"<span lang="ur">سقوط بغداد 1258ء</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

|سلسلۂ_محارب= [[مغولمنگول|منگولوںمنگولاں]] کادا ظہور

|بیان= [[ہلاکو خان]] کیدی افواج کادا [[بغداد]] پرتے حملہ

|نتیجہ= [[مغولمنگول|منگولوںمنگولاں]] کیدی فتح

|نقصانات2= افواج: 50 ہزار، شہری 90 ہزار سےتوں 10 لاکھلکھ کےدے درمیان

1258ء وچ منگولاں دے ہاتھاںہاتھوں [[بغداد]] دی تباہی تے [[خلافت عباسیہ]] دے خاتمے نوں سقوط بغداد دے ناں توں یاد کیتا جاندا اے۔ بغداد دا محاصرہ جو ١٢٥٨ء وچ ہویا اک حملہ، جارحیت تے بغداد شہر دی بربادی سی، اس حملہ نے بغداد نوں مکمل طور اُتے برباد کر دتا باشندے جنہاں دی تعداد 100،000 توں 1،000،000تهى1،000،000 سى نوں شہر دے حملے دے دوران قتل کیتا گیا،تے شہر جلا دتا ایتھے تک کہ بغداد دے کتب خانے وی چنگيزى افواج دے حملاںحملیاں توں محفوظ نہ سن جس وچ بيت الحكمة وی شامل اے انہاں نے مکمل طور اُتے كتب خانے تباہ کر ڈالےدتے

[[ہلاکو خان]] دی زیر قیادت منگول افواج نے خلافت عباسیہ دے دار الحکومت [[بغداد]] دا محاصرہ کرکے شہر فتح کر لیا تے عباسی حکمران [[مستعصم باللہ]] نوں قتل کر دتا۔ شہر وچ لاکھاںلکھاں مسلماناں دا قتل عام کیتا گیا تے کتب خاناںخانیاں نوں نذر آتش تے دریا برد کر دتا گیا۔ جنگ دے بعد منگولاں نے [[شام]] اُتے حملہ کیتا تے [[دمشق]]، [[حلب]] تے ہور شہراں اُتے قبضہ کر لیا۔ اس شکست دے نال ای [[امت مسلمہ]] دے عروج دا دور اول ختم ہو گیا۔

منگولاں دی پیشقدمی دا خاتمہ [[مملوک]] سلطان [[سیف الدین قطز]] تے اس دے سپہ سالار [[بیبرس|رکن الدین بیبرس]] نے [[فلسطین]] دے شہر [[نابلوس]] دے قریب [[جنگ عین جالوت دی لڑائی|عین جالوت]] دے مقام اُتے اک [[جنگ عین جالوت دی لڑائی|جنگ]] وچ کیتا جس وچ منگولاں نوں پہلی مرتبہ شکست ہوئی۔ اس جنگ وچ منگولاں دی قیادت [[ہلاکو خان]] دا نائب [[کتبغا]] کر رہیا سی جو جنگ وچ مارا گیا۔

بغداد عباسى خلافت دا دار الحکومت سی ،تے عباسى اسلامی خانداناں وچوں دوسرے سن بغداد دے عروج اُتے، اس کىدى آبادی تقریباً اک لکھ رہائشی سی تے 60،000 سپاہیاں دی اک فوج دفاع کرتىکردى تھىسى.13 ويں صدی دے وسط تک خلافت ہن اک چھوٹی سی ریاست سی پر خلیفہ دا منصب سی تے ایہ مملوک جاں ترک سرداراں دے کنٹرول وچ سی تے اسكىاس دى ہن وی وڈی علامتی اہمیت سی تے بغداد ہن وی اک امیر تے مہذب شہر سی۔ ہلاكو خان دے محاصرہ توں پہلے، جنرل بیجو دی کمان وچ منگولاں نے 1238، 1242 تے 1246 وچ جدید عراق اُتے متعدد مرتبہ حملہ کیداکیتا سی لیکن اس شہر اُتے نئی‏‏ں۔

1257 وچ منگول حکمران مونكو خان نے عباسى خلافت اُتے غالب آنے دا فیصلہ کیتا ایہ جان کر کہ بغدادکابغداد دا علاقہ اک وڈا تے مرکزی علاقہ سی اس نے اپنی فوج دے لئی اپنے ملک وچوں ہر دس لڑاکاں وچوں اک نوں بھرتی کیتا۔ اک مضبوط تخمینے توں ایہ فوج شاید منگولاں ول توںولوں سب توں وڈی فوج سی۔ جس دے جنگجوواں دی تعداد لگ بھگ اک لکھ پنجاہ ہزار سی۔ نومبر 1257 وچ ہلاكو خان تے چینی کمانڈر کن گوا دی کمان وچ، انہاں نے [[بغداد]] ول کوچ کیتا جس وچ مختلف مسیحی افواج دا اک وڈا دستہ وی شامل سی، انہاں وچوں اک وڈا حصہ جورجيين سی، جو اپنے دار الحکومت، تفليس دی شكست دا بدلہ لینے دے بے چین سن جو جلال الدین خوارزم شاہ ول توںولوں دہائیاں پہلے فتح کیتا گیا سی دوسرے حصہ لینے والے مسیحی افواج وچ [[آرمینیا]] دی فوج، اپنے بادشاہ دی قیادت وچ تھىسى تے سلطنت انتاکیا توں کچھ فرانسیسی دسدے سن۔ عصر حاضر دا فارسی مبصر علاءالدين عطا الملك جويني ساناںسانوں بتاندادسدا اے کہ محاصرے دے شرکاء تقریباً 1،000 چینی آرٹلری دے ماہرین سن تے اوتھے ارمینیائی، جورجيين، فارسی تے ترک وی سن۔

بغداد دے محاصرہ توں پہلے، ہلاكو خان نے بآسانی لر دے شہركوشہر نوں تباہ کر پایا تے اس دی دہشت توں توتاں حشّاشين‎ اتناانا گھبرا گئے کہ انہاں نے 1256 وچ اک لڑائی دے بغیراپنےبغیر اپنے ناقابل تسخیرگڑھتسخیر گڑھ '''قلعة ألموت''' وچ ہتھیار ڈال دتے . فیر اوہ بغداد چلا گیا۔ مونكو خان نے اپنے بھائی نوں حکم دتا کہ اوہ خلافت نوں چھڈ دتیاں اگر اوہ منگولاں كىدى فرماں برداری قبول کر دے نیں۔ بغداد دے قریب، ہلاكو خان نے ہتھیار ڈالنے دا مطالبہ کیتا، لیکن خلیفہ، معتصم، نے انکار کر دتا۔ کئی وجوہات دی بنا اُتے، خلیفہ، معتصم حملے دے لئی تیاری کرنے وچ ناکام رہیا سی؛ اس نے نہ لشکر جمع کیتے تے نہ ای شہر دی دیواراں نوں مضبوط کیتا اس توں وی زیادہ بدتر اس نے ہلاكو خان نوں اپنی دھمکی توں بوہت زیادہ ناراض كر دتا تے اس طرح اپنے بربادی نوں یقینى بنا ليا ہلاكو نے دجلة دے دوناں کناراںکناریاں اُتے لشکر نوں تعینات کیتا، خلیفہ دی فوج نے مغرب توں حملہ آور افواج وچوں کچھ نوں پیچھے ہٹنے اُتے مجبور کیتا، لیکن اگلی جنگ وچ ہار گئے۔ حملہ آور منگولاں نے کچھ حفاظتى بنداں نوں توڑ دتا جس دی وجہ توں اوتھے فوج دے پیچھے اک سیلاب آ گیا تے اوہ پھنس گئے اس طرح بوہت سارے فوجیاں نوں ذبح کر دتا جاں غرق کر دتا گیا۔ چینی دستے نے 29 جنوری نوں شہر دا محاصرہ شروع کیتا ایہ جنگ محاصرہ دے معیار دے مطابق بوہت تیز سی :5 فروری نوں منگولاں نے کندھ دا کنٹرول لے لیا۔ معتصم نے گفت و شنید كى دی کوشش دی، لیکن اس توں انکار کر دتا گیا۔ 10 فروری، بغداد نے ہتھیار ڈال دتے منگولاں نے 13 فروری نوں شہر وچ بھاری کامیابی حاصل دیکیتی تے قتل عام تے تباہی دا ہفتہ شروع کر دتا۔