"<span lang="ur">تنتر</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا
Content deleted Content added
"فائل:1 Tantra collage.jpg|thumb|تنتر فن (اُتے، کلاک وائس): اک ہندو تانترک الوہیت، بدھ تانترک الوہیت..." نال صفہ بنایا گیا۔ |
No edit summary |
||
لیک ۶ –
ہور ہندومت وچ تنتر اک ادبی صنف دی حیثیت توں وی مستعمل اے، چنانچہ ہندو فنون، علامتاں تے مندراں دی تعمیر وچ تانترک روایت دے اثرات صاف دیکھے جا سکدے نيں۔<ref>{{cite journal | last=Jones | first=Clifford R. | title= Source Materials for the Construction of the Nāṭyamaṇḍapa in the Śilparatna and the Tantrasamuccaya Śilpa Bhāgam | journal=Journal of the American Oriental Society | volume=93 | issue=3 | year=1973 | pages=286–296| doi=10.2307/599461 | accessdate=2016-10-15}}</ref><ref name=kramrisch224>Stella Kramrisch (1958), Traditions of the Indian Craftsman, ''The Journal of American Folklore'', Vol. 71, No. 281, pages 224–230</ref> بلکہ پوجا، مندر تے ہندومت دی بیشتر علامتاں طبعاً تانترک نيں۔<ref>Padoux, Andre (2013). ''The Heart of the Yogini.'' Oxford: Oxford University Press. p. 2. "The Hindu worship, the ''pūjā'', for instance, is Tantric in its conception and ritual process, the principles of Hindu temple building and iconography are Tantric, and so on."</ref> جنہاں ہندو متون وچ تانترک موضوعات دا احاطہ کیا گیا اے انہاں نوں تنتر، [[آگم (ہندومت)|آگم]] تے [[سنہندا]] کہندے نيں۔<ref>Padoux, Andre (2013). ''The Heart of the Yogini.'' Oxford: Oxford University Press. p. 1.</ref> انہاں متون دی لسٹ بہت طویل اے اُتے کہیا جاندا اے کہ انتہائی اہم کتاباں دی تعداد چونسٹھ اے۔ بدھ مت وچ وی ایہ تانترک صنفِ ادب پائی جاندی اے ؛ تبت وچ واقع فن پارے، ہندوستان دی مندر نما تاریخی غاراں تے جنوب مشرقی ایشیا وچ موجود تصویراں اس دی بہترین مثال نيں۔<ref>{{cite book|author=رابرٹ بیئر|title=دی ہینڈبک آف تبتن بدھسٹ سمبلز|url=https://books.google.com/books?id=-3804Ud9-4IC|year=2003|publisher=سرانڈیا پبلکیشنز|isbn=978-1-932476-03-3|pages=xi–xiv| archiveurl = http://web.archive.org/web/20181225065212/https://books.google.com/books?id=-3804Ud9-4IC | archivedate = 25 دسمبر 2018}}</ref><ref>{{cite book|author=کارم برکسن|title=دی کیوز ایٹ اورنگ آباد: ارلی بدھسٹ تانترک آرٹ اِنہاں انڈیا|url=https://books.google.com/books?id=teMOAQAAMAAJ|year=1986|publisher=ماپن|pages=11–12| archiveurl = http://web.archive.org/web/20181225065218/https://books.google.com/books?id=teMOAQAAMAAJ | archivedate = 25 دسمبر 2018}}</ref><ref>{{cite book|author1=سلویا فریسر-لو|author2=ڈولنڈ ایم۔ اسٹڈنر|title=بدھسٹ آرٹ آف میانمار|url=https://books.google.com/books?id=V9CmCAAAQBAJ&pg=PA59|year=2015|publisher=یال یونیورسٹی پریس|isbn=978-0-300-20945-7|page=59| archiveurl = http://web.archive.org/web/20181225065211/https://books.google.com/books?id=V9CmCAAAQBAJ&pg=PA59 | archivedate = 25 دسمبر 2018}}</ref>
تنتر دی لغوی اصل نوں ایسا ہی سمجھیا جاندا اے - "تنوندی تریا تنتر"۔ جس دا مطلب اے - کھینچنا ، توسیع ، بازی ، اس طرح ایہ تنتر اے۔ ہند ، بودھ تے جین فلسفےآں وچ تنتر روایات پائی جاندی نيں۔ ایتھے ، "تنتر سدھانا" دے معنی "خفیہ یا گہرے مراقبے" دے ذریعہ کیتے گئے نيں۔
تنتراں نوں ویداں دے بعد دا اک کم سمجھیا جاندا اے جو پہلی صدی دے وسط دے آس پاس تیار ہويا۔ ادبی شکل وچ ، چونکہ پوراناں نوں قرون وسطی دے دور دے فلسفیانہ تے مذہبی کم سمجھیا جاندا اے ، ايسے طرح تانتراں وچ قدیم کہانیاں ، کہانیاں وغیرہ شامل نيں۔ اس دے مشمولات دے لحاظ توں ، انھاں مذہب ، فلسفہ ، تخلیق ، قدیم سائنس وغیرہ دا انسائیکلوپیڈیا وی کہیا جاسکدا اے ۔ یوروپی اسکالرز نے نوآبادیاتی دور دے بعد دے اہداف نوں ملحوظ خاطر رکھدے ہوئے اس نظام نوں 'باطنی عمل' یا 'فرقہ وارانہ رسم' قرار دے کے گمراہ کرنے دی کوشش کيتی اے۔
اگرچہ کتاباں دی تعداد ہزار اے ، لیکن مرکزی تنتر 64 نيں۔ اس نظام دا اثر عالمی سطح اُتے پيا اے۔ اس دا ثبوت ہندو ، بودھ ، جین ، تبتی وغیرہ مذاہب دے صحیفے نيں۔ ہندوستان وچ ، بنگال ، بہار تے راجستھان قدیم زمانے توں ہی تنتر دے مضبوط گڑھ رہے نيں۔
اس صحیفے نوں تن حصےآں وچ تقسیم کیا گیا اے۔ اگم ، یامال تے مرکزی تنتر۔ وراہی تنتر دے مطابق ، جو تخلیق ، ہولوکاسٹ ، دیوتاواں دی پوجا ، تمام اعمال دی روحانی مشق ، عبادت ، شتکرم - وسائل تے چار قسماں دے مراقبہ دی وضاحت کردا اے ، اسنوں اگم کہندے نيں۔ جس وچ تخلیق ، علم نجوم ، روگٹھ دے کم ، ترتیب ، سترا ، وربھیڈا تے یوگدھرم دی تفصیل نوں یامال کہیا گیا اے۔ تے جس وچ تخلیق ، جھگڑا ، منتر ، دیوتاواں ، یترنرنیا ، تریتھا ، آشرم ، دھرم ، کلپا ، ستوتیش انسٹی ٹیوٹ ، وراٹ کتھا ، شوچ تے اشوچ ، خواتین - مردانہ خصائل ، راج دھرم ، دان دھرم ، نوجوان مذہب ، طرز عمل تے روحانی امور دی تفصیل نوں تنتر کہندے نيں۔
== تریخ ==
اگرچہ [[اتھروید]] اخلاق وچ مار ، موہن ، اچچاٹن تے موہ لینا وغیرہ نوں بیان تے ودھانا اے اُتے جدید تنتر دا اس دے نال کوئی تعلق نئيں نيں. کچھ دا خیال اے کہ [[کنشک]] دے زمانے وچ تے اس دے بعد ہندوستان وچ جدید تنتر دی تشہیر کيتی گئی اے۔ چینی سیاح [[فاہیان]] تے ہوانسیانگ اس مضمون دا ذکر اپنے مضامین وچ نئيں کیا اے۔ اگرچہ ایہ یقین دے نال نئيں کہیا جاسکدا کہ جدوں تنترا دی تشہیر کيتی گئی سی ، اس وچ کوئی شک نئيں کہ ایہ چوتھی یا 5 واں صدی عیسوی توں زیادہ پرانا نئيں اے۔ ہندوواں دی تلاش وچ بدھ مت دے پیروکاراں وچ تنترا دی تشہیر کيتی گئی سی تے اس وچ بہت ساری نصوص تیار کيتیاں گئیاں نيں۔ ہندو تنترک انھاں 'اپاتینٹر' کہندے نيں۔ تبت تے چین وچ انہاں دی ترقی دی جارہی اے ۔ وراھی تنتر وچ ایہ وی لکھیا اے کہ جیمنی ، کپل ، ناردا ، گڑگا ، پلستیا ، بھریگو ، وینس ، مشتری وغیرہ جداں بابا نے وی بہت سارے نظام پیدا کیتے نيں۔
== حوالے ==
{{حوالے|2}}
| |||