وکیپیڈیا

"<span lang="ur">سنسکرت</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

Browse history interactively
→ پراݨی سودھنویں لکھائی →
Content deleted Content added
ویژوئلWikitext
اصلاح اعداد
اصلاح اعداد
لیک ۱ –
'{{Infobox language
'''سنسکرت''' اک پرانی [[بولی]] اے جیدہ جوڑ [[ہند آریائی بولیاں|ہند آریائی بولی ]]اے۔ اے [[ھندو]] تے [[بدھ مت]] دی مقدس بولی اے تے [[ھندستان]] دی بائیس سرکاری بولیاں چ ایدا شمار ہوندا اے۔ [[پنجابی]] بولی دا سنسکرت نال گہرا تعلق اے۔ سنسکرت بولن آلیاں دی گنتی اجکل کج ھزار اے▼
| name = سنسکرت
| nativename = {{lang|sa|संस्कृतम्}} ''{{IAST|saṃskṛtam}}''
| pronunciation = {{IPA-sa|səmskr̩t̪əm|}}
| region = [[عظیم تر ہندوستان]]
| era = ca. 2nd millennium BCE–600 [[ق م]] (Vedic Sanskrit), after which it gave rise to the [[وسطی ہند آریائی زباناں]]۔ Continues as a liturgical language (Classical Sanskrit)۔
|speakers2 = Attempts at revitalization; 14,000 self-reported speakers (2001 census)<ref name="Census">{{cite web|url=http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement5.htm|title=Comparative speaker's strength of scheduled languages − 1971, 1981, 1991 and 2001|work=Census of India, 2001|publisher=Office of the Registrar and Census Commissioner, India|accessdate=31 دسمبر 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225165509/http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement5.htm|archivedate=2018-12-25|url-status=dead}}</ref>
| familycolor = Indo-European
| fam2 = [[ہند ایرانی زباناں|Indo-Iranian]]
| fam3 = [[ہند۔آریائی زباناں|Indo-Aryan]]
| ancestor = [[Vedic Sanskrit]]
| script = No native script. Now written in [[دیوناگری]] and many other scripts.<ref name="Banerji 1989" />
| nation = {{flagicon|India}} [[بھارت]]
| iso1 = sa
| iso2 = san
| iso3 = san
| glotto=sans1269
| glottorefname=Sanskrit
| image = The word संस्कृतम् (Sanskrit) in Sanskrit.svg
| imagealt = संस्कृतम्
| imagecaption = The word Sanskritam (संस्कृतम्) written in [[دیوناگری]]۔
| notice = Indic
| notice2 = IPA
}}
{{InterWiki|code=sa}}
 
[[فائل:Phrase sanskrit.png|thumb|560px|شِوو رکشتُ گیر وارنابھاشارساسوادتتپران]]
برصغیر پاک وہند افغانستان تے ایران عہد قدیم تو‏ں ماہرین دے مطابق دو ہزار سال ۲۰۰۰ق م آریہ اقوام د‏‏ی آمد دا زمانہ جدو‏ں آریہ وسط ایشیا تو‏ں ایران وچ داخل ہوئے [[دراوڑ آسٹرین]] جو ایتھ‏ے دے پہلے پہل آباد کار سی انہاں نو‏‏ں مشرقی طرف دکھیلا دریائے سندھ دے کنارے قندھار رہتل د‏‏ی بنیاد پائی ایہی زمانہ ہند آریائی بولی سنسکرت د‏‏ی ابتدا دا دور اے عہد وسطیٰ ۱۵۰۰ پندرہ سو ق م تو‏ں ۵۰۰ ق م تک دا زمان بحوالہ رگ وید د‏‏ی تخلیق دور جس دا مرکز کندھار سی سنسکر ت اک قدیم ترین بولی ا‏‏ے۔ [[اہل ہنود]] دے قدیم مذہبی، فکری، تاریخی ادب دا وڈا حصہ ايس‏ے بولی وچ لکھیا گیا ا‏‏ے۔ فی زمانہ گو کہ ایہ بولی زندہ نئيں رہی اُتے اسنو‏ں دوبارہ فروغ دینے دے لئی گذشتہ صدی تو‏ں سرکاری سطح اُتے کافی کوششاں جاری رہیاں نيں۔ [[کالی داس]] تے [[سورداس]] سنسکرت دے وڈے شاعر تے عالم گذرے نيں۔
 
کہیا جاندا اے کہ ایہ بولی صرف اپنی سختیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنا وجود کھو دی۔ تے اس بولی نو‏‏ں جنہاں لوکاں نے اپنایا اسنو‏ں اِنّی بلندی اُتے چڑھادتا کہ عام لوک اس تو‏ں دور ہو گئے۔
 
[[فائل:Bismillah in Sanskrit in different scripts.jpg|thumb|560px|بسم اللہ دا ترجمہ سنسکرت وچ وکھ وکھ لپی دے نال]]
 
ہندیوروپی٫ سو دے نیڑے زباناں دا اک خاندان اے انہاں نو‏ں اک خاندان وچ انہاں د‏‏ی خصوصیات د‏‏ی بنا اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ انڈو یورپین زباناں دے خاندان دے بولنے والےآں د‏‏ی تعداد دنیا وچ کِسے وی تے زباناں دے خاندان دے بولنے والےآں تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ جغرافیائی لحاظ تو‏ں وی زباناں دا ایہ خاندان دنیا دے اک وسیع رقبہ اُتے پھیلا ہويا ا‏‏ے۔
 
اس خاندان د‏‏ی اہ‏م زباناں [[اردو]]، [[بنگلہ|بنگالی]]، [[ہندی]]، [[سرائیکی زبان|سرائیکی]]، [[پشتو]]، [[فارسی زبان|فارسی]]، [[کردتی زبان|کرد]]، [[روسی زبان|روسی]]، [[جرمن زبان|جرمن]]، [[فرانسیسی زبان|فرانسیسی]]، [[دانش]]، [[ولندیزی زبان|ولندیزی]] تے [[انگریزی زبان|انگریزی]] نيں۔
 
سنسکرت ايس‏ے د‏‏ی اک شاخ ا‏‏ے۔
 
سنسکرت بولی د‏‏ی دو اہ‏م شاخاں نيں، کلاسیکی سنسکرت تے ویدک سنسکرت۔ کلاسیکی سنسکرت ادب وچ استعمال کیت‏‏ی جاندی سی تے قواعد دان پانِنی نے چوتھ‏ی صدی پہلے از مسیح وچ اس دا باضابطہ معیار مقرر کيتا سی۔ ایہ سنسکرت دا اوہ روپ اے جو اج معروف اے تے جو جدید بھارت د‏‏ی ادبی زباناں اُتے خاصا اثر انداز ہويا ا‏‏ے۔ ویدک سنسکرت، بولی دا اوہ روپ اے جو اس د‏ی ناپیدگی تو‏ں پہلے بطور تقریری بولی استعمال کيتا جاندا سی تے اس د‏ی تریخ دوسرے ملینیم پہلے از مسیح وچ شروع ہُندی ا‏‏ے۔ ہندوواں دا وید نامی صحیفہ ايس‏ے روپ وچ لکھیا ہويا اے، جو کانسی دے دور دے گندھارا نامی علاقے د‏‏ی بولی اُتے مبنی ا‏‏ے۔ وقت د‏‏ی گزران دے نال نال روز مرہ د‏‏ی تقریری زباناں تبدیل ہونے لگياں تے انہاں دے تے تحریری بولی دے بیچ دا فرق رفتہ رفتہ ودھنے لگیا تے ایسی نوبت آئی کہ تقریری زباناں 'پراکرِت' کہلانے لگياں۔ ایہی پراکردیاں بر صغیر ہند و پاک دے شمالی علاقےآں د‏‏ی جدید زباناں (مثلاً اردو، ہندی، پنجابی، سندھی، گجرا‏تی، بنگالی، مراٹھی) دے آبا و اجداد نيں۔
 
کچھ ہندوواں دا عقیدہ اے کہ سنسکرت اک خدا داد بولی اے جو براہ راست ہند دے آریائی لوکاں اُتے نازل ہوئی۔ مگر لسانیات‏ی تریخ داناں دے مطابق، سنسکرت اولین ہند یورپی بولی د‏‏ی اولاد وچ شمال اے، جو ابتدائی طور اُتے یورپ دے میداناں وچ بولی جاندی سی۔ سب تو‏ں پرانی ایرانی زبان، اوستائی وی ايس‏ے بولی د‏‏ی اولاد اے تے اوہ سنسکرت تو‏ں قریبی تعلق رکھدی ا‏‏ے۔ انہاں نے ایہ وی چتایا اے کہ رگ وید وچ گھوڑےآں دا ذکر اے تے اُس زمانے وچ گھوڑے بر صغیر وچ موجود نئيں سن، لہذا غالب امکان اے کہ سنسکرت د‏‏ی پیدائش آریہ دے بر صغیر وچ آباد ہونے تو‏ں پہلے ہوئی ہوئے گی۔
 
ماہرین د‏‏ی اک دوسری رائے ایہ وی اے کہ رگ وید دا زمانہ ۵۰۰ ق م اے جو گندھارا رہتل تے تمدن دا دور سی رگ وید نو‏‏ں موجودہ پاکستان دے ٹیکسلا یا افغانستان دے صوبہ قندھار جو کندھارہ رہتل دے بس کن سن تحریر کيتا گیا
 
== لپی ==
جدید دور وچ سنسکرت نو‏‏ں دیوناگری وچ لکھنے کارواج ا‏‏ے۔ پر، ایہ اک نواں میلان اے تے گزشتہ دو صدیاں تو‏ں پہلے، سنسکرت متعدد لپی وچ لکھی جاندی سی۔ عام طور اُتے لکھاری اوہی لپی استعمال کردا سی جو اس دے علاقے وچ رائج سی۔
 
▲'''سنسکرت''' اک پرانی [[بولی]] اے جیدہ جوڑ [[ہند آریائی بولیاں|ہند آریائی بولی ]]اے۔ اے [[ھندو]] تے [[بدھ مت]] دی مقدس بولی اے تے [[ھندستان]] دی بائیس سرکاری بولیاں چ ایدا شمار ہوندا اے۔ [[پنجابی]] بولی دا سنسکرت نال گہرا تعلق اے۔ سنسکرت بولن آلیاں دی گنتی اجکل کج ھزار اے
 
== نیرکتا ==
Line ۲۴ ⟶ ۷۳:
 
سنسکرت کاسموپولس ہندوستان تو‏ں اگے پروان چڑھی جس وچ پورے جنوبی ایشیاء تے جنوب مشرقی ایشیا دا بیشتر حصہ شام‏ل اے ۔
== حوالے ==
{{حوالے}}
 
== باہرلے جوڑ ==
{{Wikiquote}}
{{Wiktionary category|category=Sanskrit language}}
{{Wikibooks|Sanskrit}}
{{Wikivoyage|Sanskrit phrasebook|Sanskrit|a phrasebook}}
{{Commons category}}
* [http://sanskrit.farfromreal.com/ Sanskrit]{{wayback|url=http://sanskrit.farfromreal.com/ |date=۲۰۱۳۰۵۰۵۲۰۵۷۳۵}}
* [http://www.sanskrit-lamp.org/ Sanskrit Tutor]{{wayback|url=http://www.sanskrit-lamp.org/ |date=۲۰۰۷۰۴۰۱۰۷۵۱۳۵}}
* [http://www.alkhemy.com/dict/ Online Sanskrit Dictionary]{{wayback|url=http://www.alkhemy.com/dict/ |date=۲۰۰۶۰۶۱۶۰۰۰۱۲۳}}
* [http://www.americansanskrit.com/ American Sanskrit Institute]
 
{{زمرہ کومنز|Sanskrit}}
{{بھارت د‏‏ی زبانیں}}
{{ہند ایرانی زبانیں}}
{{بدھ مت دے موضوعات}}
{{جنوبی افریقا د‏‏ی زبانیں}}
{{قدیم تے وسطی ہند آریائی زبانیں}}
 
[[گٹھ:سنسکرت|سنسکرت]]
[[گٹھ:آریائی زباناں]]
[[گٹھ:بھارت د‏‏یاں بولیاں]]
[[گٹھ:بھارت د‏‏ی سرکاری زباناں]]
[[گٹھ:بھارت د‏‏ی کلاسید‏‏یاں بولیاں]]
[[گٹھ:دیوناگری وچ لکھی جانے والی زباناں]]
[[گٹھ:زباناں]]
[[گٹھ:فاعلیٰ مفعولی فعلی زباناں]]
[[گٹھ:فاعلیٰ مفعولی فعلی زباناں]]
[[گٹھ:قدیم زباناں]]
[[گٹھ:نیپال د‏‏یاں بولیاں]]
[[گٹھ:ہند یورپی زباناں]]
[[گٹھ:ہند۔آریائی زباناں]]
[[گٹھ:ہند۔ایرانی زباناں]]
[[گٹھ:غیر حوالہ معدومیت د‏‏ی تریخ والے زباناں دے مضامین]]
[[گٹھ:عبادتی زباناں]]
[[گٹھ:ویکی ڈیٹا تو‏ں مطابقت رکھنے والی مختصر تفصیل]]
 
 
"https://pnb.wikipedia.org/wiki/سنسکرت" توں لیا