{{چین وچ اسلام}}[[تانگ خاندان]] کےدے زوال کےدے بعد [[907ء]] میںوچ [[سونگ خاندان]] برسر اِقتدار آیا اورتے اِس خاندان کےدے عہدہائے حکمرانی میںوچ [[چین]] میںوچ مسلمان بڑےوڈے عہدوںعہداں پراُتے فائز ہوئے اورتے مسلم آبادیاں چینی مقبوضات اورتے چینی صوبوںصوباں میںوچ مستقل آباد ہوئیں۔ہوئیاں۔
=== سونگ خاندان میںوچ مسلمان آبادیوںآبادیاں کےدے نقوش ===
[[907ء]] میںوچ [[تانگ خاندان]] کیدی سلطنت ختم ہو گئی تو [[سونگ خاندان]] برسر اِقتدار آیا۔ [[تانگ خاندان]] کےدے عہد میںوچ تبلیغ [[اسلام]] اپنے عروج پراُتے رہی اورتے مختلف قبائل نے [[اسلام]] قبول کرکے چینی علاقوںعلاقاں اورتے صوبوںصوباں میںوچ آبادیاں قائم کیں۔کیتیاں۔ [[سونگ خاندان]] کےدے دوسرے حکمران شہنشاہ [[تائی ژونگ]] (دور حکومت: [[976ء]] تا [[997ء]]) کےدے زمانہ ٔ حکومت میںوچ [[کاشغر]] کےدے حاکم بغرا خان نے چینی ترکستان پراُتے لشکرکشی کردی،کردتی، کیونکہکیونجے بغرا خان والی ٔ خراسان کےدے ماتحت تھاسی اورتے اِس لشکرکشی کےدے بعد بغرا خان نے چینی ترکستان کونوں اپنے ماتحت کر لیا اورتے وہاںاوتھے کےدے باشندوںباشنداں کونوں غلام بنا لیا اورتے شمال و جنوب میںوچ ’’یتان و شان‘‘ کونوں اُناُنہاں کیدی سکونت کےدے لیےلئی مقرر کر دیا،دتا، چونکہ اُناُنہاں میں سےوچوں اکثر مسلمان تھے،سن، اِس لیےلئی اُناُنہاں کونوں آزاد کر دیادتا اورتے اُناُنہاں کونوں یہایہ اختیار دِیادِجاں گیا کہ جہاںجتھے اُناُنہاں کادا جِی چاہے، وہاوہ وہاںاوتھے مقیم ہوسکتے ہیں۔نیں۔ آجاج چینی ترکستان اورتے کانسو میںوچ ایکاک مسلم قبیلہ ’’جوتون گان دل‘‘ (دونغان) کےدے نامناں سےتوں مشہور ۔ موجودہ لوگوںلوگاں کادا بیان ہےاے کہ یہایہ قبیلہ اُناُنہاں لوگوںلوگاں کیدی اولاد ہےاے جن کونوں بغرا خان نے [[976ء]] سےتوں [[987ء]] کےدے زمانہ میںوچ قید کر دیادتا تھا۔سی۔<ref>بدرالدین چینی: چینی مسلمان، صفحہ 22۔ مطبوعہ اعظم گڑھ، [[1935ء]]</ref> [[1068ء]] میںوچ صفر خان حاکم بخارا نے جو [[غز]] ترک قبیلہ سےتوں تعلق رکھتارکھدا تھا،سی، [[چین]] کےدے دار الحکومت آیا اورتے شہنشاہ [[چین]] سےتوں ملاقات کیدی جس کیدی وجہ سےتوں حکمران [[چین]] اورتے مسلمانوںمسلماناں کےدے تعلقات مضبوط ہوئے۔ [[سونگ خاندان]] کےدے چوتھے حکمران [[رین ژونگ]] نے اُس کادا شاندار استقبال کیاکیتا اورتے دربارِ [[چین]] میںوچ اُس کونوں خاص مہمان کیدی حیثیت سےتوں رکھارکھیا اورتے اُناُنہاں کیدی دوستی و تعلقات ایسے بندھے کہ بعد میںوچ کشیدہ نہیںنئیں ہوئے۔<ref>بدرالدین چینی: چینی مسلمان، صفحہ 23۔ مطبوعہ اعظم گڑھ، [[1935ء]]</ref>
صفر خان کےدے دو بیٹے تھےسن: ایکاک کادا نامناں میسری اورتے دوسرا سیف الدین تھا۔سی۔ شہنشاہ چین [[رین ژونگ]] نے میسری کونوں ریاست لُو کادا حاکم مقرر کر دیادتا اورتے اُس کونوں لوکواکون یعنی امیر ریاستِ لُو کادا خطاب دیادتا اورتے سیف الدین کونوں چُوجِنگ یعنی صاحب البرکہ والکرامہ کادا خطاب تفویض کیا۔کیتا۔ سیف الدین کادا ایکاک بیٹا جو شمس شاہ کےدے نامناں سےتوں مشہو تھا،سی، کونوں محافظ تاتارون کادا خطاب دیادتا گیا۔ شمس شاہ کیدی اولاد میںوچوں سےاک ایکدا کا نامناں کمال الدین تھا،سی، [[سونگ خاندان]] کےدے دسویںدسواں حکمران [[شہنشاہ گاؤژونگ سونگ]] نے اُس کونوں امیرالفوج مقرر کیاکیتا اورتے کمال الدین کےدے فرزند محمود کونوں ریاست جیون جونگ کادا حاکم مقرر کیاکیتا اورتے محمود کونوں اُس ریاست کادا حاکم بنانے کیدی وجہ یہایہ تھیسی کہ اُس زمانے میںوچ جنوب مغربی [[چین]] میںوچ ایکاک قبیلہ ’’کُن‘‘ کادا ظہور ہواہویا تھاسی اورتے یہایہ قبیلہ [[چین]] کےدے مغربی سرحد پراُتے برابر حملہ اورتے یورش کرتاکردا رہتارہدا تھاسی اورتے شہنشاہ [[چین]] کونوں خوب معلوم تھاسی کہ صرف مسلم حاکم ہیای اِناِنہاں سرکشوںسرکشاں کونوں درست کرسکتے ہیں،نیں، چنانچہ محمود کونوں ریاست جیون چونگ کادا حاکم بنایا اورتے اُس کونوں حکم دِیادِجاں کہ اِناِنہاں سرکشوںسرکشاں کیدی قوت توڑنے کیدی تدبیر کرے اورتے محمود نے یہایہ حکم پاتے ہیای ایکاک ہزار سوار کادا لشکر تیار کر لیا اورتے قبیلہ کُن کیدی سرکوبی کےدے لیےلئی روانہ ہواہویا اورتے لشکر سمیت مغربی [[چین]] کیدی جانب پہنچا۔ قبیلہ کُن پراُتے حملہ کیاکیتا اورتے فتح پائی۔ واپس دار الحکومت آیا اورتے دربارِ [[چین]] میںوچ حاضر ہواہویا اورتے خود شہنشاہ سےتوں جنگی واقعات بیان کیے۔کیتے۔ شہنشاہ نے اُسےاُسنوں ہان یان (صوبہ شانسی) کادا حاکم مقرر کیا۔کیتا۔<ref>بدرالدین چینی: چینی مسلمان، صفحہ 24۔ مطبوعہ اعظم گڑھ، [[1935ء]]</ref>
