[[تصویر:Qin_empire_210_BCE.png|thumb|230x230px|210 ایساپورو[[ق م]] وچ چن سامراج دا نقشہ]]
[[تصویر:Qinshihuang.jpg|thumb|319x319px|چن شِ ہوانگ ( 秦始皇 ) جہڑے جھگڑدے راجاں دے دور وچ چن راج ( 秦国 ) دے حکمران اتے پھر پورے چین دے پہلے چن راجٹبر دے بادشاہ بنے<br />
]]
چن راجٹبر ( چینی : 秦朝 ، چن چاؤ ؛ انگریزی : Qin Dynasty ) پرانے چین دا اک راجٹبر سی جنھے چین وچ 221 ایساپورو[[ق ولوںم]] توں 207 ایساپورو[[ق م]] تک راج کیتا ۔ چن خاندان شانشی صوبہ ولوںتوں ابھر کر نکلیا اتے اسدا نام وی اسی صوبہ دا پرورعنصر روپ اے ۔ جدوں چن نے چین اتے قبضہ کرنا شروع کیتا تدّ چین وچ جھوؤ راجٹبر دا صرف نام صرف دا قابو سی اتے جھگڑتے راجاں دا دور چل رہا سی ۔ چن راجٹبر اوہناں جھگڑتے راجاں وچوں اک ، چن راج ( 秦国 ، چن گؤ ) ، ولوںتوں آیا سی ۔ سبھتوں پہلاں چن نے کمزور جھوؤ خاندان نوں ختم کیتا اتے پھر باقی دے چھ راجاں نوں نشٹ کرکے چین دا ایکیکرن کیتا ۔<ref name="ref04cohec">[http://books.google.com/books؟id=bdUySyVEK6EC China: its history and culture]، William Scott Morton، Charlton M. Lewis، McGraw-Hill Professional، 2005، [[:hi:Special:BookSources/9780071412797|ISBN 978-0-07-141279-7]]، ''… The dramatic conquest of the ancient China of separate kingdoms was carried through by the state of Qin with dispatch and completed by 221 BC …''</ref>طاقتور ہون دے باو جود چن راجٹبر بہت گھٹ دور تک ستا وچ رہا اتے اسدے بعد چین وچ ہان راجٹبر دا ادئے ہویا ۔
== راج دور ==
اپنے راج دور وچ چن راجٹبر نے وپار ودھایا ، کھیتی باڑی وچ ترقی کیتی اتے فوجی روپ ولوںتوں اپنے سامراج نوں سرکھات کیتا ۔ اسوچ اک بہت قدم جاگیرداراں نوں وڈارن سی ، جنہاں دا جھوؤ جمان وچ ہر کسان محتاج ہندا سی ۔ اس ولوںتوں دیش دی جنتا اتے بادشاہ دا سدھا قابو ہو گیا جس ولوںتوں اس وچ وڈے کم کرن دی گنجائش آ گئی ۔ انھاننے جواب دے کبیلیائی لوکاں ولوںتوں لگاتار آؤندے ہملیاں نوں گھٹ کرن لئی چین دی مہان دیوار دا اساری کروانا شروع کیتا ۔ چینی لپی دا اتے ترقی کروایا گیا ، وجنوں - ماپاں لئی کڑے مانک بنوائے گئے ( جس ولوںتوں وپار اتے ویچ - خرید وچ سوکھ ہو گئی اتے اختلاف گھٹ ہو گئے ) اتے مدرا ( سکے اتے نوٹ ) دا ترقی کیتا گیا ۔ چن حکمران نیائواد وچ یعقین رکھدے سن اتے اس وچاردھارا دے مطابق حکمراناں نوں اپنے ناگرکاں اتے کڑا قابو رکھن دی سیخ دتی جاندی سی ۔ انھاننے پہلاں گئے راجونشوں دا نام ہمیشہ لئی مٹاؤنے دی کوشش وچ پرانے کتاباں اتے گرنتھ جلوائے اتے 400 ولوںتوں زیادہ ودواناں نوں زندہ دفن کروایا ۔ اس ولوںتوں چین وچ جو بدھجیویاں دا آزاد ماحول چل رہا سی ، جنوں سو وچاردھاراواں کیہا جاندا اے ، ختم ہو گیا ۔ اس چیزاں ولوںتوں آؤن والے ودواناں وچ چن دے چنگے کماں دے باو جود اوہناں لئی اک نفرت وی پیدا ہو گئی ۔<ref name="ref00yogal">[http://books.google.com/books؟id=hi-YRs7OaQgC Historical Dictionary of the Chinese Communist Party]، Lawrence R. Sullivan، Scarecrow Press، 2011، [[:hi:Special:BookSources/9780810872257|ISBN 978-0-8108-7225-7]]، ''… 'Burning books and burying scholars alive' ('Fenshukengru')۔ This was a phrase that originated with the tyrannical acts of China's first emperor، Qin Shihuang (221–209 BC)، who attempted to destroy the original Confucian texts …''</ref>چین وچ اس گھٹنا نوں کتاب جلانا اتے ودوان دپھنانا کیہا جاندا اے ، جسدے لئی چینی بولی وچ واک پھین شو کنگ رُ ( 焚書坑儒 ) اے ۔ جدوں وی کوئی تاناشاہ وچاراں اتے بدھجیویاں نوں کچلنا چاہندا اے تاں چینی رہتل وچ اس سوترواکء دا استعمال ہندا اے ۔<ref name="ref15cucol">[http://books.google.com/books؟id=O6ac30QVU-4C Dictionary of the political thought of the People's Republic of China]، Henry Yuhuai He، M.E. Sharpe، 2001، [[:hi:Special:BookSources/9780765605696|ISBN 978-0-7656-0569-6]]، ''… fen shu keng ru (burning books and burying scholars alive) The first large-scale suppression of intellectuals in Chinese history was the 'burning books and burying scholars alive' events …''</ref>
== راجٹبر دا انت ==
چن راجٹبر کی سرکار بھاری-بھرکم اور دھیمی تھی لیکن سینکماملیاں وچ انھاننے ہمیشہ نویں تکنیکاں اپنائی ۔ پھر وی اک طاقتور فوج دے باو جود وی چن راجٹبر بہت گھٹ سماں لئی چلیا ۔ جدوں پہلا چن بادشاہ 210 ایساپورو[[ق م]] وچ مریا تاں اسدے دو منتریاں نے اسدے بیٹے نوں گدی اتے ایہہ سمجھکے بیٹھایا کہ اسدے جرئے اوہ آپ راج کرنگے ۔ اس ارادے دے باو جود ، ایہناں دوناں وچ آپس وچ لڑائی ہو گئی ، جس ولوںتوں اوہ دوناں اتے نواں بادشاہ ، تناں ہی اپنی جانانجاناں ولوںتوں ہتھ دھو بیٹھے ۔ راجٹبر وچ اس کمزوریاں نوں ویکھکے بغاوت بھڑکنے لگے اتے اک چو راج ( 楚國 ، چو گؤ ) دے نیتا نے ستا اتے قبضہ کر لیا ۔ اسی نے پھر ہان راجٹبر دی نیو رکھی ۔ چن راجٹبر دے انی جلدی ڈبّ جان دے بعد وی اسدا اثر آؤن والے راجونشوں اتے رہا اتے منیا جاندا اے کہ دنیا وچ چین دیش دا نام اس راجٹبر ولوںتوں پیا اے ۔<ref name="ref79jegir">[http://books.google.com/books؟id=u4VOYN0dmqMC Societies، Networks، and Transitions، Volume I: To 1500: A Global History]، Craig A. Lockard، Cengage Learning، 2010، [[:hi:Special:BookSources/9781439085356|ISBN 978-1-4390-8535-6]]، ''… Late Zhou political turmoil ended when the Qin dynasty (221-206 BCE) conquered the other states and implemented repressive Legalist ideas … Given this unification، the name Qin is fittingly the origin of the Western name for China …''</ref>
