{{چین وچ اسلام}}[[یوآن خاندان]] کےدے زوال کےدے بعد [[منگ خاندان]] بر سر اقتدار آیا اورتے [[1368ء]] میںوچ اِس خاندان کیدی حکومت کادا آغاز ہواہویا اورتے 276 سال کیدی حکمرانی کےدے بعد [[1644ء]] میںوچ اِس خاندان کیدی حکومت کادا اختتام ہوا۔ہویا۔ [[منگ خاندان]] [[چین]] میںوچ [[ہان چینی]]وں کیدی آخری سلطنت تھی۔سی۔ [[بیجنگ]] کےدے سقوط کےدے بعد اِس خاندان کیدی ایکاک شاخ [[جنوبی منگ خاندان]] کیدی حکومت [[1683ء]] تک برقرار رہی۔
[[منگ خاندان]] کےدے ہماسیں عصر [[ہندوستان]] میںوچ [[مغلیہ سلطنت]] اورتے [[عرب]] سمیت افریقہ اورتے یورپی ممالکملکاں کےدے ایکاک حصہ پراُتے [[سلطنت عثمانیہ]] قائم تھیں۔سن۔ [[منگ خاندان]] کےدے عہد میںوچ مسلمانوںمسلماناں نے نہ صرف فوجی ملازمتوںملازمتاں میںوچ حصہ لیا بلکہ تمدنی اورتے عمرانی عہدوںعہداں پراُتے بھیوی اپنی استعداد اورتے ذہانت ظاہر کی۔دی۔ [[1433ء]] میںوچ جبجدوں چین شی کادا امتحان ہواہویا تو جو لوگلوک اِس امتحان میںوچ کامیاب ہوئے، اُناُنہاں میںوچ صرف دس سےتوں زائدودھ ہیای مسلمان تھے۔سن۔ تاریختریخ [[منگ خاندان]] کےدے آخری حصے میںوچ یہایہ بیان ملتاملدا ہےاے کہ ایکاک شخص جس کادا نامناں عبد اللہ تھا،سی، شہنشاہ منگ تائی چُو نے اُسےاُسنوں [[1368ء]] میںوچ ادارۂ علم الہیت کادا ناظم مقرر کیاکیتا گیا۔ ایکاک اورتے مشیر ابن عبد اللہ تھاسی جس کادا نامناں الیاس تھا،سی، اُسےاُسنوں اورتے اُس کےدے چودہ رفقا کونوں اُس سال [[تقویم]] مرتب کرنے پراُتے مقرر کیاکیتا گیا۔ شہنشاہ نے مقام چین یُواَن میںوچ ایکاک رصدگاہ تعمیر کروائی اورتے ایکاک شخص علی نامی کونوں اُس کادا مہتمم مقرر کیاکیتا گیا۔ [[1369ء]] میںوچ علی اورتے اُس کےدے دس رفقا کونوں شہنشاہ کےدے حکم پراُتے دار السلطنت بلوایا گیا اورتے نئینواں [[تقویم]] کیدی ترتیب میںوچ اُناُنہاں سےتوں مشورہ لیا گیا اورتے گردشِ سیارگان کیدی تحقیق کےدے لیےلئی اُناُنہاں سےتوں تاکید کیکیتی گئی۔ [[1371ء]] میںوچ اُس ادارہ کونوں ’’دارالمشاہدہ‘‘ کےدے نامناں میںوچ تبدیل کر دیادتا گیا جو چار شعبوںشعباں میںوچ منقسم تھاسی: [[علم نجوم]]، الساعت المائتہ، تقویم عالم اورتے تقویم ہجری۔[[1383ء]] میںوچ علامہ ٔ زمان کونوں تقویم ہجری کےدے متعلق کرۂ ارض کےدے طول و عرض کےدے متعلق جو کتب [[عربی زبان]] میںوچ مل سکیں،سکاں، اُناُنہاں کونوں [[چینی زبان]] میںوچ ترجمہ کرنے پراُتے مقرر کیاکیتا گیا۔ دراصلاصل یہوچ ایہ بات تھیسی کہ ابتدا میںوچ جبجدوں امیرالفوج نے دار السلطنت پراُتے قبضہ کیاکیتا تھاتو [[یوآن خاندان]] کےدے شاہی کتب خانوںخاناں میںوچ بہتبوہت سی ایسی کتب پائی گئیںگئاں تھیںسن جو غیر ملکی زبانوںزباناں میںوچ تھیںسن اورتے اُناُنہاں کتابوںکتاباں کےدے متعلق لوگلوک بیان کیاکیتا کرتےکر دے تھےسن کہ وہاوہ قدیم علما اورتے حکما کیدی تصانیفلکھتاں ہیںنیں جن میںوچ عقل اورتے حکمت آمیز اقوال موجود ہیںنیں اورتے عام گمان یہایہ تھاسی یہایہ کسیکسے چینی کونوں یہایہ طاقت نہیںنئیں کہ اُناُنہاں اقوال کیدی تاویل کرسکے۔ چونکہ شہنشاہ تائی چُو ایکاک دانشمند اورتے سمجھدار دانا شہنشاہ تھا،سی، لہٰذا اُس نے اُناُنہاں کتب کونوں محفوظ رکھنے کادا حکم دِیادِجاں آخر کار تحقیق سےتوں معلوم ہواہویا کہ وہاوہ سب کتب [[عربی زبان]] میںوچ تھیں۔سن۔ شہنشاہ تائی چو نے علاقہ ہویہ چونگ اورتے لی زَن اورتے شیخ المشائخ کونوں حکم دِیادِجاں کہ اِناِنہاں کتب کادا ترجمہ [[عربی زبان]] سےتوں [[چینی زبان]] میںوچ منتقل کر دیںدتیاں تاکہ تقویم عالم کیدی تدوین میںوچ اِناِنہاں کتب سےتوں مدد مل سکے۔ یہایہ واقعات تاریختریخ [[منگ خاندان]] کےدے سینتیسویںسینتیسواں حصہ میںوچ مندرج ہیں۔نیں۔ بعد ازاں اِناِنہاں کتب پراُتے تحقیق جاری رہی کہ یہایہ ترجمہ شدہ کتب کہاں چلی گئیں؟۔گئاں؟۔ مذکورۂ بالا بیانات سےتوں واضح ہےاے کہ [[منگ خاندان]] میںوچ اِسلامی علوم و فنون کونوں خاص اہمیت حاصل تھی،سی، نہ صرف حکام اِناِنہاں سےتوں دلچسپی لیتےلیدے تھے،سن، بلکہ شہنشاہِ وقت بھیوی اِناِنہاں کےدے پھیلانے میںوچ حتیٰ الامکان کوششیںکوششاں اورتے اِمداد کیاکیتا کر کرتےدے تھے۔سن۔<ref>بدر الدین چینی: چینی مسلمان، صفحہ 25/26۔ مطبوعہ [[1935ء]]</ref>
