"<span lang="ur">ضلع سنگرور</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

| style="background:#d0f0c0" align="center" width="130px" colspan=2 |'''<font size="1"

|[[بولی|بولی]] : || [[پنجابی]]

ضلع سنگرور 1948 وچ بنایا گیا سی۔ اپنے ہیڈ کواٹر توں پیا اس ضلعے دے نام سنگرور بارے کیہا جاندا ہےاے کہ اس دی کھوچج سنگھو نام دے جٹّ نے تقریباً 400 سال پہلاں کیتی سی۔ اجوکا سنگرور کجھ سابقہ وشیشخاص پربندھکی اکائیاں، جیند، نابھہ اتے پٹیالہ دی پھلکیاں ریاست، ملیرکوٹلا دی مسلمان ریاست اتے اس سمیںویلے دے لدھیانہ ضلعے دے کجھ حصیاں نال مل کے بنیا ہویا ہے۔اے۔ ایہہ اک دلچسپی والا تتھّحقیقت ہےاے کہ سنگرور خود پہلاں نابھہ ریاست دا حصہ ہویا کردا سی۔ اس لئی اس ضلعے دا اتہاس گنجھل دار ہےاے ایپر کئی تتاں راہیں اس دی کھوج کیتی جا سکدی ہے۔اے۔ سنکھیپمختصر وچّوچ ضلعے دا اتہاس ہیٹھ انوسارمطابق ہےاے:

ایہہ منڈی اہمدگڑھاحمدگڑھ توں تقریباً 6 کلو.می.کلو۔می۔ اتے مالیرکوٹلا توں لگبھگ 13 کہ.می.کہ۔می۔ دی دوری تے ستھتواقع ہے۔اے۔ ایہہ لائن آف ڈپریشن دے نال ستھتواقع ہےاے جو ستلج دریا دے پراتنپرانے رستے تے چلدی ہے۔اے۔ اتھے ایہہ ذکر کرن یوگ ہووےگا کہ روہڑا نیڑے 1762 ای.ای۔ وچ وڈا گھلوکارا دوران احمد شاہ ابدالی ولوں ہزاراں سکھاں نوں قتل کر دتا گیا سی۔ حالَہال ہی وچ پوروَمشرق ہڑپن رہائش دی اک رمانچک کھوج ہوئی ہےاے جو سندھو گھاٹی دی ہڑپن سبھیتارہتل دے پوروَمشرق لچھن ہن جو روہڑا وکھے اک پراتنپرانے ٹیلے تے ستھتواقع ہن اتے بھارت وچ پوروَمشرق ہڑپا دا دوجا سبھ توں مہتوپورناہم ستھانتھاں ہن۔ راجستھان دے علاقے وچ سری گنگا نگر وکھے کلیبانگاں پہلا پوروَمشرق ہڑپا ستھانتھاں سی جس دا پتہ 10 سالاں دی نرنترجاری خدائی توں بعد چلیا سی۔ ماہراں دا مننا ہےاے کہ کلیباگاں علاقے توں ہی پوروَمشرق ہڑپن لوک کجھ ندیاں دے نال نال، ہن سک چکیاں ہن، اتر جاں اتر پوربی دشاسمت ولّول چلنے سرو ہوئے۔ ایہناں پراتنپرانے جلپانی مارگاں دے نشان ریت دے ٹیلے درساؤندے ہن۔ ستلج ولّول اس پلائنفرار دے وکھ وکھ پڑاواں بارے ہن تکّتک کوئی کھوجبین نہیں کیتی گئی ہے۔اے۔

ایہہ ٹیلا آلے دوآلے دے کھیتاں توں تقریباً 10 میٹر اچا ہے۔اے۔ پہلاں ایہہ تقریباً 30 اےکڑایکڑ توں ودھ رقبہ کور کردا سی۔ ایپر ہن کیولصرف 15 اےکڑایکڑ ہی رہِ گیا ہے،اے، باقی اتے کھیتی کیتی جاندی ہے۔اے۔ اس وچوں 900 ورگطبقہ میٹر دا رقبہ خدائی ہت لیا گیا ہے۔اے۔

اس ستھانتھاں تے سبھ توں پہلی وسوں لگبھگ 2300 ای.پو.ای۔پو۔ توں منی جاندی ہے۔اے۔ اس دی اپجاؤزرخیز مٹی اتے پانی دی اپلبدھتا دے آکرشن کارن سندھ اتے بلچستان دے لوک ستلج جاں گھگر دے نال نال چلدے روہڑا وکھے وسّ گئے۔

اوہ اس نویں نکور مٹی اتے چھپر والیاں جھونپڑیاں وچ رہن لگے۔ کافی دیر بعد اوہناں نے کچیاں اٹاں والے گھر بناؤنے آرنبھشروع کر دتے۔ مکاناں دے نقشے بہت خوبصورت سن اتے کھلھے ڈلے سن۔

وڈی گنتی وچ ٹیراکوٹا دے ہار، سلیمالی پتھر، ٹیراکوٹا دی ونگ دے ٹوٹے اتے ہڈیاں نال بنااں قلماں دا ملنا اس علاقے دی خوش حالی اتے دور دراڈے دیاں تھاواں نال اس دے وپارکوپاری سبندھاںتعلقاں دا گواہ ہے۔اے۔

اس کالدور نوں پورب-ہڑپن کالدور کیہا گیا ہے۔اے۔ اس ستھانتھاں تے ملیاں وستاں دی تلنا کلی بانگاں (راجستھان)، بناوالی (ضلع بھوانی)، بالو (ضلع جیند) اتے پاکستان وچ ستھتواقع کوٹ دیجی اتے امری نال کیتی جا سکدی ہے۔اے۔

منیا جاندا ہےاے کہ اس ستھانتھاں تے تقریباً 2000 ای.ق پو.م توں نویں لوک وسّ گئے۔ ایہناں دے بھانڈے زیادہ مضبوط سن اتے ساجو سامان ودھیرے چنگا سی۔ کسے وی پرکار دے اتھل پتھل دے کوئی ثبوت نہیں ہن۔

حملہ آوراں توں بچن لئی اک گڑی بنی ہوئی سی جو شاید رہاشی علاقے دے آلیدوالے سی۔ موتیاں دے ہار بناؤن والیاں دے گھر ملے ہن جنہاں وچ وڈی گنتی وچ مکمل اتے ادھورے ہار اتے تامبے دیاں دو چھینیاں ملیاں ہن۔ ایہہ کھوجاں تامبے-پتل یگ دی آدھونکجدید تکنالوجی ولّول اشارہ کردیاں ہن۔ کجھ سونے دے ہار لوکاں دی سمردھی دے پرتیک ہن۔ اوہ ودھیاں پکے بھانڈے، مرتبان اتے کنڈیاں دی ورتوں کردے سن۔ بلد دے مٹی دے بتّ، ٹیراکوٹا اتے اڈلی دے آکارسائز دے کیک وی بھاری ماترامقدار وچّوچ ملے ہن۔ پکیاں اٹاں دا اک کھوہ وی ملیا ہے۔اے۔ مکان اساری دے گھٹو گھٹّگھٹ پنج پڑاواں بارے پتہ چلیا ہے۔اے۔

سبھ توں مہتوپورناہم کھوج اک ٹیراکوٹا دی مہر ہےاے جو ہتیاقتل دی رسم دا پرانک درشنظارہ دکھاؤندی ہے۔اے۔ 1700 ای.پو.ای۔پو۔ تکّتک ہہ ستھانتھاں ویران ہو گیا ہئتے پھر بارا لوکاں (روپڑ نیڑے بارا دے ناں تے پیا) نے اس نوں وسایا۔ گملیاں، بھانڈیاں اتے پانی دے مرتبانا دی ورتوں اس سبھیتارہتل دی وشیشتاخاصیت سی۔ کامّ بن دا پریوگتجربہ اس علاقے دی اک خاصیت سی۔ نویں لوک، جنہاں نے روہڑا نوں 1100 توں 500 ای.پو.ای۔پو۔ تکّتک اپنا گھر بنایا، رنگ کیتے سلیٹی بھانڈیاں دی ورتوں کریا کردے سن۔ اوہناں توں بعد آؤن والیاں نے (600 توں 200 ای.پو.ای۔پو۔) کالے بھانڈیاں دی ورتوں کیتی۔ حالانکہ خدائی ادھینماتحت رقبے وچ اوہناں دے نیمت رہن سہن بارے پتہ نہیں چلیا پر ستری کھوج اتے کھڈیاں وچ اوہناں دی اس علاقے وچ موجودگی دے ثبوت ملدے ہن۔ سنگھا-کشان بھانڈیاں دے ثبوت ملے ہن۔ پوربی علاقے وچ خاص کشان اٹاں دے ڈھانچے ہن جنہاں تے انگلاں دے نشان ہن۔ کجھ ٹیراکوٹا مورتیاں وچ اک دیوی دی مورتی، بھارتی-پارتھیئن راجا گونڈوفرنیز (پہلی صدی اے.ڈیاے۔ڈی) دے کجھ چھوٹے سکے اتے کشان سکے وی ملے ہن۔ کیوں جو سنگرور دا علاقہ پرانک کالدور دے یدھلڑائی میدان کرکشیتر دے نیڑے ہے،اے، اس لئی اس وچ شکّ دی گنجائش بہت گھٹّگھٹ رہِ جاندی ہےاے کہ ویدک سبھیتارہتل دا پربھاواثر نہ ہووے۔ ایہہ ضرور آرئن لوکاں دا نواس ستھانتھاں رہا ہووگا۔ رگوید سماجک-سبھیاچارکتہذیبی وکاسترقی دا سبھ توں آرنبھکشروعاتی ساہتکساہتی ریکارڈ ہےاے اتے سانوں اس یگ دے لوکاں دی جیون شیلیسٹائل دی پہلی جھلک پردانحاصل کردا ہے۔اے۔ ویدک کالدور دے سبھ توں وڈے دیوتا اندر سن۔ وبھنّوکھ وکھ ویدک دیوتیاں دے چرترکردار دے سمپورنمکمل وشلیشنتجزیہ وچ آرئن سماج دا ججھارو پکھ اجاگر ہندا ہے۔اے۔ ویدک کالدور دا ججھارو سماج دی پرکرتینیچر کبیلائی سی۔ مہابھارت وچ اک آدرشآنظارہ نائکہیرو نوں دکھایا گیا ہے۔اے۔ “اتھے پرسدھیمشہوری ہی سبھ کجھ سی۔ اتے پرسدھیمشہوری صرف اتے صرف یدھلڑائی نال ہی حاصل کیتی جا سکدی سی، ہور کسے ڈھنگ نال نہیں” جنگلاں وچ گروآں اتے سنتاں دے آشرم نوجوان دھاوکاں اتے کیڈٹاں دے فوجی گتیودھیاںسرگرمیاں والے کیندرمرکز سن۔

اس توں علاوہ مہابھارت وچ دھرتی اتے راجنیتکسیاسی اتے سماجک-سبھیاچارکتہذیبی جیون دے وبھنّوکھ وکھ پکھاں تے وسترت اتے لاہے وند جانکاری درج ہے۔اے۔ مہابھارت دے ادھٔینمطالعہ توں پتہ چلدا ہےاے کہ یودھیا، جو کہ اک لڑاکو قبیلہ سی، کرکشیتر دی پہنچ والے ہور سمبدھّ علاقیاں دے نال اجوکے سنگرور وچّوچ رہندا سی۔ یودھیا اک گن جنجاتی سی جو اپنی بہادری لئی جانی جاندی سی۔ اوہناں دے سمیںویلے دے زیادہ تر سکے پوربی پنجاب اتے ستلج اتے یمنا دے وچکارلے علاقے وچ پائے گئے سن۔ اجوکے ضلع سنگرور اتے اس دے نال لگدے علاقے 322 ای.پو.ای۔پو۔ وچ موریا سلطنت دے ادھینماتحت آؤندے سن۔ نندہ نوں ہرا کے چندرگپتچندرخفیہ موریا نے موریا سلطنت دیدا ستھاپناقیام کیتیکیتا سی۔ چوتھی صدی دے ارمبھشروع توں لے کے چھیویں صدی دے انت تک اس علاقے تے گپتخفیہ شاشنحکومت دا راج رہا۔ کشلکامیاب پرشاسنپرحکمرانی کارن گپتخفیہ شاسنحکمرانی نں ہندواں دا سنہری کالدور کیہا جاندا ہے۔اے۔ گپتخفیہ سلطنت دا سبھ توں پرسدھمشہور راجا چندرگپتچندرخفیہ وکرمادتیا سی۔

ستویں صدی دے آرنبھشروع وچ اس علاقے تے پربھاوک وردھن دا راج سی جس دیدا راجدھانی[[راجگڑھ]] تھانیسر سی جو اج دے سنگرور ضلعے دے علاقے توں بہتی دور نہیں سی۔ اس دے بھرا ہرش وردھن نے اتری بھارت وچ فیلی اراجکتاانتشار نوں گھٹّگھٹ کیتا اتے 606-47 اے.ڈی.اے۔ڈی۔ تکّتک اکتالی سال تکّتک راج کیتا۔ ایپر بعد وچ سلطنت دے علاقے دے وستھارپھلار کارن ہرش وردھن نے اپنی راجدھانی[[راجگڑھ]] تھانیسر توں بدل کے قنوج وکھے ستھاپتقائم کر لئی۔

اٹھویں صدی دے ارمبھشروع وچ تھانیسر دی ہوند مٹ گئی اتے راجیاں دی اک نویں پیڑھی، تومر راجے، دکھن پوربی پنجاب تے کابج ہو گئے۔ تقریباً اک صدی توں بعد تومراں نوں ہٹا کے اجمیر دے چوہان اوہناں دی تھاں آ گئے۔