{{چین میں اسلام}}[[سونگ خاندان]] [[چین]] پراُتے [[960ء]] سےتوں [[1279ء]] تک بر سر اقتدار رہا۔رہیا۔ عہدِ زوال جبجدوں قریب بڑھتاودھدا گیا تو [[یوآن خاندان]] تخت و تاج کیول طرفودھیا بڑھا اورتے [[سونگ خاندان]] کیدی حکومت [[1279ء]] میںوچ ختم ہو گئی۔ [[یوآن خاندان]] اصلاً مغل تھا۔سی۔ [[یوآن خاندان]] نے [[1279ء]] سےتوں [[1368ء]] تک [[چین]] پراُتے حکومت کی۔دی۔
== [[یوآن خاندان]] میںوچ اسلام کےدے پھیلاؤ کیدی تفصیلاتتفصیلاں ==
[[یوآن خاندان]] چونکہ مغل تھاسی اورتے ابتدائی ایام میںوچ یہایہ تاتار کہلاتےکہلاندے تھے۔سن۔ اِناِنہاں کےدے [[چین]] پراُتے قابض ہوتےہُندے ہیای مسلم آبادیوںآبادیاں میںوچ اضافہ ہوتاہُندا چلا گیا اورتے تبلیغ اسلام میںوچ نمایاں اورتے واضح فرق دیکھادیکھیا گیا۔ [[چنگیز خان]] کےدے داخلہ ٔ [[چین]] میںوچ اُس وقت اُس کےدے ماتحت جو فوج تھی،سی، اُناُنہاں میںوچ اکثر مسلمان قبیلہ تونگان (دونغان) سےتوں تھے۔سن۔ اُس کےدے جانشین [[اوغدائی خان]] کیدی فوج کےدے تقریباً سبھی لشکر مسلمان تھے۔سن۔ یہایہ لوگلوک مشرقی چینی ترکستان میںوچ آباد ہوئے اورتے تیانشان کےدے شمالی علاقے میںوچ جن مسلمانوںمسلماناں نے سکونت اختیار کیدی وہاوہ [[چغتائی خانیت]] سےتوں تعلق رکھتےرکھدے تھےسن جنجنہاں کیدی اصل مغل تھی۔سی۔ [[یوآن خاندان]] کےدے امرا میںوچ مسلمانوںمسلماناں کیدی تعداد خاصی زیادہ تھی۔سی۔ تاریختریخ یوآن میںوچ درج ہےاے کہ شہنشاہ شین چونگ (عہد حکومت: [[1312ء]]) نے ایکاک شخص حسن نامی کونوں اپنا وزیر مقرر کیاکیتا مگر اُس نے پہلے عہدہ قبول نہ کیاکیتا کیونکہکیونجے حسن مغل دستور سےتوں واقف تھاسی کہ دربار میںوچ عموماً دو وزیر ہوتےہُندے تھے،سن، ایکاک وزیر ایمن اورتے دوسرا ایسر۔ وزیر ایمن کادا مرتبہ وزیر ایسر سےتوں بلند ہوتاہُندا تھاسی اورتے چونکہ شہنشاہ کونوں اصرار تھاسی کہ حسن کونوں وزیر بنایا جائے، اِسی لیےلئی حسن نے صرف وزیر ایسر کادا عہدہ قبول کر لیا۔ وزیر ایمن کےدے لیےلئی شہنشاہ نے ایکاک دوسرے شخص بطاش نامی ترک کونوں منتخب کیاکیدا تھا۔سی۔ [[یوآن خاندان]] کےدے عہد میںوچ مجلسِ شوریٰ جو صوبہ جاتیجاندی حکومتوںحکومتاں سےتوں متعلق ہوتیہُندی تھی،سی، شہنشاہ عموماً اُس میںوچ مغل مسلمانوںمسلماناں کونوں مقرر کیاکیتا کرتاکردا تھا۔سی۔ اگر اُناُنہاں میںوچ کوئی قابل اورتے لائق آدمی نہ مل سکتاسکدا تو ترک مسلمان منتخب کر لیا جاتا۔جاندا۔ اورتے اگر ترک مسلمان بھیوی اِس عہدے کےدے لائق نہ ملتےملدے تو تبتد ہان مسلمانوںمسلماناں کادا انتخاب ہوتاہُندا تھا۔سی۔ عام طور پراُتے ہانیوںہانیاں کونوں چینی مسلمان کہتےکہندے ہیں۔نیں۔ [[1258ء]] میںوچ [[سقوط بغداد 1258ء|سقوط بغداد]] میںوچ [[خلافت عباسیہ]] کادا خاتمہ ہواہویا اورتے [[بغداد]] [[ہلاکو خان]] کےدے ہاتھوںہاتھاں تباہ ہوا۔ہویا۔ دولت اسلامیہ کےدے مرکز میںوچ چونکہ علمی زِندگی بالکل فنا ہوچکی تھیسی اورتے سوائے کھنڈر شہر کےدے [[بغداد]] کیدی حیثیت کچھ بھیوی باقی نہ رہ گئی تھی۔سی۔ ایسی حالت میںوچ [[چین]] میںوچ تبلیغ اسلام وسیع پیمانے پراُتے جاری رہی۔ اِس زمانے میںوچ عربی علوم و فنون کونوں [[چین]] میںوچ مروج ہوئے اورتے علم [[طب]]، [[علم نجوم]] اورتے فنِ سپہ گری کےدے شعبہ جات پراُتے مسلمان فائز ہوتےہُندے رہے۔<ref>بدر الدین چینی: چینی مسلمان، صفحہ 25/26۔ مطبوعہ [[1935ء]]</ref>
=== محکمہ ٔ تاریختریخ پراُتے مسلمانوںمسلماناں کادا مقام ===
[[یوآن خاندان]] کےدے میںوچ محکمہ ٔ تاریختریخ نویسی پراُتے جو [[1227ء]] میںوچ قائم کیاکیتا گیا تھا،سی، میںوچ جبجدوں کامکم بڑھتاودھدا گیا تو شہنشاہ نے چینیوںچینیاں اورتے مسلمانوںمسلماناں سےتوں پانچپنج افسران منتخب کرکے اِس ادارے میںوچ مقرر کیےکیتے کہ [[تاریخ]] مرتب کرنے میںوچ وہاوہ مدد کریں۔کرو۔ [[1314ء]] میںوچ مسلمانوںمسلماناں کےدے لیےلئی دارالاستفتاء کیدی بنیاد رکھی گئی جن میںوچ بڑےوڈے بڑےوڈے مسلمان علما مقرر ہوئے۔ محکمہ ٔ فوج میںوچ بھیوی ہزاروںہزاراں مسلمان کامکم کر کرتےدے تھےسن جو فن سپہ گری سےتوں واقف تھے۔سن۔ [[1346ء]] میںوچ توپچی کادا عہدہ بھیوی مسلمانوںمسلماناں کےدے سپرد کر دیادتا گیا اورتے [[1353ء]] میںوچ محکمہ الفوج والبحر بھیوی قائم ہواہویا جس میںوچ مسلمان فوجوںفوجاں کےدے لیےلئی درجہ ٔ اول کےدے دستے موجود تھے۔سن۔<ref>بدر الدین چینی: چینی مسلمان، صفحہ 26۔ مطبوعہ [[1935ء]]</ref>
