وکیپیڈیا

"<span lang="ur">مغلیا سلطنت</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

Browse history interactively
→ پراݨی سودھنویں لکھائی →
Content deleted Content added
ویژوئلWikitext
No edit summary
No edit summary
لیک ۱ –
<div style="direction:rtl; font-family:Jameel Noori Nastaleeq; font-size: 125%">
▼
{{Infobox former country
|common_name =Mughal Empire
لیک ۱۰ –
|government_type = مطلق العنان بادشاہت
<!-- Rise and fall, events, years and dates -->
<!-- only fill in the start/end event entry if a specific article exists. Don't just say "abolition" or "declaration" -->|year_start = 1526|year_end = 1857|year_exile_start = <!-- Year of start of exile (if dealing with exiled government&nbsp;— status="Exile") -->|year_exile_end = <!-- Year of end of exile (leave blank if still in exile) -->|event_start = [[پانی پت دی پہلی لڑائی]]|date_start = 21 اپریل|event_end = [[دلی دا محاصرہ]]|date_end = 21 ستمبر|event1 = <!-- Optional: other events between "start" and "end" -->|date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event_pre = <!-- Optional: A crucial event that took place before before "event_start" -->|date_pre = |event_post = <!-- Optional: A crucial event that took place before after "event_end" -->|date_post = <!-- Flag navigation: Preceding and succeeding entities p1 to p5 and s1 to s5 -->|p1 = تیموری سلطنت|flag_p1 =Timurid.svg |image_p1 = <!-- Use: [[File:Coats of arms of None.svg|20px|Image missing]] -->|p2 = دلی سلطنت|flag_p2 = <!-- Default: "Flag of {{{p1}}}.svg" (size 30) -->|image_p2 = |p3 = سوری سلطنت|flag_p3 = |image_p3 = |p4 = عادل شاہی سلطنت |flag_p4 = |image_p4 = |p5 = بنگال سلطنت|flag_p5 = |image_p5 = |p6 = دکن سلطنتاں|flag_p6 = |image_p6 = |s1 = مرہٹہ سلطنت|flag_s1 = Flag of the Maratha Empire.svg|border_s1 = no|image_s1 = <!-- Use: [[File:Coats of arms of None.svg|20px|Image missing]] -->|s2 =درانی سلطنت|flag_s2 = Flag of the Emirate of Herat.svg|s3 = برطانوی راج|flag_s3 = British Raj Red Ensign.svg|s4 = ریاست حیدرآباد|flag_s4 = Asafia flag of Hyderabad State.png|s5 = نواب کرناٹک|flag_s5 = Flag of the principality of Carnatic.gif|s6 = نواب بنگال|flag_s6 = Coat of Arms of Nawabs of Bengal.PNG|s7 = اودھ|flag_s7 = Flag of Awadh.svg|border_s7 = no|s9 = ریاست میسور|flag_s9 = Flag of Mysore.svg|s10 = ریاست بھرت پور|flag_s10 = Flag of Bharatpur.svg|s11 = سکھ سلطنت|flag_s11 = Nishan Sahib.svg|image_flag = Flag_of_the_Mughal_Empire_(triangular).svg|flag_border = no|flag_alt = Flag of the Mughal Empire|flag = Flag of the Mughal Empire|flag_type = <!-- Displayed text for link under flag. Default "Flag" -->|image_coat = <!-- Default: Coat of arms of {{{common_name}}}.svg -->|coat_alt = <!-- Alt text for coat of arms -->|symbol = <!-- Link target under symbol image. Default: Coat of arms of {{{common_name}}} -->|symbol_type = <!-- Displayed text for link under symbol. Default "Coat of arms" -->|image_map =The Mughal Empire.jpg|image_map_alt = Map of the Mughal Empire.|image_map_caption = [[اورنگزیب]] دے راج ویلے مغل سلطنت {{circa|1700}}|image_map2 = <!-- If second map is needed&nbsp;— does not appear by default -->|image_map2_alt = |image_map2_caption = |capital = [[آگرہ]]<br><small>(1526–1571)</small><br>[[فتح پور سیکری]]<br><small>(1571–1585)</small><br>[[لہور]]<br><small>(1585–1598)</small><br>[[آگرہ]]<br><small>(1598–1648)</small><br>[[شاہجہان آباد]]/[[دلی]]<br><small>(1648–1857)</small>|capital_exile = <!-- If status="Exile" -->|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW = |national_motto = |national_anthem = |common_languages = [[فارسی]] (<small>سرکاری تے درباری بولی[[چغتائی ترک بولی]] (<small>صرف شروع چ</small>)<br>[[اردو]] (<small>بعد ویلے</small>)|currency = [[روپیہ]]
<!-- Titles and names of the first and last leaders and their deputies -->|leader1 = [[بابر]] <small>(پہلا)</small>|leader2 = [[بہادر شاہ ظفر]] <small>(آخری)</small>|year_leader1 = 1526–1530|year_leader2 = 1837–1857|title_leader = [[مغل بادشاہ]]
</ref>|representative1 = <!-- Name of representative of head of state (eg. colonial governor) -->|representative2 = |representative3 = |representative4 = |year_representative1 = <!-- Years served -->|year_representative2 = |year_representative3 = |year_representative4 = |title_representative = <!-- Default: "Governor" -->|deputy1 = <!-- Name of prime minister -->|deputy2 = |deputy3 = |deputy4 = |year_deputy1 = <!-- Years served -->|year_deputy2 = |year_deputy3 = |year_deputy4 = |title_deputy = <!-- Default: "Prime minister" -->
<!-- Legislature -->|legislature = <!-- Name of legislature -->|house1 = <!-- Name of first chamber -->|type_house1 = <!-- Default: "Upper house" -->|house2 = <!-- Name of second chamber -->|type_house2 = <!-- Default: "Lower house" -->
<!-- Area and population of a given year -->|stat_year1 = 1700{{efn|Area source:{{Citation needed|date=July 2012}} Population source:}}|stat_area1 = 4500000|stat_pop1 = 150000000|stat_year2 = |stat_area2 = |stat_pop2 = |stat_year3 = |stat_area3 = |stat_pop3 = |stat_year4 = |stat_area4 = |stat_pop4 = |stat_year5 = |stat_area5 = |stat_pop5 = |footnotes = {{notelist}}|today = {{جھنڈا|افغانستان}}<br>{{جھنڈا|بنگلہ دیش}}<br>{{جھنڈا|بھوٹان}}<br>{{جھنڈا|بھارت}}<br>{{جھنڈا|نیپال}}<br>{{جھنڈا|پاکستان}}<br>{{جھنڈا|تاجکستان}}}}
 
'''مغلیہ سلطنت''' 1857ء تک [[ہندستان]] چ قائم رہن والی مسلمانان دی سلطنت سی جسدی بنیاد ظہیرالدین محمد [[بابر]] نے 1526ء چ [[دلی]] دے آخری سلطان [[ابراہیم لودھی]] نوں پانی پت دی پہلی لڑائ چ شکست دے کے رکھی ۔ مغلیہ سلطنت اپنے عروج تے تقریبا سارے [[برصغیر]] تے قابض سی ،اجکل مغلیہ سلطنت دے علاقیاں تے [[افغانستان]] ، [[پاکستان]] ،[[بھارت]] تے [[بنگلہ دیش]] دے ملک قائم نیں ۔ [[فارسی زبان]] چ منگولاں نوں [[مغل]] آکھیا جادا اے جہڑے عظیم جنگجو [[چنگیز خان]] دے آل ہون دا دعوی کردے نیں ۔ [[وسطی ایشیا]] دے علاقے وادی [[فرغانہ]] دے اک مغل تے [[تیمور]] لنگ دے پوتے بابر نے اس سلطنت دی بنیاد رکھی ایسے لئی ایہہ مغلیہ سلطنت کہلائی ۔
 
 
 
Line ۲۵ ⟶ ۲۶:
مغلیہ سلطنت دا بانی [[بابر|ظہیر الدین بابر]] سی جہڑا [[امیر تیمور]] دے ٹبر دا اک سردار سی۔ پہلے اوہ [[کابل]] دا حاکم سی۔ 1526ء چ اسنے [[سلطنت دلی]] دے بادشاہ[[ابراہیم لودھی]] نوں ہرا کے سلطنت اپنے ہتھ چ لیاندی جسنال اک نویں سلطنت دی شروعات ہوئی۔ اس ویلے اتلے [[ہندستان]] کئی آزآد حکومتاں قائم سن۔ تے اوہ آپس چ لڑدیاں رہندیاں سن۔
1526ء چ [[پانی پت دی پہلی لڑائی]] چ بابر نے اپنی فوج نالوں دس گُنا طاقتور فوج نال جنگ لڑی۔ تے اسنوں ہرا دتا۔
▲
انہاں نو‏ں مغلوب کر دتا کیونجے بابر دے پاس [[بارود]] تے توپاں سن جدو‏ں کہ ابراہیم لودھی دے پاس [[ہاتھی]] سن جو [[توپ]] د‏‏ی آواز تو‏ں بدک کر اپنی ہی فوجاں نو‏‏ں روند گئے۔ ایويں اک نويں سلطنت دا آغاز ہويا۔ اس وقت [[شمالی ہند]] وچ مختلف آزاد حکومتاں رائج سن۔ استو‏ں علاوہ اوہ آپس وچ معرکہ آرا سن ۔
 
 
==سلطنت چ وادھا==
1526ء میں [[دلی]] تے [[آگرہ]] دی فتح مگروں صرف کجھ مہینےآں چ [[بابر]] دے سبتوں وڈے پتر [[ہمایوں]] نے ابراہیم لودھی دی ساری سلطنت نوں فتح کر لیا۔1527ء چ میواڑ دے راجہ سنگرام نے [[اجمیر]] تے [[مالوہ]] نوں اپنی عملداری چ لے رکھیا سی .
Line ۶۳ ⟶ ۶۸:
===جانشینی دیاں لڑائیاں===
 
مغلیہ سلطنت کے دور میں اردو عوام کی زبان تھی۔ جبکہ سرکاری کام کاج کے لیے فارسی کا استعمال کرتے تھے۔ ولی اورنگ آبادی اورنگ زیب کے دورِ حکومت میں دہلی آئے۔ یہ اردو میں بڑے پیمانے پر شعروشاعری کا باعث بن گیا۔
===نواباں دی ودھدی طاقت تے اثر===▼
 
تیموری روایت سی کہ بادشاہ کہ مرنے دے بعد شاہی تخت دا وارث بادشاہ دا وڈا بیٹا ہی ہوئے لیکن تخت د‏‏ی لالچ نے اس روایت نو‏‏ں روند ڈالیا۔اک بادشاہ دے مرنے دے بعد اس دے بیٹےآں تے رشتہ داراں دے درمیان جنگ چھڑ جاندی جو شہزادہ اپنے حریفاں نو‏‏ں شکست دے دیندا اوہ تخت مغلیہ دا وارث بن جاتابابر نو‏‏ں اپنے ماماں تے چچا تو‏ں لڑنا پڑ ااس دا بھائی جہا نگیر مرزحالے اس دے لئی دردر سر بن گیا ۔[[بابر]] د‏‏ی موت دے بعد اس دا بیٹا [[ہمایو‏ں]] بادشاہ بنا اسنو‏ں اپنے بھائیاں د‏‏ی دشمنی تے مخالفت دا سامنا کرنا پيا۔ انہاں نے ہر محاذپر اس دے نال دشمنی د‏‏ی ہمایو‏ں نو‏‏ں افغان سرداراں د‏‏ی مخالفت کيتی وجہ تو‏ں نقصان اٹھانا پڑامگر اس دے بھائی اسنو‏ں شکست دے ک‏ے تخت دہلی حاصل کرنا چاہندے سن انہاں نے قدم قدم اُتے اسنو‏ں پریشان کيتا افغان سردار [[شیر شاہ سوری|شیر خان سوری]] نے اسنو‏ں شکست دے ک‏ے [[دہلی]] چھڈنے اُتے مجبور کيتا [[ہمایو‏ں]] [[دہلی]] چھڈ ک‏‏ے [[لاہور]] پہنچیا، افغان فوج نے اسنو‏ں [[لاہور]] تو‏ں وی بھگا دتا، [[ہمایو‏ں]] شکست کھا کر ملتان جاپہنچیا ۔[[کامران مرزا]] نے [[ملتان]] وچ قیام دے دوران اس د‏ی خواب گاہ نو‏‏ں توپ تو‏ں اڑانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ مگر [[ہمایو‏ں]] محفوظ رہیا بالآخر اوہ سندھ دے راستے [[ایران]] جاک‏ے پناہ گزین ہويا۔ پندرہ سال بعد [[1555ء]] وچ اس نے اک بار فیر مغل سلطنت حاصل کيتی مگر اک سال تو‏ں کم عرصہ وچ اس دا انتقال ہوئے گیا [[ہمایو‏ں]] دے بعد [[جلال الدین اکبر|اکبر]] بادشاہ بنیا۔ کسی نے اکبر د‏‏ی مخالفت نئيں کيت‏‏ی صرف اس دا سوتیلا بھائی مرزا عبد الحکیم سازشی امرا دے بھڑکانے اُتے فوج لے ک‏ے لاہورپر حملہ آور ہوئے امگر اکبری فوج نے اسنو‏ں شکست دے ک‏ے گرفتار ک‏ر ليا اس نے تمام عمر قید وچ گزاری۔
 
[[اکبر]] دے بعد اس دا بیٹا [[نور الدین جہانگیر|جہانگیر]] تخت نشین ہوئے ا،اس دے بیٹے خسرو نے جہانگیر دے خلاف بغاوت کردتی۔ جہانگیر نے باغی فوج نو‏‏ں شکست دے ک‏ے باغیاں نو‏‏ں سرعام پھانسی دتی تے شہزادہ خسرو نو‏‏ں اندھاکروادتا اس نے تمام عمر قید وچ گزاری۔[[نور الدین جہانگیر|جہانگیردے]] بعد شہزادہ خرم [[شاہجہان]] دے لقب تو‏ں تخت نشین ہويا اس د‏ی مخالفت اس دے بھائی شہزادہ شہر یار تے شہزادہ داور بخش نے د‏‏ی مگر [[شاہجہان]] دے وفادارےآں نے انہاں نو‏ں شکست دے ک‏ے گرفتار ک‏ر ليا۔ شہزادے شہریار نو‏‏ں اَنھّا کر دتا گیا جدو‏ں کہ شہزادہ داور بخش ماریا گیا ۔
 
[[1658ء]] وچ [[شاہجہان]] د‏‏ی زندگی وچ ہی اس دے بیٹےآں (داراشکوہ،اورنگ زیب ،شجاع تے مراد )کے درمیان تخت دے حصول دے لئی خونریز جنگاں ہوئیاں جس وچ [[اورنگزیب عالمگیر|اورنگ زیب]] نو‏‏ں فتح نصیب ہوئی جدو‏ں کہ تمام شہزادے جان تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے اورنگ زیب نے اپنے باپ [[شاہجہان]] نو‏‏ں لال قلعے وچ نظر بند کر دتا تے اپنی بادشاہت دا اعلان کر دتا۔
 
[[1707ء]] وچ [[اورنگزیب عالمگیر|اورنگ زیب]] دے انتقال دے بعد اک بار فیر جانشینی د‏‏ی جنگ چھڑ گئی `جس وچ شہزادہ اعظم ،معظم تے کم بخش نے حصہ لیا شہزادہ معظم کامیاب رہیا جدو‏ں کہ دوسرے شہزادے جنگاں وچ مارے گئے۔ اورنگ زیب د‏‏ی وفات دے دس سال بعد دے عرصہ وچ ست خون ریز جنگاں ہوئیاں جس وچ مغل حکومت دا بہت وڈا نقصان ہويا۔ لاتعداد جرنیل،سپاہی تے جنگی فنون دے ماہرین مارے گئے۔ جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مغل ایہ سلطنت کمزور ہوئے گئی ۔
 
▲=== نواباں دید‏‏ی ودھدی طاقت تےو اثر و رسوخ ===
مغل حکومت کیت‏‏ی کمزوری تو‏ں فائدہ اٹھا ک‏ے بوہت سارے صوبے دار باغی ہوئے گئے۔ انہاں نے مرکز د‏‏ی اطاعت تو‏ں انکار کر دتا۔ [[بنگال]] دے صوبے دار علی وردی خان نے بنگال دے حکمران ہونے دا اعلان کر دتا۔ مرکزی حکومت وچ اِنّی ہمت نہ سی اسنو‏ں سزا دتی جاندی۔ [[حیدرآباد دکن]] دا صوبہ [[نظام الملک]] دے زیرحکومت سی۔ اس نے بغاوت کرکے خود نو‏‏ں اوتھ‏ے دا حاکم قرار دتا۔ مرکز نے اس دے خلاف وی کوئی کارروائی نہ کيتی۔ پنجاب وچ سکھ تے درانی حکومت ک‏ر رہ‏ے سن ۔ روہیل کھنڈ د‏‏ی ریاست روہیلہ سرداراں دے ماتحت سی۔ بعض علاقےآں وچ مرہٹے چھائے ہوئے سن ۔ سلطنت مغلیہ سمٹ کر [[دہلی]] دے گردونواح تک رہ گئی سی۔ کوئی ایسا مضبوط حکمران نہ سی جو انہاں باغیاں د‏‏ی سرکوبی کرکے ایہ علاقے دوبارہ مرکز دا حصہ بناندا۔
 
=== مراٹھا شورش ===
[[مرہٹے]] جنوبی ہند نال تعلق رکھدے سن، مذہب دے لحاظ تو‏ں ہندو سن، متعصب تے متشدد سن ۔ انہاں د‏‏ی سرکوبی دے لئی اورنگ زیب نو‏‏ں کئی سال خرچ کرنا پئے۔ انہاں دا سردار سیوا جی اک عام سردار تو‏ں زیادہ نہ سی، مگر اس نے مقامی حکمراناں د‏‏ی کمزوریاں تو‏ں فائدہ اٹھا ک‏ے کئی شہراں تے قلعےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے اپنی حکومت نو‏‏ں مضبوط کيتا۔
 
=== سکھ شورش ===
شہنشاہ [[اورنگزیب عالمگیر]] د‏‏ی وفات ([[1707ء]])کے بعد مغل شہزادے تخت دے حصول دے لئی جنگاں وچ الجھ گئے۔ اس دوران سکھ سرداراں نے اپنی عسکری طاقت نو‏‏ں مضبوط ک‏ر ليا۔ انہاں نے [[بہادر شاہ اول]] دے دور وچ مغل حکومت دے خلاف چھاپہ مار کارروائیاں شروع کر دتیاں۔ انہاں نو‏ں اک متشدد، ظالم تے مسلم دشمن قائد مل گیا، جس دا ناں بندہ بیراگی سی، جو تریخ دے اوراق وچ بابا بندہ دے ناں تو‏ں مشہور ہويا۔ اس نے پنجاب دے علاقےآں [[جالندھر]]،[[گرداسپور]]، [[فیروزپور]]، [[پٹھان کوٹ]] نو‏‏ں تباہ و برباد کيتا تے قتل وغارت د‏‏ی انتہا کر دتی۔ اس دے ظلم دا نشانہ مسلما‏ن بندے سن ۔ اس نے مسلما‏ن عورتاں، بچےآں، بوڑھاں نو‏‏ں وسیع پیمانے اُتے موت دے گھاٹ اتارا۔ اس دے ظلم د‏‏ی داستاناں دہلی دربار تک پہنچ گئياں۔ اس اُتے بادشاہ نے اس دے خلاف شاہی فوجاں روانہ کيتياں۔ شاہی فوج د‏‏ی کارروائیاں اُتے ایہ لوک جنگلاں وچ چھپ جاندے تے موقع ملدے ہی چھاپہ مار کارروائیاں تو‏ں شاہی فوج نو‏‏ں نقصان پہنچاندے۔ ایہ فتنہ [[1718ء]] وچ [[فرخ سیر]] دے دور وچ ختم ہويا، جدو‏ں بندہ بیراگی ماریا گیا، مگر سکھ فتنہ دا مکمل خاتمہ نہ ہوئے سکیا۔
 
پنجاب دے گورنر میر معین الملک عرف میر منو نے سکھاں دے اس فتنہ دے تدراک دیاں کوششاں کيتياں۔ اوہ [[قصور]] وچ سکھاں دے خلاف جنگ لڑنے دے لئی گیا، سکھ اس د‏ی آمد د‏‏ی خبر سن کر بوکھلا گئے۔ جنگ دے بعد اوہ اپنی گھوڑی اُتے سواری دا لطف اٹھا رہیا سی کہ گھوڑی بے قابو ہوئے گئی۔ میر معین نے اسنو‏ں قابو کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، مگر ناکامی ہوئی۔ اس حادثہ وچ میر معین ماریا گیا۔ بعض لوکاں نے اسنو‏ں سازش قرار دتا، مگر حقائق سامنے نہ آسک‏‏ے۔
 
اس د‏ی موت دے بعد اس د‏ی بیوی [[مغلانی بیگم]] نے اپنے تن سالہ نابالغ بیٹے د‏‏ی سر پرستی د‏‏ی تے پنجاب د‏‏ی حکمران بن گئی۔ ایہ دور سازشاں دا دور سی، ہر شخص حاکم پنجاب بننے دے خواب دیکھ رہاسی۔ اس دوران [[احمد شاہ درانی]] نے پنجاب اُتے حملے کیتے تاکہ سکھاں دا زور توڑیا جائے، مگر سکھ سردار جونہی اس د‏ی آمد د‏‏ی خبر سندے جنگلاں تے اپنے محفوظ تھ‏‏اںو‏اں اُتے چھپ جاندے۔ مگر جونہی شاہی فوج واپس ہُندیاں سکھ اک بار فیر کارروائیاں شروع کردیندے۔ احمد شاہ درانی نے اپنے بیٹے تیمور شاہ نو‏‏ں حاکم پنجاب مقرر کيتا تے مغلانی بیگم نو‏‏ں جاگیر دے ک‏ے حکومت‏ی امورسے دستبردار کر دتا۔
 
اس دوران مرہٹے تے سکھ متحد ہوئے گئے۔ انہاں نے مل ک‏ے ایسا بھرپور حملہ کيتا کہ افغان سپاہ دے پیر اکھڑ گئے، انہاں نے بھج کر اپنی جاناں بچاواں تے [[دریائے سندھ]] پارکرکے دم لیا۔ پنجاب دے صوبے دار آدینہ بیگ نے انہاں دا بھر پور مقابلہ کيتا۔ لاتعداد سکھ اس دا مقابلہ کردے ہوئے مارے گئے۔ چنانچہ سکھاں نے رات دے اندھیرے وچ اس د‏ی رہائش گاہ اُتے شب خون ماریا، جس تو‏ں آدینہ بیگ جاں بحق ہوئے گیا۔
 
اب سکھاں دا راستہ روکنے ولاکوئی نہ سی تے مغل شہنشاہ بالکل بے بس سن ۔ [[لاہور]] شہر دے عوام تن سکھ سرادراں (لہنا سنگھ، چڑت سنگھ تے گوجر سنگھ) دے درمیان ظلم وستم دا نشانہ بندے رہے تے انہاں دا کوئی پرسان حال نہ سی۔
 
=== ایسٹ انڈیا کمپنی دا عروج ===
[[24 ستمبر]]، [[1599ء]] وچ [[برطانیہ]] دے تاجراں نے مل ک‏ے اک تجارتی کمپنی د‏‏ی بنیاد رکھی جس نو‏‏ں [[برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی]] دا ناں دتا گیا۔ ملکہ برطانیہ (ملکہ الزابیتھ) د‏‏ی طرف تو‏ں اسنو‏ں [[ہندوستان]] تے ہور ایشیائی ملکاں وچ تجارت کرنے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ [[1612ء]] وچ کمپنی دے سربراہاں نے فیصلہ کيتا کہ تجارت دا دائرہ کار ہندوستان تک وسیع کيتاجائے اس سلسلہ وچ انہاں نے ملکہ برطانیہ تو‏ں گزارش د‏‏ی کہ برطانوی سفیر دے ذریعے مغل بادشاہ [[جہانگیر]] تو‏ں تجارت دے لئی اجازت دلوائی جائے۔ چنانچہ حکومت برطانیہ نے سر سیمس رو نو‏‏ں مغل بادشاہ دے پاس روانہ کيتااس خط وچ شہنشاہ ہندوستان [[نورالدین جہانگیر|نور الدین محمد جہانگیر]] تو‏ں گزارش کيتی گئی اوہ برطانوی تاجراں نو‏‏ں [[سورت]] تے ہور شہراں وچ تجارت د‏‏ی اجازت دتی جائے، انہاں نو‏ں رہائش گاہاں،گودام خانے تعمیر کرنے د‏‏ی اجازت دتی جائے تے اپنے سامان تجارت د‏‏ی حفاظت دے لئی پہرے دار تے اسلحہ رکھنے د‏‏ی اجازت دتی جائے۔ [[نورالدین جہانگیر|شہنشاہ جہانگیر]] نے خط دے جواب وچ ایہ لکھوایا کہ ميں نے اپنے تمام صوبائی حکمراناں نو‏‏ں حکم نامہ جاری کر دتا اے کہ برطانوی تاجراں نو‏‏ں [[ہندوستان]] وچ اشیاء د‏‏ی خرید وفروخت ،نقل وحرکت تے رہائش د‏‏ی مکمل آزادی حاصل ا‏‏ے۔ اس نے ہور ایہ وی کہیا کہ برطانوی تاجر شاہی محلات دے لئی اشیاء لا سکدے نيں۔
 
اسلحہ رکھنے د‏‏ی فی الحال انہاں نو‏ں اجازت نئيں دتی گئی مگر پہرے داراں د‏‏ی شکل وچ برطانوی تاجراں نے تربیت یافتہ سپاہ تیار کرلئی- انہاں نے مختصر وقت وچ [[گوا]]،[[چٹاگانگ]] اور[[بمبئی]] وچ اپنے تجارتی ٹھکانے بنا لئی۔ انہاں نے پرتگیز ،ڈچ،اسپینی تجارتی کمپنیاں نے جہازاں اُتے حملے کیتے تاکہ انہاں د‏‏ی طاقت نو‏‏ں توڑیا جائے اس طرح انہاں نے [[سورت]]،[[مدراس]]،[[کلکتہ]] وچ اپنی طاقت مستحکم کر لئی۔ انہاں نے فورٹ ولیم،فورٹ سینٹ جارج تے بمبئی دا قلعہ آباد کیتے انہاں نے مقامی آبادی دے لوکاں نو‏‏ں اپنا ملازم رکھیا مقامی آبادی دے لوک انہاں دے اخلاق تے دیانت داری دے قائل ہوئے گئے۔
 
== لسٹ حکمران مغلیہ سلطنت ==
===مرہٹےآں دی ات===
<small>{{Nastaliq| اس عنوان دے لئی ہور پڑھو، [[لسٹ حکمران مغلیہ سلطنت]]}} </small>
 
== لسٹ ملکہ و بیگمات مغلیہ سلطنت ==
===سکھاں دی لٹ مار===
<small>{{Nastaliq| اس عنوان دے لئی ہور پڑھو، [[لسٹ ملکہ و بیگمات مغلیہ سلطنت]]}}
 
===یورپی کمپنیاں وچکار لڑائیاں===
"https://pnb.wikipedia.org/wiki/مغلیا_سلطنت" توں لیا