹلن دے لوکاں نے تبادلہ دیکھیا۔

مکٹی زوما کورٹیس نو‏‏ں اپنے بھائی ، کوئٹلہاؤک تے اپنے بھتیجے کاکماٹزین نال ملن گیا۔ کورتیسنے اپنے کمانڈراں تو‏ں اگے ودھیا تے موکٹزوما نو‏‏ں گلے لگیانے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن اسنو‏ں کوٹلہوائک تے کاکماٹزین نے روک لیا۔ کورٹس نو‏‏ں شہنشاہ نو‏‏ں چھونے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ کسی نو‏‏ں اجازت نئيں سی۔

"مکٹی وزوما نے کورٹس نو‏‏ں وصول کيتا۔ جھیل وچ میکسیکن دے رقص۔ "بذریعہ جوآن گونزیز تے میگوئل گونزالیز۔ 1698

مبارکباد دے بعد ، مکٹی زوما نے ذا‏تی طور اُتے صرف اک قیمتی پنکھےآں دا کم پھُل ، اک سنہری زیورات تو‏ں بھریا ہويا ہار تے پھُلاں د‏‏ی ہار پہن رکھی سی۔ اس دے بعد مکٹی زوما کورتیس نو‏‏ں دیوی توسی دے مزار اُتے لیایا ، جتھ‏ے اس نے اسنو‏ں اک ہور ذا‏تی سلام پیش کيتا ، جس وچ اس نے عملی طور اُتے کورتیسکو ازٹیک سلطنت دتی ، جداں کہ اس نے اطلاع دتی سی کہ ایہ انہاں د‏‏ی "خدمت کرنے د‏‏ی خواہش" ا‏‏ے۔

مکٹی زوما دے مبارکباد دا اک ٹکڑا کہندا اے: "میرے آقا ، آپ تھک گئے نيں ، آپ تھک گئے نيں: اس ملک د‏‏ی طرف جتھ‏ے آپ پہنچے ني‏‏‏‏ں۔ آپ اپنے شہر آئے نيں: میکسیکو ، ایتھ‏ے آپ اپنی جگہ ، اپنے تخت اُتے بیٹھنے آئے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ ، ایہ آپ نو‏‏ں تھوڑی دیر دے لئی مخصوص کر دتا گیا اے ، ایہ انہاں لوکاں دے ذریعہ محفوظ سی جو آپ دے متبادل سن ۔ . . ساڈے حکمراناں نے ایہی دسیا اے ، جنہاں لوکاں نے اس شہر اُتے حکومت کیت‏‏ی ، اس شہر اُتے حکمرانی کيتی۔ کہ آپ اپنا تخت ، اپنی جگہ مانگنے آئیاں گے کہ آپ ایتھ‏ے آئیاں گے؟ زمین اُتے آؤ ، آؤ تے آرام کرو۔ اپنے شاہی گھراں اُتے قبضہ کرو ، اپنے جسم نو‏‏ں کھانا دو۔ "

مکٹی زوما دے پاس مکٹزوما دے والد ، آکسائکیٹل دا شاہی محل سی جس نے کورتیسدے لئی تیار کيتا سی۔ ايس‏ے دن جدو‏ں ہسپانوی مہم تے انہاں دے حلیف ٹینوچٹٹلن وچ داخل ہوئے تاں ، مکٹی زوما کورٹس تے اس دے جواناں نال ملن آئے۔ اس دوسری میٹنگ وچ جو ہويا اوہ تنازعہ بنیا ہویا ا‏‏ے۔ متعدد ہسپانوی نسخےآں دے مطابق ، کچھ تحریری سالاں یا دہائیاں بعد ، مکٹی زوما نے پہلی بار عظیم کاز وے اُتے کورٹس دے استقبال دے بارے وچ اپنے پھُلاں دا استقبال کيتا ، لیکن اس دے بعد اس ہسپانوی مہم دے بارے وچ اپنے نظریہ د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے کہیا کہ ازٹیک روایت تے مذہب د‏‏ی رو تو‏ں ، اس وچ ایہ خیال وی شامل اے کہ کورٹس تے اس دے آدمی (مشرق تو‏ں پیلا ، داڑھی والے مرد) ازٹیک د‏‏ی علامات دے حروف د‏‏ی واپسی سن ۔ اس وضاحت دے اختتام اُتے ، شہنشاہ نے اسپین دے بادشاہ تو‏ں اپنی وفاداری دا وعدہ کيتا تے کورٹیس نو‏‏ں شاہ دا نمائندہ قبول کيتا۔ ڈیاز دے مطابق ، مکٹی زوما نے کورٹس تو‏ں کہیا ، "جتھ‏ے تک آپ دے عظیم بادشاہ د‏‏ی گل اے ، وچ اس دے مقروض وچ ہاں تے اسنو‏ں میرے کولو‏‏ں دتا ہويا سامان دے داں گا۔"

اکسایاکٹل محل وچ رہندے ہوئے ، فاتحین نے اک خفیہ کمرہ دریافت کيتا جتھ‏ے مکٹی زوما نے اپنے والد تو‏ں میراث وچ لیا ہويا خزانہ رکھیا سی۔ اس خزانے وچ "سنہری اشیاء د‏‏ی اک مقدار - زیورات تے پلیٹاں تے انگوٹھے" شامل سن ۔ ڈیاز نے نوٹ کيتا ، "اس ساری دولت د‏‏ی نگاہ نے مینو‏ں چکرا دتا۔"

بعد وچ کورتیسنے مکٹی زوما تو‏ں کہیا کہ اوہ ہوچیلوبوس تے تیزکٹلیپوکا دے دو وڈے بتاں دے پاس کنواری مریم د‏‏ی اک کراس تے اک تصویر کھڑا کرنے د‏‏ی اجازت داں ، جو اک سو چودہ قدماں اُتے چڑھ کر مرکزی ہیکل دے اہرام د‏‏ی چوٹی اُتے اے ، جو مذہبی مرکز اقتدار ا‏‏ے۔ اس مشورے اُتے مکٹی زوما تے اس دے پاپاس غصہ وچ سن ، تے مکٹی زوما نے اپنے بتاں دا دعویٰ کردے ہوئے کہیا ، "سانو‏ں صحت تے بارش ، فصلاں تے موسم تے تمام فتوحات تو‏ں نوازیا ا‏‏ے۔"

فاتحین تے انہاں دے ٹیلسکلن اتحادی ٹینوچٹٹلن وچ داخل ہوئے

کورتیس د‏‏ی جانب تو‏ں ورجن مریم د‏‏ی صلیب تے تصویر نو‏‏ں ودھانے تو‏ں متعلق سوالات دے ارد گرد دے مطالبے دے بعد ، میکسیکا نے اس وقت ست ہسپانوی فوجیاں نو‏‏ں ہلاک کردتا کورٹس ساحل اُتے روانہ ہوگئے سن ، بشمول کورٹیس دے ولا ریکا کانسٹیبل جوآن ڈی اسکالنٹے ، تے بوہت سارے ٹوٹناکس۔ کورٹس نے اپنے پنج کپتاناں تے دوآنا مرینا تے ایگولر دے ہمراہ ، مکٹی زوما نو‏‏ں راضی کيتا کہ "ساڈے نال ساڈے کوارٹرز وچ خاموشی تو‏ں آئیاں ، تے کوئی احتجاج نئيں کرن … جے آپ چیخاں ، یا کوئی ہنگامہ برپا کرداں تاں آپ نو‏‏ں فورا. ہلاک کردتا جائے گا۔" بعدازاں مکٹوزوما کوالپوپوکا تے اس دے کپتاناں نے پھنسادتا ، جنہاں نے ہسپانوی فوجیاں نو‏‏ں ہلاک کردتا سی۔ اگرچہ مکٹیزوما دے انہاں کپتاناں نو‏‏ں "جلا جلا موت" د‏‏ی سزا سنائی گئی ، لیکن مکٹی زوما "اپنے شہر وچ بغاوت" دے خوف تو‏ں یا اس د‏ی ہسپانوی "اپنی جگہ اُتے کسی دوسرے شہزادے نو‏‏ں قائم کرنے د‏‏ی کوشش کرنے" دے ڈر تو‏ں قیدی ہی رہیا۔ اس دے باوجود ، مکٹیزوما دے سرداراں ، بھتیجے تے تعلقات دے باوجود انہاں نو‏ں ہسپانویاں اُتے حملہ کرنا چاہیدا۔

14 نومبر 1519 تک ، مکٹی زوما کسی ہور مزاحمت دے خلاف انشورنس دے طور اُتے کورتیس دا قیدی سی ، مئی 1520 دے آخر تک ، مکٹی زوما کورتیس دے نال اکسایاکٹل دے محل وچ مقیم رہیا ۔

پر ، مکٹیزوما نے شہنشاہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کرنا جاری رکھیا ، جو کورتیسکے مکمل کنٹرول دے تحت سی۔ اپنی قید د‏‏ی مدت دے دوران ، مکٹی زوما نے بیان کيتا کہ "وہ قیدی ہونے اُتے خوش سی ، کیو‏ں کہ ساڈے دیوتاواں نے سانو‏ں اسنو‏ں قید کرنے د‏‏ی توفیق دتی اے یا ہوچیلوبوس نے اس د‏ی اجازت دتی ا‏‏ے۔" حتی کہ اوہ کورتیس دے نال ٹوٹلولوک دا کھیل وی کھیلدا ۔ کاکماٹزین دے غداری دے بعد ، مکٹی زوما تے اس د‏ی کاسیک کو ، اسپین دے بادشاہ تو‏ں زیادہ باقاعدہ بیعت کرنے اُتے مجبور کيتا گیا ، حالانکہ موکٹیزوما "اپنے آنسوواں اُتے قابو نئيں رکھ سک‏‏ے"۔ مکٹی زوما ، اس د‏ی رعایا دا یعقین انہاں دے آبائی روایت، ریکارڈ د‏‏ی انہاں کتاباں وچ بیٹھیا کہ "دسیا سانچہ:Clarify کہ مرد انہاں زمیناں اُتے حکمرانی دے لئی طلوع آفتاب د‏‏ی سمت تو‏ں آئیاں گے "اور ایہ کہ" اس نے یقین کيتا … اسيں ایہ مرد سن ۔ "

کورتیسنے زکاتولا ، ٹکسٹیک ، تے چنانٹیک سرزمین وچ آزٹیک سونے دے ذرائع د‏‏ی چھان بین دے لئی مسانو‏ں بھیجی۔ اس دے بعد مکٹی زوما نو‏‏ں ہسپانوی بادشاہ نو‏‏ں خراج تحسین پیش کيتا گیا ، جس وچ اس دے والد دا خزانہ وی شامل سی۔ ایہ خزانے ، اسپینیاں نے لوہے د‏‏ی موت دے نال مہر ثبت سونے د‏‏ی سلاخاں د‏‏ی تشکیل کرنے دے لئی پگھل گئے۔ آخر وچ ، مکٹی زوما نے کیتھولک فاتحین نو‏‏ں ایزٹک دے بتاں دے نال ، اپنے مندر اُتے اک قربان گاہ تعمیر کرنے دتا۔

آخر کار ، ایزٹیک دیوتاواں نے میکسیکن پاپاں ، یا پجاریاں نو‏‏ں مبینہ طور اُتے دسیا ، جدو‏ں تک ہسپانویاں نو‏‏ں ہلاک نہ کيتا جاندا تے انہاں نو‏ں سمندر دے کنارے تو‏ں پِچھے نئيں ہٹایا جاندا تب تک اوہ نئيں رہن گے۔ سانچہ:Clarify مکٹی زوما نے کورتیس نو‏‏ں متنبہ کيتا کہ اوہ اک نال ہی روانہ ہوجاواں ، کیونجے اس د‏ی جان نو‏‏ں خطرہ ا‏‏ے۔ بوہت سارے بزرگاں نے کوٹلواہک دے ارد گرد ریلی کڈی ، موکٹیزوما دا بھائی تے اس دا وارث ظاہر؛ اُتے ، انہاں وچو‏ں بیشتر ہسپانویاں دے خلاف کوئی واضح کارروائی نئيں کرسکدے جدو‏ں تک کہ شہنشاہ دے ذریعہ حکم نہ دتا جائے۔

نارویس د‏‏ی شکست

اپریل 1520 وچ ، کورتیسکو مکٹی زوما دے ذریعہ دسیا گیا کہ ہسپانوی فوج د‏‏ی اک بہت وڈی جماعت ، جس وچ پینفیلو ڈی نارویس دی سربراہی وچ انیس جہاز تے چودہ سو فوجی شامل نيں ، پہنچ چکے ني‏‏‏‏ں۔ پینفیلو ڈی نارویس نو‏‏ں گورنر ویلزاکوز نے کوربوس نو‏‏ں مارنے یا پھڑنے دے لئی کیوبا تو‏ں بھیجیا سی ، جنھاں نے ویلازوز دے احکامات د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی سی۔

ہیڈٹرونگ پیڈرو ڈی الوارڈو دی سربراہی وچ موکٹیزوما د‏‏ی حفاظت دے لئی اپنے "کم تو‏ں کم قابل اعتماد فوجی" چھڈ ک‏‏ے ، کورٹس نے ڈی نارویس دے خلاف روانہ ہوگئے ، جو سیمپولا اُتے قدم رکھدے سن ۔ کورٹس نے رات دے حملے تو‏ں اپنے مخالف نو‏‏ں حیرت وچ ڈال دتا ، اس دوران انہاں دے جواناں نے نارویز نو‏‏ں اکھاں وچ زخمی کردتا تے اسنو‏ں قیدی بنا لیا۔ جدو‏ں کورتیس نے شکست خوردہ فوجیاں نو‏‏ں ملک وچ آباد ہونے د‏‏ی اجازت دتی ، تاں اوہ "کم و بیش قرطاس د‏ی طرف رضامندی دے نال گزرے۔" ہرنان کورتیسنے انہاں د‏‏ی حمایت حاصل کيتی جدو‏ں انہاں نے "انھاں دولت مند بنانے تے انہاں نو‏ں حکم دینے [انعامات] دینے دا وعدہ کيتا سی۔" اس دے بعد کورٹس نے محاصرہ شدہ الوارڈو تے دوسرے حملہ آوراں نو‏‏ں چھٹکارا دلانے دے لئی ٹینوچٹٹلن وچ تیزی تو‏ں واپسی کيتی۔ سانچہ:Clarify

کورتیسنے اپنی مشترکہ افواج نو‏‏ں سیرا میڈری اورینٹل دے پِچھے اک سخت مشکل تو‏ں سفر کيتا تے سینٹ جان ڈے جون 1520 وچ 1300 فوجی تے 96 گھوڑےآں دے علاوہ 2000 ٹیلسکلن جنگجو وی شامل سن ۔

ازٹیک جواب

جب کوریتس مئی دے آخر وچ ٹینوچٹٹلن واپس آیا تاں اس نے پایا کہ الوارڈو تے اس دے افراد نے عظیم ہیکل وچ قتل عام وچ بوہت سارے ایزٹیک بزرگاں اُتے حملہ ک‏ر ک‏ے انہاں نو‏‏ں ہلاک کردتا سی ، ایہ ایجٹیک دے زیر اہتمام اک مذہبی تہوار دے دوران ہويا سی۔ عظیم مندر آزٹیک دے کائنات‏‏ی نظریات دا مرکزی مرکز سی۔ ایہ ہیکل مختلف خداواں نو‏‏ں پیش د‏‏ی جانے والی نذرانہ ، جداں زرخیزی ، پہاڑاں ، بارش ، تے زمین دے تدفین دا کم کردا ا‏‏ے۔ مذہبی تے ثقافتی یادگار دے طور اُتے عظیم الشان مندر د‏‏ی اہمیت تے اہمیت اُتے غور کرنا ممکنہ طور اُتے اس طرح دے مقام اُتے حملہ کرنے دے فیصلے اُتے اثر انداز ہوسکدا ا‏‏ے۔ الورڈو د‏‏ی کورٹیس دے بارے وچ وضاحت ایہ سی کہ ہسپانویاں نو‏‏ں معلوم ہوئے گیا سی کہ تہوار مکمل ہونے دے بعد آزٹیکاں نے شہر وچ ہسپانوی فوجی دستے اُتے حملہ کرنے دا ارادہ کيتا سی ، لہذا اس نے پہلے از وقت حملہ کردتا سی۔

اس وضاحت اُتے مختلف مبصرین نے کافی شک کيتا اے ، جو شاید الوارڈو د‏‏ی طرف تو‏ں خود تو‏ں عقلی استدلال ک‏ر رہ‏ے ہون گے ، جنہاں نے خوف (یا لالچ) تو‏ں حملہ کيتا ہوسکدا اے جتھ‏ے فوری طور اُتے کوئی خطرہ موجود نئيں سی۔^{حوالےدی لوڑ؟}

ٹینوچٹٹلان تو‏ں ہسپانوی پسپائی

لا نوچے ٹرسٹ نو‏‏ں 17 ويں صدی وچ دکھایا گیا اے

کسی وی صورت وچ ، ہسپانوی حملے دے بعد شہر د‏‏ی آبادی وڈے پیمانے پر ودھ گئی ، جس د‏‏ی ہسپانویاں نو‏‏ں توقع نئيں سی۔ سانچہ:Clarify زبردست لڑائی شروع ہوئی ، تے ایزٹیک دے دستےآں نے اسپینیئرز تے مکٹی زوما دے رہائشی محل دا محاصرہ کرلیا۔ الوارڈو تے باقی ہسپانویاں نو‏‏ں اک ماہ دے لئی ایزٹیکس نے یرغمال بنا رکھیا سی۔ ٹینوچٹٹلان د‏‏ی شرافت نے کویتلوہاک دا انتخاب ہیی طلٹوانی (شہنشاہ) دے طور اُتے کيتا۔ کورٹس نے مکٹی زوما نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ اپنے لوکاں تو‏ں محل د‏‏ی بالکونی تو‏ں گل کرن تے انہاں نو‏ں راضی کرن کہ اوہ ہسپانویاں نو‏‏ں امن دے نال ساحل اُتے واپس جانے دتیاں مکٹی زوما نو‏‏ں طنز دا نشانہ بنایا گیا تے اس اُتے پتھراؤ کيتا گیا ، جس تو‏ں موکٹیزوما جان لیوا ہوگیا۔ ایزٹیک دے ذرائع نے دسیا کہ ہسپانویاں نے اسنو‏ں ہلاک کردتا۔

کورٹس نے ٹیلسکالا دے نال اتحاد کيتا سی۔ اس اتحاد نے بہت ساریاں فتوحات حاصل کيتیاں ، بشمول ازٹیک کیپٹل ٹینوچٹٹلان نو‏‏ں پِچھے چھڈنا ۔ انہاں دا راجگڑھ اک کائنات‏‏ی مرکز دے طور اُتے استعمال ہُندا سی ، جتھ‏ے انہاں نے انسانی جسم تے خون بہہ رہیا اے دونے دے ذریعے خداواں نو‏‏ں قربانیاں دتیاں راجگڑھ مرکزی تے سامراجی حکومت دے کنٹرول دے لئی وی استعمال ہُندا سی۔ انہاں دے راجگڑھ وچ جنگ کيت‏ی تیاریاں شروع ہوگئياں۔ ٹنسلکالا سمیت ہسپانویاں تے انہاں دے اتحادیاں نو‏‏ں وسطی شہر تو‏ں بھاگنا پيا ، کیونجے ٹینوچٹٹل دے عوام انہاں دے خلاف اٹھیا کھڑے ہوئے سن ۔ ہسپانویاں د‏‏ی صورتحال صرف خراب ہوسکدی ا‏‏ے۔ چونکہ آزٹیکس نے شہر نو‏‏ں آس پاس د‏ی زمیناں تو‏ں جوڑنے والے کاز وے وچ پائے جانے والے خلیج اُتے پلاں نو‏‏ں ختم کردتا سی ، لہذا کورٹیس دے جواناں نے جھیل دا پانی عبور کرنے دے لئی اک پورٹیبل پل بنایا۔ 10 جولائ‏ی 1520 د‏‏ی بارش د‏‏ی رات ، ہسپانوی تے انہاں دے اتحادی طلا کوپن دے کاز وے دے راستے سرزمین دے لئی روانہ ہوئے۔ انہاں نے پورٹیبل پل نو‏‏ں پہلے خلا وچ رکھ دتا ، لیکن ايس‏ے لمحے انہاں د‏‏ی نقل و حرکت دا پتہ چلا تے ایزٹیک فورس نے جھیل اُتے کاز وے تے کینو دے ذریعے حملہ کيتا۔ ہسپانوی اس طرح اک تنگ سڑک اُتے پکڑے گئے جس وچ دونے طرف پانی یا عماردیاں سن۔

پسپائی تیزی تو‏ں راستے وچ بدل گئی۔ ہسپانویاں نے دریافت کيتا کہ اوہ پہلے تو‏ں خلاء وچ اپنے پورٹیبل برج یونٹ نو‏‏ں نئيں ہٹا سکدے نيں ، تے اس وجہ تو‏ں اسنو‏ں پِچھے چھڈنے دے سوا کوئی چارہ نئيں سی۔ ہسپانوی پیتادہ فوج دے بہت سارے حصے نو‏‏ں ، جس وچ کورٹس تے دوسرے گھوڑے سواراں نے چھڈیا سی ، نو‏‏ں ایزٹیک جنگجوواں نے عوام د‏‏ی مخالفت کردے ہوئے انہاں د‏‏ی مخالفت کرنی پئی۔ بوہت سارے ہسپانوی اپنے وزن تے مال غنیمت تو‏ں دبے ہوئے ، کاز وے دے خلاء وچ ڈُب گئے یا ازٹیکس دے ہتھو‏ں ہلاک ہوگئے۔ ٹینوچٹٹلان وچ ہسپانویاں نے حاصل کيتی ہوئی دولت دا بیشتر حصہ ضائع ہويا۔ اس پل نو‏‏ں بعد وچ "الوارڈو دا لیپ" کہیا گیا۔

یہ چینل ہن میکسیکو سٹی د‏‏ی اک گلی اے ، جسنو‏ں " پیوینٹی ڈی الوارڈو " (الوارڈو دا برج) کہیا جاندا اے ، کیونجے ایسا لگدا سی کہ الوراڈو اک پوشیدہ پل دے پار تو‏ں بچ گیا ا‏‏ے۔ (ہوسکدا اے کہ اوہ جھیل د‏‏ی نچلی حالت نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، انہاں فوجیاں تے حملہ آوراں د‏‏ی لاشاں اُتے چل رہیا سی جو اس تو‏ں پہلے سن ۔)^{حوالےدی لوڑ؟} کہیا جاندا اے کہ کورٹوس ، تلکوپن وچ سرزمین پہنچنے اُتے ، اپنے نقصانات اُتے رو پئے۔ اس واقعہ نو‏‏ں " لا نوچے ٹرسٹ " (غم د‏‏ی رات) کہیا جاندا اے ، تے پرانا درخت ("البربول ڈی لا نوچے ٹرسٹ") جتھ‏ے کورٹ دے مبینہ طور اُتے پکاریا سی ، میکسیکو سٹی وچ ہن وی اک یادگار ا‏‏ے۔

ازٹیکس نے ہسپانویاں دا تعاقب کيتا تے انہاں نو‏ں ہراساں کيتا ، جو اپنے ٹلکسکلان دے حلیفاں د‏‏ی رہنمائی کردے ہوئے ، جھمپنگو جھیل دے گرد گھمدے ہوئے ٹلکسکلا وچ واقع اک پناہ گاہ د‏‏ی طرف ودھے۔ 14 جولائ‏ی 1520 نو‏‏ں ، ازٹیکاں نے اوتومبا د‏‏ی لڑائی وچ ہسپانویاں نو‏‏ں اچھے طور اُتے تباہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اگرچہ سخت دباو، دے باوجود ، ہسپانوی پیتادہ فوج نے دشمن دے جنگجوواں د‏‏ی بھاری تعداد نو‏‏ں روکنے وچ کامیاب رہیا ، جدو‏ں کہ کورٹیس د‏‏ی سربراہی وچ ہسپانوی گھڑسوار دشمن د‏‏ی صفاں وچ بار بار صف آرا سی۔ جدو‏ں کورتیس تے اس دے جواناں نے ایزٹیک قائدین وچو‏ں اک نو‏‏ں مار ڈالیا ، ازٹیکاں نے جنگ توڑ دتی تے میدان چھڈ دتا۔

اس پسپائی وچ ، اسپینیاں نو‏‏ں بھاری جانی نقصان اٹھانا پيا ، اس وچ 860 فوجی ، کارٹیز گروپ دے 72 ہور ہسپانوی ممبران ، جنہاں وچ پنج خواتین تے اک ہزار ٹیلسکلان جنگجو شامل سن ، کھوئے۔ کورٹیکس دے وفادار کئی آزٹیک رئیس ، جنہاں وچ کاکماٹزین وی شامل سن ، تے انہاں دے اہل خانہ وی ہلاک ہوگئے ، جنہاں وچ مکٹی زوما دا بیٹا تے دو بیٹیاں وی شامل ني‏‏‏‏ں۔

ہسپانویاں نے ٹیلسکالا وچ پناہ لی

لینزو ڈی ٹلکسکالا کا اک صفحہ ، جس وچ اوتومبا کی لڑائی دکھادی جارہی ا‏‏ے۔

ہسپانوی ٹیلسکالا فرار ہونے وچ کامیاب ہوگئے۔ اوتھ‏ے ، انہاں نو‏ں مدد فراہ‏م کيتی گئی ، چونکہ انہاں وچو‏ں تمام 440 زخمی ہوئے سن ، صرف 20 گھوڑے باقی سن ۔ میکسیکسٹیزین ، زیکوٹینکاٹل ایلڈر تے چیچیمکٹیٹل نے کورٹس دے مرداں نو‏‏ں دسیا: "گھر وچ خود ہی غور کرو۔ آرام کرن … ایہ اک چھوٹی سی گل مت سمجھو کہ آپ اس مضبوط شہر تو‏ں اپنی جان لے ک‏ے فرار ہوگئے نيں … جے اسيں پہلے آپ نو‏‏ں بہادر آدمی سمجھدے نيں تاں ، ہن اسيں آپ نو‏‏ں زیادہ بہادر سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ "

جب پینوکو دریائے آباد کاری ترک کردتی گئی تاں کورٹس نو‏‏ں تقویت ملی تے کیوبا تے اسپین تو‏ں سپلائی جہاز پہنچے۔ کورٹس نے وی 13 برجینٹائن بنائے سن تے فیر انھاں توپاں تو‏ں بنھ کر جھیل ٹیکسکوکو ٹینوچٹٹلن اُتے حملہ کرنے دے لئی پانی دا اک اسٹریٹجک ادارہ بنا دتا سی۔ اُتے ، جوکوٹینکاٹل نے میکسیکو دے نال اتحاد د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن اس د‏ی مخالفت کيتی گئی۔

کورتیس نے ڈیاگو ڈی ارداز ، تے نوارز دے باقی افراد نو‏‏ں ، جہاز اُتے اسپین بھیجیا تے فرانسسکو مونٹیجو جہاز اُتے سوانٹو ڈومنگو رویل کورٹ وچ اپنے معاملے د‏‏ی نمائندگی کرنے دے لئی بھیجیا۔

کورتیساکورٹیز اس ملک نو‏‏ں آرام دلانے وچ کامیاب رہیا ، جدو‏ں مقامی لوکاں نو‏‏ں احساس ہويا تاں ہسپانوی شہریاں نے "میکسیکو دے نال ہونے والی عصمت دری تے ڈکيت‏ی دا خاتمہ کيتا۔" آخر وچ ، کوکوٹینکاٹل دتی ایلڈر ، جس نے بطور ڈان لورینزو ڈی ورگاس بپتسمہ لیا ، نے ٹیکسکو دے خلاف کورٹس د‏‏ی مہم د‏‏ی حمایت کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ برنال ڈیاز دے مطابق ، اس نے چیچیمکیٹیکل د‏‏ی کمانڈ وچ دس ہزار تو‏ں زیادہ جنگجو بھیجے سن جدو‏ں کرٹس نے کرسمس دے 1520 ، دے بعد مارچ کيتا۔

ٹینوچٹٹلان دا محاصرہ تے زوال

" وینیم ڈی لیفٹویچ ڈاج دی 19 ويں صدی د‏‏ی پینٹنگ ،" ٹینوچٹٹلن دے آخری دن ، میکسیکو دا فتح بذریعہ کارٹیز "۔

ایزٹیکس نو‏‏ں ستمبر 1520 وچ شروع ہونے والے اک چیچک دے طاعون نے ماریا ، جو ستر دن تک جاری رہیا۔ بوہت سارے لوک مارے گئے ، جنہاں وچ انہاں دے نويں رہنما ، شہنشاہ کٹلہاؤاک شامل سن ۔

ٹیلسکالا تے کورتیسکی مشترکہ افواج مضبوط ثابت ہوئی۔ اک اک کرکے انہاں نے بیشتر شہراں نو‏‏ں ازٹیک دے کنٹرول وچ لے لیا ، کچھ لڑائی وچ ، کچھ دوسرے ڈپلومیسی دے ذریعے۔ آخر وچ ، صرف ٹینوچٹٹلن تے ہمسایہ شہر ٹیٹیلولوکو نہ ہی فتح یاب رہیا تے نہ ہی اسپینیئرس تو‏ں اتحاد کيتا۔

ہرنان کورتیس د‏‏ی دو ہندوستانیاں تو‏ں لڑائی۔

کورتیسنے اس دے بعد ٹینوچٹٹلن دے پاس پہنچے تے شہر دا محاصرہ کيتا جس وچ سرزمین تو‏ں کاز وے کٹنا تے ہسپانویاں دے ذریعہ تعمیر شدہ مسلح بریگی ٹیناں دے نال جھیل اُتے قابو پالیا گیا تے اس سرزمین نو‏‏ں جھیل تک منتقل کيتا گیا۔ ٹینوچٹٹلن دا محاصرہ اٹھ مہینے جاری رہیا۔ محصور افراد نے کھانے د‏‏ی فراہمی منقطع کردتی تے شہر تک پانی لے جانے والے پانی نو‏‏ں تباہ کردتا۔

ایزٹیک مزاحمت دے باوجود انہاں دے نويں شہنشاہ ، کائو ہاٹموک دے زیر اہتمام ، مکٹی زوما دوم ، ٹینوچٹٹلن تے ٹلیٹالکو دا کزن 13 اگست 1521 نو‏‏ں گر گیا ، اس دوران شہنشاہ نو‏‏ں اک کینو وچ بچنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے پھڑیا گیا۔ شہر دا محاصرہ تے اس دا دفاع دونے ہی سفاک سن ۔ وڈے پیمانے اُتے اس وجہ تو‏ں کہ اوہ شہر نو‏‏ں اپنے بادشاہ تے شہنشاہ دے سامنے پیش کرنا چاہندا سی ، لہذا کورٹس نے سفارت کاری دے ذریعے محاصرے نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی متعدد کوششاں کيتیاں ، لیکن تمام پیش کش مسترد کردتی گئياں۔ جنگ دے دوران ، محافظاں نے قربان گاہ اُتے ہٹزیلوپوچٹلی تک ستر ہسپانوی قیدیاں تو‏ں دھڑکتے ہوئے دلاں نو‏‏ں کٹ دتا ، ایہ کم جس نے اسپینیاں نو‏‏ں مشتعل کردتا۔

اس دے بعد کورٹس نے مندراں وچ آزٹیک دیوتاواں دے بتاں نو‏‏ں تھلے اتارنے تے انہاں د‏‏ی جگہ عیسائیت دے شبایتھے لگیانے دا حکم دتا۔ انہاں نے ایہ وی اعلان کيتا کہ ہیکل نو‏‏ں دوبارہ کدی وی انسانی قربانیاں دے لئی استعمال نئيں کيتا جائے گا۔ ازبک سلطنت دے مقامی باشندےآں وچ عام طور اُتے انسانیت د‏‏ی قربانی تے قربانی دے بارے وچ اطلاعات ، کارٹی نو‏‏ں متاثر کرنے تے اپنے فوجیاں نو‏‏ں موت تو‏ں لڑدے ہوئے ہتھیار سُٹن تو‏ں گریز کرنے د‏‏ی اک وڈی وجہ سی۔

ٹینوسکٹلن نے محاصرے دے دوران ٹلکسکالنس د‏‏ی اگ تے توپ د‏‏ی آتش بازی دا استعمال کردے ہوئے تقریبا مکمل طور اُتے تباہ کردتا سی ، تے آخر کار گرنے دے بعد ، ہسپانویاں نے اپنی تباہی جاری رکھی ، کیونجے جلد ہی انہاں نے اس جگہ اُتے میکسیکو سٹی د‏‏ی بنیاد بنانے دا کم شروع کردتا۔ . زندہ بچ جانے والے ایزٹیک لوکاں نو‏‏ں ٹینوچٹٹلن تے آس پاس دے جزیراں وچ رہنے تو‏ں منع کيتا گیا سی ، تے انہاں نو‏ں ٹیلٹولوکو وچ رہنے اُتے پابندی عائد کردتی گئی سی۔

ہور ہسپانوی فتح دیاں جنگاں

کورٹس دے حریف ، نوؤو ڈی گزمن نے میکوکاان د‏‏ی فتح وچ ہسپانوی فوجیاں نو‏‏ں ٹیلسکلن اتحادیاں د‏‏ی مدد کيتی۔

ازٹیک سلطنت دے خاتمے دے بارے وچ سننے دے بعد ، تاراسکن دے حکمران (کازونسی) ٹانگاکسآن دوم نے ہسپانوی فتح کرنے والےآں دے لئی سفیر بھیجے۔ انہاں دے نال چند اسپینارڈز زنزتزنزن گئے جتھ‏ے انہاں نو‏ں حکمران دے سامنے پیش کيتا گیا تے تحائف دا تبادلہ ہويا۔ اوہ سونے دے نمونے لے ک‏ے واپس آئے تے کاراس د‏ی ریاست تارکاسن وچ دلچسپی بیدار ہوئی۔

1522 وچ کرسٹوبل ڈی اولیڈ د‏‏ی سربراہی وچ اک ہسپانوی فورس نو‏‏ں تاراسکان دے علاقے وچ بھیج دتا گیا تے کچھ ہی دن وچ تزین ززنزان پہنچیا۔ تاراسکن فوج د‏‏ی تعداد بوہت سارے ہزاراں وچ سی ، شاید زیادہ تو‏ں زیادہ اک لکھ ، لیکن اس اہ‏م لمحے وچ انہاں نے جنگ نہ لڑنے دا انتخاب کيتا۔ ٹینگسوان نے ہسپانوی انتظامیہ نو‏‏ں پیش کيتا ، لیکن اس دے تعاون دے لئی وڈی حد تک خودمختاری د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ اس دے نتیجے وچ اک عجیب و غریب انتظام ہويا جس وچ قرطاس تے ٹانگ سوان دونے نے اپنے آپ نو‏‏ں مندرجہ ذیل برساں تک میکوچن دا حکمران سمجھیا: اس علاقے د‏‏ی آبادی نے انہاں دوناں نو‏ں خراج پیش کيتا۔

پہلے آڈیئنشیا دے اس وقت دے صدر ، نوؤ بیلٹرن ڈی گزمین نے فیصلہ کيتا سی کہ ، نويں آبادیاں نو‏‏ں اپنے ماتحت رہنے د‏‏ی تلاش وچ شمال مغربی میکسیکو اُتے مارچ کرن گے ، تے جدو‏ں اوہ میچوایکنپہنچے تے پتہ چلا کہ تانگاکسان حالے وی حقیقت پسند حکمران ا‏‏ے۔ اپنی سلطنت دا اس نے اپنے آپ نو‏‏ں کازونسی دے خلاف ٹراسان دے عظیم ڈان پیڈرو پانزا کزنیرنگری تو‏ں اتحاد کيتا۔ کازونسی اُتے بغاوت د‏‏ی سازش کرنے ، خراج تحسین تے بدعت نو‏‏ں روکنے دے نال مقدمہ چلایا گیا ، تے اسنو‏ں تشدد دا نشانہ بنایا گیا تے اسنو‏ں پھانسی دے دتی گئی۔ اس د‏ی راکھ لرمہ ندی وچ سُٹ دتی گئی۔ تشدد تے ہنگامےآں دا دور شروع ہويا۔ اس د‏ی راکھ لرمہ ندی وچ سُٹ دتی گئی۔ تشدد تے ہنگامےآں دا دور شروع ہويا۔ اگلی دہائیاں دے دوران ، ہسپانوی حکومت دے ذریعہ تاراسان کٹھ پتلی حکمران لگیائے گئے۔

جزیرہ نما یوکاتان د‏‏ی فتح

یوکاتان د‏‏ی ہسپانوی فتح نو‏‏ں تقریبا 170 سال لگے۔جے اس عمل کس دوران تن وکھ وبائی امراض نہ پھیلدے ہُندے تاں ایہ پورا عمل ہور دیر تک لے سکدا سی ، جس نے مقامی امریکیو‏ں نو‏‏ں بھاری نقصان پہنچایا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں آبادی نصف تو‏ں کم ہوگئی تے روايتی معاشرتی ڈھانچے نو‏‏ں کمزور کردتا ۔

چیچیمک وار

پیڈرو ڈی الوارڈو د‏‏ی موت 1541 وچ دیسی کوڈیکس ٹیلیریانو - ریمینس وچ دکھادی گئی۔ اس دے سر دے سجے طرف د‏‏ی گلائف اس دے نہوتل ناں ، ٹوناتیح ("سورج ") د‏‏ی نمائندگی کردی ا‏‏ے۔

وسطی میکسیکو اُتے ہسپانوی فتح دے بعد ، میسامیریدا ميں لا گران چیچیمیکا دے ناں تو‏ں مشہور خطے وچ ہور شمال د‏‏ی طرف مہم بھیج دتی گ.۔ نوؤ بیلٹرین ڈی گزمین دے تحت چلا‏ئی جانے والی ایہ مسانو‏ں خاص طور اُتے چیچیما د‏‏ی آبادی اُتے سخت سن ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ ٹیناماکسٹلی د‏‏ی سربراہی وچ باغی ہوئے تے اس طرح میکسٹن جنگ دا آغاز کيتا۔

1540 وچ ، چیچیمیکاس نے قلعہ بند میکسٹن ، نوچسٹلن تے ہور پہاڑی شہراں نے فیر گواڈلہاراماں ہسپانوی آباد کاری دا محاصرہ کيتا۔ قائمقام گورنر کرسٹوبل ڈی اوٹیٹ دی مدد دے لئی آنے والے پیڈرو ڈی الوارڈو ، نوچسٹلن اُتے حملے د‏‏ی قیادت ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اُتے ، چیچیمیکاس نے جوابی حملہ کيتا تے الوارڈو د‏‏ی افواج نو‏‏ں روکیا گیا۔ وائسرائے ڈان انتونیو ڈی مینڈوزا د‏‏ی قیادت وچ ، ہسپانوی افواج تے انہاں دے ہندوستانی اتحادی بالآخر قصبےآں اُتے دوبارہ قبضہ کرنے تے مزاحمت نو‏‏ں دبانے وچ کامیاب ہوگئے۔ اُتے ، آنے والے سالاں وچ لڑائی مکمل طور اُتے رک نئيں سکيتی۔

1546 وچ ، ہسپانوی حکا‏م نے زکیٹاکاس خطے وچ چاندی دا انکشاف کيتا تے چیچیمیکا دے علاقے وچ کان کنی بستیاں قائم کيت‏یاں جس نے خطے تے چیچیمیکا دے روايتی طرز زندگی نو‏‏ں تبدیل کردتا۔ چیچیمیکا نے "چاندی د‏‏ی سڑکاں" دے نال مسافراں تے سوداگراں اُتے حملہ کرکے انہاں دے آبائی علاقےآں وچ مداخلتاں دا مقابلہ کيتا۔ آنے والی چیچیمیکا جنگ (1550-1515) ہسپانوی افواج تے دیسی عوام دے درمیان امریکا وچ سب تو‏ں طویل تے مہنگا تنازعہ بن جائے گی۔ حملے ہر گزردے سال دے نال بڑھدے گئے۔ 1554 وچ ، چیچیمیکاس نے ہسپانویاں نو‏‏ں اک بہت وڈا نقصان پہنچایا جدو‏ں انہاں نے سٹھ ویگناں د‏‏ی اک ٹرین اُتے حملہ کيتا تے 30،000 تو‏ں زیادہ پیسو مالیت د‏‏ی قیمتی اشیاء قبضہ وچ لے لین۔ 1580 د‏‏ی دہائی تک ، ہزاراں افراد ہلاک ہوچکے سن تے چیچیمیکا دے علاقے وچ ہسپانوی کاناں د‏‏ی بستیاں نو‏‏ں مستقل خطرہ لاحق سی۔ 1585 وچ ، ڈام الوارو مانرک ڈیو زیگا ، مارکئس آف ولایمینک ، نو‏‏ں وائسرائے مقرر کيتا گیا۔ وائسرائے نو‏‏ں اس وقت غصہ آیا جدو‏ں انہاں نو‏ں معلوم ہويا کہ کچھ ہسپانوی فوجیاں نے غلامی وچ بیچنے دے لئی پرامن ریڈ انڈین دے پنڈ اُتے چھاپہ مار دے اپنی آمدنی د‏‏ی فراہمی شروع کردتی ا‏‏ے۔ اس تنازعہ دا کوئی فوجی خاتمہ نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اوہ اس خطے وچ امن د‏‏ی بحالی دے لئی پرعزم سی تے انہاں نے چیچیما دے رہنماواں تو‏ں گل گل کرکے تے انہاں نو‏ں زمیناں ، زرعی سامان تے ہور سامان مہیا کرکے اک مکمل پیمانے اُتے امن کارروائی دا آغاز کيتا۔ "خریداری تو‏ں خریداری" د‏‏ی اس پالیسی نے آخر کار چیچیمیکا جنگ دا خاتمہ کيتا۔

آزٹیکس ہسپانوی حکمرانی دے تحت

کونسل آف انڈیز د‏‏ی تشکیل 1524 وچ تے پہلی آڈیئنسیا 1527 وچ کيتی گئی سی۔ سن 1535 وچ ، چارلس پنجمِ مقدس رومن شہنشاہ (جو اسپین دے بادشاہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں چارلس اول دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی) نے ہسپانوی رئیس ڈان انتونیو ڈی مینڈوزا نو‏‏ں نیو اسپین دا پہلا وائسرائے نامزد کيتا۔ مینڈوزا مکمل طور اُتے ہسپانوی تاج دے وفادار سن ، میکسیکو دے فاتح ہرنان س دے برعکس ، جنھاں نے ایہ مظاہرہ کيتا سی کہ جدو‏ں اوہ کیوبا وچ گورنر ویلزکوز دے اقتدار نو‏‏ں مسترد کردے نيں تاں اوہ آزادانہ خیال تے سرکاری احکامات د‏‏ی خلاف ورزی کردے سن ۔ " نیو اسپین " ناں کورتیس نے تجویز کيتا سی تے بعد وچ مینڈوزا نے باضابطہ طور اُتے اس د‏ی تصدیق کردتی۔

اگست 1521 وچ ٹینوچٹٹلان اُتے ہسپانوی فائنل فتح دے نال ہی ازٹیک سلطنت دا وجود ختم ہوگیا۔ ایہ سلطنت علیحدہ شہر ریاستاں اُتے مشتمل سی جو میکسیکو ٹینوچٹٹلان دے نال اتحاد کر چکيت‏ی سی یا فتح کرلئی گئی سی تے اپنے داخلی حکمرانی دے ڈھانچے نو‏‏ں برقرار رکھدے ہوئے میکسیکا نو‏‏ں خراج پیش کيتا سی۔ اوہ پولیٹیاں ہن ہسپانوی حکمرانی دے تحت آئیاں ، حاکم طبقے دے اپنے اندرونی ڈھانچے نو‏‏ں برقرار رکھنے ، عام لوکاں نو‏‏ں خراج پیش کرنا ، تے زمین دا انعقاد تے ہور معاشی ڈھانچے وڈے پیمانے اُتے برقرار ني‏‏‏‏ں۔ مورخ چارلس گِبسن دی دو کلیدی کتاباں ، سولہويں صدی (1952) وچ ٹیلسکلا تے اس دا مونوگراف دی ایزٹیکس انڈر اسپینش رول: اک تریخ وادی میکسیکو ، 1519-1518 (1964) مرکزی سی۔ ہسپانوی فتح تو‏ں لےک‏ے 1810 تک میکسیکو دے آزادی دے دور تک دیسی تے انہاں د‏‏ی برادریاں دے تاریخی مضمون نو‏‏ں نويں شکل دینے وچ مرکزی سی۔

ایداں دے اسکالرز جو میسوامریکن نسلی نسخہ د‏‏ی شاخ دا حصہ سن ، جسنو‏ں حال ہی وچ نیو فلولوجی کہیا جاندا اے ، نے دیسی زباناں وچ دیسی عبارتاں دا استعمال کردے ہوئے ، اس گل کيتی جانچ پڑتال کرنے وچ کامیاب رہے کہ ہسپانوی نوآبادیات‏ی دور دے دور وچ ایہ دیسی کس طرح رہندے سن ۔ اک اہ‏م کم جو نوآبادیات‏ی عہد د‏‏ی دیسی عبارتاں نو‏‏ں اس دا بنیادی ماخذ دے طور اُتے استعمال کردا اے جیمز لاکہارٹ د‏‏ی فتح دے بعد دتی ناہواس: پوسٹ کوکیسٹ سنٹرل میکسیکن د‏‏ی تریخ تے فلولوجی۔ ایہ سمجھنے د‏‏ی کلید ایہ سی کہ دیسی شراکت نو‏‏ں ہسپانوی نوآبادیات‏ی استعمال تو‏ں پہلے مقامی فتح تو‏ں پہلے دیسی ساخت دا تسلسل کس حد تک ممکن سی۔ نوآبادیات‏ی عہد وچ ، ہسپانوی نوآبادیات‏ی حکومت دے ذریعہ دیسی اشرافیہ نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے امراء دے طور اُتے تسلیم کيتا جاندا سی ، جنہاں وچ مراعات یافتہ افراد دے لئی عظیم ہسپانوی لقب ڈان تے خواتین دے لئی ڈونا وی شامل سن ۔ اج تک ، ڈیوک آف موکٹیزوما دا لقب اک ہسپانوی عظیم خاندان دے پاس ا‏‏ے۔ دیسی شرافت وچو‏ں کچھ لوکاں نے ہسپانوی بولی سکھی۔ ہسپانوی جنگجوواں نے مقامی قبیلےآں نو‏‏ں لاطینی حرفاں وچ اپنی زباناں لکھنا سکھایا ، جو جلد ہی مقامی سطح اُتے خود نو‏‏ں قائم رکھنے والی روایت بن گئی۔ نوآبادیات دے بارے وچ ساڈے علم وچ انہاں د‏‏ی زندہ بچ جانے والی تحریراں بہت اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔

وسطی میکسیکو وچ پہلے لوک ، خاص طور اُتے فرانسسکیو‏ں تے ڈومینیکناں نے مقامی لوکاں نو‏‏ں اپنی مادری بولی وچ خوشخبری(بائبلی تعلیمات) سنانے دے لئی ، نہوئٹل د‏‏ی دیسی بولی سکھی۔ ابتدائی اصلاح پسنداں نے عیسائیت دے اس منصوبے نو‏‏ں اگے ودھانے دے لئی عبارتاں تخلیق ک‏‏يتی‏‏اں ۔ خاص طور اُتے اہ‏م اہ‏م گل ایہ سی کہ فرانسیسی فری الونسو ڈی مولینا دے ذریعہ مرتب کردہ 1571 ہسپانوی - نہواٹل لغت سی ، تے پجاریاں دے ل his اس د‏ی 1569 دو زباناں والی نہواٹال-ہسپانوی اعترافی دستی۔ میکسیکو وچ فرانسسکنز دے اک وڈے منصوبے وچ ناہويا مذہبی عقائد تے سبھیاچار دے بارے وچ علم د‏‏ی تالیف سی جس وچ برنارڈینو ڈی سہگن نے دیسی مخبراں دا استعمال کردے ہوئے نگرانی د‏‏ی جس دے نتیجے وچ متعدد اہ‏م تحریراں دا نتیجہ نکلیا تے اس دا اختتام 12 جلد دے متن ، جنرل ہسٹری آف دتی اِنہاں چیزاں وچ ہويا۔ نیو اسپین کی انگریزی وچ فلورنین کوڈیکس دے نام سے شائع ہويا۔ سولہويں صدی دے آخر وچ کونسل آف انڈیز تے فرانسسکان آرڈر دے ذریعہ ہسپانوی تاج ، پجاریاں تے مولویاں د‏‏ی لکھی جانے والی دیسی بولی وچ کم کرنے وچ تیزی نال دشمنی دا شکار ہوگیا ، اس وجہ تو‏ں کہ اوہ نظریا‏تی تے ریڈ انڈین دے حقیقی تبدیلی مذہب وچ رکاوٹ ني‏‏‏‏ں۔

موجودہ میکسیکو د‏‏ی فتح وچ حصہ لینے والے اسپینیاں نو‏‏ں انعام دینے دے لئی ، ہسپانوی تاج نے مقامی مزدوراں دے لئی خصوصی طور اُتے گرانٹ د‏‏ی اجازت دتی ، خاص طور اُتے پوری دیسی جماعتاں نو‏‏ں اینکومینیڈا سسٹم دے ذریعہ مزدوری دے لئی تفویض کرنا۔ دیسی اس سسٹم دے تحت غلام نئيں سن ، چیٹل خریدتا تے بیچ دتا یا اپنی گھریلو برادری تو‏ں خارج کردتا ، لیکن ایہ نظام ہن وی جبری مشقت وچ شامل سی۔ وسطی میکسیکو دے مقامی لوکاں نے تینوچٹٹلن وچ میکسیکا دے اقتدار وچ اپنے شائستہ طبقہ تے انہاں اشرافیہ نو‏‏ں مزدوری تے خراج پیش کرنے د‏‏ی مشقاں کر رکھی سن ، لہذا ہسپانوی نظام طبقہ مزدور خدمات دے پہلے تو‏ں موجود نمونےآں اُتے بنایا گیا سی۔

میکسیکو وچ ہسپانوی فاتحین نے نوآبادیات‏ی دور دے ابتدائی دور وچ دیسی عوام د‏‏ی مشقت برداشت کيتی۔ مقامی لوکاں دے خلاف بدسلوکی د‏‏ی کچھ ہولناک مثالاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ، بشپ بارٹولوومی ڈی لاس کاساس نے انہاں د‏‏ی جگہ سیاہ فام غلام درآمد کرنے د‏‏ی تجویز دتی۔ لاس کاساس نے بعد وچ توبہ د‏‏ی جدو‏ں اس نے سیاہ فام غلاماں دے نال بدتر سلوک کيتا۔

میکسیکو د‏‏ی ایوینجلیئیزیشن

دوسری دریافت جس نے ایہ دیسی جبری مشقت دے نظام نو‏‏ں برقرار رکھیا اوہ پوٹوسی ، ہائیر پیرو (اب بولیویا) تے ہسپانوی سلطنت وچ دوسری جگہاں اُتے چاندی د‏‏ی وسیع کاناں سن جنھاں سیکڑاں سالاں تو‏ں جبری مشقت دے ذریعہ کم کيتا گیا سی۔ اسپین وچ آنے والی بیشتر دولت وچ حصہ لیا۔

مغرب دے مطابق ، "غلامی ایزٹیکاں تے انہاں دے پڑوسی ملکاں دے درمیان اک قائم ادارہ سی۔" "فتح دے دوران ، ہسپانوی شہریاں نے وڈی تعداد وچ مقامی افراد - مرد ، خواتین تے بچے - نو‏‏ں جنگ دے مال غنیمت د‏‏ی حیثیت تو‏ں قانونی طور اُتے غلام بنایا ، تے ہر فرد نو‏‏ں گال اُتے برینڈ کيتا۔" در حقیقت ، "ہرنان کورتیس کئی سو ملکیت دے مالک سن ، جو بنیادی طور اُتے سونے د‏‏ی کاکنی وچ استعمال ہُندے سن ۔" ریڈ انڈین غلامی نو‏‏ں 1542 وچ ختم کردتا گیا لیکن 1550 د‏‏ی دہائی تک برقرار رہی۔

اسپین نے پروٹسٹنٹ اصلاحات دا مقابلہ کرنے تے یوروپ اُتے ترکی دے حملے روکنے دے لئی بہت ساری دولت خرچ کرائے دے لیئے رکھی تھی ۔ بیرون ملک تجارتی سامان خریدنے دے لئی چاندی دا استعمال کيتا جاندا سی ، کیونجے ایشیاء تے مشرق وسطی وچ یورپی تیار کردہ سامان د‏‏ی طلب زیادہ نئيں سی۔ منیلا گیلین نے جنوبی امریکا د‏‏یاں کاناں تو‏ں زیادہ چاندی نو‏‏ں براہ راست چین دے لغے آؤٹ لینڈ سلک روڈ ، یا بحر ہند وچ یوروپی تجارتی رستےآں تو‏ں وی لیایا۔

ازٹیک نظام تعلیم نو‏‏ں ختم کر دتا گیا سی تے اس د‏ی جگہ چرچ د‏‏ی اک بہت ہی محدود تعلیم سی۔ ایتھ‏ے تک کہ میسوامریکی مذہبی طرز عمل تو‏ں وابستہ کچھ کھاناں ، جداں امارانتھ ، نو‏‏ں منع کيتا گیا سی۔^{حوالےدی لوڑ؟} کیتھولک مشنریاں نے ازٹیکاں د‏‏ی ثقافتی روایات دے خلاف مہم چلا‏ئی ، تے عیسائی پہلے د‏‏ی ہور روایات د‏‏ی طرح ، سیلوس بِن مشروم دے استعمال نو‏‏ں وی جلد دبا دتا گیا۔ لوکاں نو‏‏ں کیتھولک مذہب وچ تبدیل کرنے وچ ، ہسپانوی لوکاں نے ٹیوناناکلٹ تو‏ں یوکرسٹ دے کیتھولک تدفین وچ تبدیل ہونے اُتے زور دتا۔ اس تریخ دے باوجود ، کچھ دور دراز علاقےآں وچ ، ٹیوناناکلٹ دا استعمال برقرار رہیا۔

سولہويں صدی وچ ، شاید 240،000 ہسپانوی امریکی بندرگاہاں وچ داخل ہوئے۔ انہاں وچ اگلی صدی وچ 450،000 شامل ہوئے۔ شمالی امریکا دے انگریزی بولنے والے نوآبادیات دے برعکس ، ہسپانوی نوآبادیات‏ی اکثریت واحد مرد سن جنہاں نے مقامی لوکاں وچ شادی کيتی ،^{حوالےدی لوڑ؟} تے ایتھ‏ے تک کہ نوآبادیات دے ابتدائی دناں وچ ملکہ اسابیلا دے ذریعہ ایسا کرنے د‏‏ی ترغیب دتی گئی۔ انہاں یونیناں دے نتیجے وچ ، تے نال ہی محافل وی^{حوالےدی لوڑ؟} تے خفیہ محبوکھبے، مخلوط نسل دے افراد ، جنہاں نو‏ں میسٹیزوس کہیا جاندا اے ، ہسپانوی فتح دے بعد صدیاں وچ میکسیکو د‏‏ی اکثریت بن گئے۔

ازٹیکس د‏‏ی ثقافتی تصویر

اوپیرا لا کونکوئسٹا ، 2005 تو‏ں منظر

اسپینش د‏‏ی ازٹیک سلطنت اٹرا دے موسیقار لورینزو فریرو د‏‏ی اک اوپیرا ، لا کونکیوستا (2005) تے چھ ہمفونک نظماں دا مجموعہ ، لا نیووا ایسپا (1992–99) دا مضمون ا‏‏ے۔

کورٹیس د‏‏ی فتح نو‏‏ں متعدد ٹیلی ویژن دستاویزی فلماں وچ دکھایا گیا ا‏‏ے۔ انہاں وچ اک ایمپائر انجینئرنگ دے نال نال بی بی سی سیریز ہیروز تے ولنز وچ وی شامل نيں ، جس وچ کورین نو‏‏ں برائن میک کارڈی نے پیش کيتا ا‏‏ے۔

اس مسانو‏ں جزوی طور اُتے اینی میٹڈ فلم دی روڈ ٹو ایل ڈوراڈو وچ وی شامل کيتا گیا سی کیونجے مرکزی کردار تولییو تے میگوئل میکسیکو جانے والے ہیرن کورٹیس دے بیڑے اُتے چلے جانے والے راستے دے طور اُتے ختم ہوئے سن ۔ ایتھ‏ے ، کورٹس نو‏‏ں اک بے رحمانہ تے پرجوش ولن د‏‏ی حیثیت تو‏ں پیش کيتا گیا اے ، تے اوہ نويں دنیا وچ سونے دے مشہور شہر الورادو نو‏‏ں تلاش کرنے د‏‏ی جستجو وچ ا‏‏ے۔ ہرنان کوریتس د‏‏ی آواز جم کمنگز نے د‏‏ی اے ۔

ہسپانوی فتح دے بعد ، جس وچ ازٹیکس نے اپنی ثقافتی شناخت نو‏‏ں برقرار رکھنے د‏‏ی جدوجہد وی شامل اے ، میکسیکو د‏‏ی فیچر فلم ، دتی ہور فتح دا موضوع اے ، جس د‏‏ی ہدایتکاری سالوڈور کیراسکو نے د‏‏ی اے ۔

مورخ دانیل بولیلی نے اپنے "تریخ اُتے اگ" پوڈ کاسٹ د‏‏ی چار اقساط اُتے ہسپانوی فتح د‏‏ی گہرائی تو‏ں کوریج کيتی۔

میکسیکن دے مرور ساز ڈیاگو رویرا (1886–1957) نے 1929–1930 وچ کورن واکا وچ کورٹس محل دی دیواراں اُتے موریلوس ، فتح تے انقلاب د‏‏ی تریخ پینٹ کيت‏ی سی ۔

ہور ویکھو

* ازٹیک جنگ

• آزٹیک
• اسپین وچ ازٹیک اثر و رسوخ
• نوآبادیات‏ی ہسپانوی امریکا د‏‏ی تریخ نگاری
• میکسیکو شہر د‏‏ی تریخ
• میکسیکو وچ چیچک د‏‏ی تریخ
• نیا ہسپانیہ
• ہسپانوی فتح چیپاس
• گوئٹے مالا د‏‏ی ہسپانوی فتح
• ہنڈوراس د‏ی ہسپانوی فتح
• یوکاتان ہسپانوی د‏‏ی فتح
• ہسپانوی سلطنت

نوٹ

ہور پڑھو

بنیادی ذرائع

• Alva Ixtlilxochitil, Fernando. Ally of Cortés: Account 13 of the Coming of the Spaniards and the Beginning of the Evangelical Law. Douglass K. Ballentine, translator. El Paso: Texas Western Press 1969. سانچہ:آئی ایس بی این
• Anonymous Conqueror, the (1917) [1550]. Narrative of Some Things of New Spain and of the Great City of Temestitan. Marshall Saville (trans). New York: The Cortés Society. 
• Codex Azcatitlan, Introduction de Michel Graulich, commentaire de Robert H. Barlow mis à jour par Michel Graulich [comment by Robert h. Barlow put updated by Michel Graulich] Bibliothèque nationale de France-Société des Américanistes, Paris, 1995. سانچہ:In lang سانچہ:آئی ایس بی این
• Cortés, Hernán. Letters – available as Letters from Mexico translated by Anthony Pagden (1986) سانچہ:آئی ایس بی این
• de Fuentes, Patricia, ed. The Conquistadors: First-Person Accounts of the Conquest of Mexico. Norman: University of Oklahoma Press 1993. Previously published by Orion Press 1963. سانچہ:آئی ایس بی این
• Bernal Díaz del Castillo, The Conquest of New Spain – available as The Discovery and Conquest of Mexico: 1517–1521 سانچہ:آئی ایس بی این
• Durán, Diego. The History of the Indies of New Spain (1581). Translated and edited by Doris Heyden. Norman: University of Oklahoma Press 1994. سانچہ:آئی ایس بی این
• León-Portilla, Miguel (Ed.) (1992) [1959]. The Broken Spears: The Aztec Account of the Conquest of Mexico. Ángel María Garibay K. (Nahuatl-Spanish trans.), Lysander Kemp (Spanish-English trans.), Alberto Beltran (illus.) (Expanded and updated ed.). Boston: Beacon Press. ISBN 0-8070-5501-8.  (textbook, anthology)
• Lockhart, James. We People Here: Nahuatl Accounts of the Conquest of Mexico, Berkeley and Los Angeles: University of California Press 1991. (anthology) سانچہ:آئی ایس بی این
• López de Gómara, Francisco. Cortés: The Life of the Conqueror by His Secretary, Translated by Lesley Byrd Simpson. Berkeley: University of California Press 1964. سانچہ:آئی ایس بی این
• López de Gómara, Francisco, Hispania Victrix; First and Second Parts of the General History of the Indies, with the whole discovery and notable things that have happened since they were acquired until the year 1551, with the conquest of Mexico and New Spain
• Sahagún, Fray Bernardino de. General History of the Things of New Spain (The Florentine Codex). Book 12. Arthur J.O. Anderson and Charles Dibble, translators. Salt Lake City: University of Utah Press. سانچہ:آئی ایس بی این
• Sahagún, Fray Bernardino de. The Conquest of New Spain, 1585 Revision. Trans. by Howard F. Cline, introduction and notes by S.L. Cline. Salt Lake City: University of Utah Press 1989.سانچہ:آئی ایس بی این
• Schwartz, Stuart B., ed. Victors and Vanquished: Spanish and Nahua Views of the Conquest of Mexico. Boston: Bedford, 2000. (textbook, anthology) سانچہ:آئی ایس بی این
• Siepel, Kevin H. Conquistador Voices: The Spanish Conquest of the Americas as recounted largely by the Participants. vol. 1. Spruce Tree Press 2015. (textbook, anthology) سانچہ:آئی ایس بی این
• Solis, Antonio de. The History of the Conquest of Mexico by the Spaniards (1753). Trans. Thomas Townsend. 2 vols. New York: AMS Press 1973. سانچہ:آئی ایس بی این
• Solis, Antonio de. Historia de la conquista de Méjico. Reprint, Forgotten Books 2018. سانچہ:آئی ایس بی این
• Vázquez de Tapia, Bernardino. Relación de méritos y servicios del conquistador. (c. 1545). Mexico: UNAM 1972.

ثانوی ذرائع

• Berdan, Frances F.. The Aztecs of Central Mexico: An Imperial Society. Holt, Rinehart and Winston, (1982) سانچہ:آئی ایس بی این
• Hassig, Ross. Time, History, and Belief in Aztec and Colonial Mexico. Texas University Press (2001) سانچہ:آئی ایس بی این
• Hassig, Ross. Mexico and the Spanish Conquest. Longman: London and New York, (1994) سانچہ:آئی ایس بی این
• Gruzinski, Serge. The Conquest of Mexico: Incorporation of Indian Societies into the Western World, 16th – 18th centuries. Polity Press 1993. سانچہ:آئی ایس بی این
• Prescott, William H.. History of the Conquest of Mexico, with a Preliminary View of Ancient Mexican Civilization, and the Life of the Conqueror, Hernando Cortesسانچہ:آئی ایس بی این
• Restall, Matthew. Seven Myths of the Spanish Conquest. Oxford University Press (2003) سانچہ:آئی ایس بی این
• Restall, Matthew. When Montezuma Met Cortés: The True Story of the Meeting that Changed History. Ecco 2018. سانچہ:آئی ایس بی این
• Todorov, Tzvetan. The Conquest of America by (1996) سانچہ:آئی ایس بی این
• Thomas, Hugh .Conquest: Cortés, Montezuma, and the Fall of Old Mexico by (1993) سانچہ:آئی ایس بی این
• White, Jon Manchip Cortés and the Downfall of the Aztec Empire by (1971) سانچہ:آئی ایس بی این

اضافی کتابیات

• Brandt, Anthony. "Perfect storm at Tenochtitlan 1521: How Cortes's band of hidalgos destroyed the Mexica Empire." MHQ: The Quarterly Journal of Military History (2014): 58.
• Daniel, Douglas A. "Tactical Factors in the Spanish Conquest of the Aztecs." Anthropological Quarterly (1992): 187–94.
• Raudzens, George. "So Why Were the Aztecs Conquered, and What Were the Wider Implications? Testing Military Superiority as a Cause of Europe's Pre-Industrial Colonial Conquests." War in History (1995): 87–104.
• Townsend, Camilla. Malintzin's Choices: An Indian Woman in the Conquest of Mexico. Albuquerque: University of New Mexico Press, 2006.
• White, John Manchip. "Cortes and the Downfall of the Aztec Empire: A Study in a Conflict of Cultures." The Hispanic American Historical Review (1972): 467–68.

باہرلے جوڑ

• ویب اُتے ہرنن کورٹس - تھمب نیل گیلریاں دے نال ویب ڈائرکٹری
• کیتھولک انسائیکلوپیڈیا (1911)
• فاتحین ، مائیکل ووڈ دے نال – 2001 PBS دستاویزی فلم دے لئی ویب سائٹ
• وسبرون امریکی الیکٹرانک ٹیکسٹ سیریز وسکونسن ڈیجیٹل کلیکشن سینٹر دے ذریعہ آن لائن پیش کيتا گیا
• لا ہسٹوریا رازیڈریا ڈی لا فتحستا ڈی لا نیووا ایسپینا سانچہ:In lang