"<span lang="ur">فوٹون</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا
Content deleted Content added
چھوٹا کم All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|ru}} using AWB (10903) |
No edit summary |
||
لیک ۱ –
'''فوٹون''' (Photon) [[چانن]] دا مڈلا ناپ تے مڈلا ٹوٹا اے۔ ایدا ایہ ناں [[گلبرٹ لیوس]] نے رکھیا۔
{{Infobox Particle
|bgcolour=
|name=Photon
|image=[[فائل:Lasers.jpeg|275px]]
|caption=Photons emitted in a [[Coherence (physics)|coherent]] beam from a [[لیزر]]
|num_types=
|composition=[[بنیادی ذرہ]]
|statistics=[[Bose–Einstein statistics|Bosonic]]
|group=[[مقیاسی بوسون]]
|generation=
|interaction=[[برقناطیسیت]]
|theorized=[[البرٹ آئنسٹائن]]
|discovered=
|symbol=γ, [[Planck constant|''h'']][[تعدد|ν]], or [[Reduced Planck constant|ħ]][[angular frequency|ω]]
|mass=0<br />{{nowrap|<{{val|1|e=-18|ul=eV/c2}}}}<ref name="Particle_table_2009">{{cite journal
|author=Amsler, C. ''et al.'' ([[Particle Data Group]])
|year=2008 +2009 partial update
|url=http://pdg.lbl.gov/2009/tables/rpp2009-sum-gauge-higgs-bosons.pdf
|title=Review of Particle Physics: Gauge and Higgs bosons
|journal=[[Physics Letters B]]
|volume=667|page=1|doi=10.1016/j.physletb.2008.07.018
|bibcode=2008PhLB..667....1P
|last2=Amsler
|last3=Doser
|last4=Antonelli
|last5=Asner
|last6=Babu
|last7=Baer
|last8=Band
|last9=Barnett
|last10=Bergren
|last11=Beringer
|last12=Bernardi
|last13=Bertl
|last14=Bichsel
|last15=Biebel
|last16=Bloch
|last17=Blucher
|last18=Blusk
|last19=Cahn
|last20=Carena
|last21=Caso
|last22=Ceccucci
|last23=Chakraborty
|last24=Chen
|last25=Chivukula
|last26=Cowan
|last27=Dahl
|last28=d'Ambrosio
|last29=Damour
|last30=De Gouvêa
|display-authors=29
| archiveurl = http://web.archive.org/web/20181225235527/http://pdg.lbl.gov/2009/tables/rpp2009-sum-gauge-higgs-bosons.pdf%0A | archivedate = 25 دسمبر 2018 }}</ref>
|mean_lifetime=Stable<ref name="Particle_table_2009" />
|decay_particle=
|electric_charge=0<br />{{nowrap|<{{val|1|e=-35|ul=e}}}}<ref name="Particle_table_2009" />
|color_charge=
|spin=1
|num_spin_states=
|parity=−1<ref name="Particle_table_2009" />
|g_parity=
|c_parity=−1<ref name="Particle_table_2009" />
|r_parity=
|condensed_symmetries=''[[Isospin|I]]''(''[[Total angular momentum|J]]''<sup>''[[Parity (physics)|P]][[C parity|C]]''</sup>)=0,1(1<sup>−−</sup>)<ref name="Particle_table_2009" />
}}
'''فوٹون''' اک [[بنیادی ذرہ]] (elementary particle) اے جس توں [[روشنی]] تے دوسری تمام [[برقناطیسی ریڈی ایشن|برقی مقناطیسی شعاعاں]] (electromagnetic waves) بندی نيں۔ کسی وی [[توانائی]] دے فوٹون دی رفتار خلا وچ [[روشنی دی رفتار]] دے برابر ہُندی اے جو خلاء وچ 299,792,458 میٹر فی سیکنڈ اے۔ جے کسی فوٹون دی توانائی زیادہ ہُندی اے تو اسکی فریکوئینسی (frequency) وی زیادہ ہُندی اے جداں کہ ایکس رے دے فوٹون۔ جدوں کہ کم توانائی دے فوٹون کم فریکوئینسی دے حامل ہُندے نيں۔
روشنی دی ماہیت ہمیشہ توں ہی انسانی سمیرے توں بالاتر رہی سی۔ ویہويں صدی دے آغاز تک روشنی نوں [[لہر]] (یعنی موج) منیا جاندا سی کیونکہ [[انکسار نور]] تے [[interference]] جداں مشاہدات دی وضاحت اسی مفروضے توں دی جا سکدی سی۔ لیکن مشکل ایہ آ رہی سی کہ [[Compton scattering effect]] تے [[ضیا برقی اثر]] جداں مشاہدات دی وضاحت روشنی نوں لہر ماننے اُتے نئيں ہو پاندی سی۔
تمام دوسرے بنیادی ذرات دی طرح فوٹون دی وی سب توں اچھی وضاحت [[کوانٹم میکینکس]] دی مدد توں دی جاسکدی اے۔ کوانٹم میکینکس دے مطابق ہر ذرے وچ موجی خواص موجود ہُندے نيں۔ اس برتاو نوں wave-particle duality کہیا جاندا اے۔ ذرہ جِنّا چھوٹا ہُندا اے اسدے موجی خواص اتنے ہی واضح ہُندے نيں تے ذرہ جِنّا وڈا ہُندا اے اسدے موجی خواص اتنے ہی مدھم پڑ جاندے نيں۔ [[الیکٹران]] وی اک [[کمیت]] رکھنے والا ذرہ اے مگر واضح موجی خواص وی رکھدا اے۔<ref>[http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/mod1.html Hyper Physics]</ref>
== مشاہدات تے انہاں دی وضاحت ==
{| class="wikitable"
|-
! مشاہدات !! جے روشنی لہر اے تو وضاحت ممکن اے ؟!! جے روشنی ذرہ اے تو وضاحت ممکن اے ؟
|-
| [[روشنی#انعکاس نور|انعکاس نور]] || ہاں || ہاں
|-
| [[انعطاف|انعطاف نور]] || ہاں || ہاں
|-
| [[تداخل]] || ہاں || نئيں
|-
| [[انکسار]] || ہاں || نئيں
|-
| [[پولارائیزیشن]] || ہاں || نئيں
|-
| [[ضیا برقی اثر]] || نئيں || ہاں
|-
| [[اثر کومپٹن]] || نئيں || ہاں
|-
| [[بلیک باڈی ریڈی ایشن]] || نئيں || ہاں
|}
== خواص ==
موجودہ نظریے دے مطابق فوٹون انہاں خواص دا حامل ہُندا اے۔
* سارے فوٹوناں دی رفتار بالکل برابر ہُندی اے جو خلاء وچ تن لکھ کلو میٹر فی سیکنڈ ہُندی اے۔ (اسنوں عام طور اُتے c توں ظاہر کیتا جاندا اے ). فوٹون دی خلا وچ رفتار نہ بڑھائی جا سکدی اے تے نہ کم دی جا سکدی اے۔
* فوٹون جے ساکت ہو تو اسکی [[کمیت]] وی صفر ہُندی اے تے [[توانائی]] بھی۔ یعنی فوٹون دا rest mass صفر ہُندا اے۔ دوسرے الفاظ وچ فوٹون توانائی دا ذرہ اے، مادے دا نئيں۔ لیکن حرکت کردے ہوئے فوٹون وچ کمیت وی موجود ہُندی اے جو اسکی توانائی دی وجہ توں ہُندی اے کیونکہ [[البرٹ آئنسٹائن|آئنسٹائین]] دے مطابق توانائی تے کمیت (مادہ) {{math|''E''}} = {{math|''mc''<sup>2</sup>}} دے تحت اک دوسرے وچ تبدیل ہو سکدے نيں۔
* حرکت کردے ہوئے ہر فوٹون وچ توانائی وی ہُندی اے تے [[مومنٹم]] بھی۔ خیال رہے کہ مومنٹم دے لئی کمیت دا حامل ہونا وی ضروری اے تے حرکت دا حامل ہونا بھی۔
* ہر فوٹون اک [[فریکوئنسی]] دا حامل ہُندا اے۔ جے فوٹون زیادہ توانائی رکھدا اے تو اوہدی فریکوئنسی (یعنی تعدد) وی زیادہ ہوئے گی تے جے فوٹون کم توانائی رکھدا اے تو اوہدی فریکوئنسی وی کم ہوئے گی۔ خیال رہے کہ توانائی دی کمی بیشی توں فوٹون دی رفتار وچ کمی بیشی نئيں آندی بلکہ فریکوئنسی وچ کمی بیشی آندی اے۔
* کسی وی فوٹون اُتے کوئی برقی چارج نئيں ہُندا۔ (اس دے برعکس [[الیکٹران]] تے [[پروٹون]] اُتے برقی چارج ہُندا اے )
* فوٹون دا spin نمبر اک ہُندا اے۔ اس طرح ایہ [[بوزون]] دے خاندان توں اے۔ (اس دے برعکس [[فرمیون]] دا spin نمبر آدھا، دیڑھ، ڈھائی، وغیرہ ہُندا اے۔ )[http://physics.about.com/od/lightoptics/f/photon.htm]
* [[کوارک]] دی 36 قسماں ہُندیاں نيں لیکن فوٹون دی صرف اک قسم ہُندی اے۔ اوہدی حرکت دے دو انداز ہُندے نيں جس دی وجہ توں [[روشنی]] دی [[پولرائیزیشن]] وی دو طرح دی ہُندی اے۔
[[فائل:Standard Model of Elementary Particles.svg|thumb|400px|بائاں| [[معیاری نمونہ|Standard Model]] دے مطابق [[بنیادی ذرات]]۔ صرف فوٹون تے [[گلواون]] غیر مادی (mass less) ذرات نيں۔]]
{| class="wikitable"
!colspan="6"!scope="row"| '''بنیادی ذرات''' (Elementary Particles)
|-
|
! scope="col" | [[نسل (بنیادی ذرہ)|ہر نسل وچ اقسام]]
! scope="col" | [[نسل (بنیادی ذرہ)|نسلاں]]
! scope="col" | [[ضد ذرہ]]
! scope="col" | [[Color charge|کلر چارج]]
! scope="col" | تعداد
|-
! scope="row" | [[کوارک]] (فرمیون)
|2
|3
|جوڑا
|3
|36
|-
! scope="row" | [[لیپٹون]] (فرمیون)
|2
|3
|جوڑا
|کوئی نئيں
|12
|-
! scope="row" | [[گلوون]] (بوسون)
|1
|1
|خود
|[[Gluon#Eight gluon colors|8]]
|8
|-
! scope="row" | [[W and Z bosons|W (بوسون)]]
|1
|1
|جوڑا
|کوئی نئيں
|2
|-
!(بوسون) scope="row" | [[W and Z bosons|Z (بوسون)]]
|1
|1
|خود
|کوئی نئيں
|1
|-
! scope="row" | فوٹون (بوسون)
|1
|1
|خود
|کوئی نئيں
|1
|-
! (بوسون) scope="row" | [[ہگ بوسون|Higgs (بوسون)]]
|1
|1
|خود
|کوئی نئيں
|1
|-
!colspan="5"!scope="row"| کل تعداد
|'''61'''
|}
== ہور ویکھو ==
* [[فوٹوڈس انٹیگریشن]]
* [[برقناطیسی ریڈی ایشن|الیکٹرومیگنیٹک شعاعاں]]
* [[کوسمک ریز]]
* [[جوڑے دی پیدائش]] Pair Production
* [[جوڑے دی فنا]] Pair Annihilation
* [[ڈبے وچ ذرہ]]
* [[الیکٹرون وولٹ]]
* [[اضافیندی پیمائشاں]]
* [[نیوٹرون]]
== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:اجرام فلکی]]
[[گٹھ:ایٹم دی ساخت]]
[[گٹھ:برقناطیسیت]]
[[گٹھ:بصریات]]
[[گٹھ:بنیادی ذرات]]
[[گٹھ:بوسون]]
[[گٹھ:تابکاری]]
[[گٹھ:ستارے]]
[[گٹھ:فلکیات]]
[[گٹھ:کہکشاں]]
[[گٹھ:نورات]]
[[گٹھ:نیوکلیئر فزکس]]
[[گٹھ:فزکس]]
[[گٹھ:طبیعیاندی تصورات]]
{{مڈلے ٹوٹے}}
| |||