"<span lang="ur">عمر خیام</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

'''عمر خیام''' (پورا ناں: غیاث‌الدین ابوالفتح عمر ابراهیم خیام نیشابوری ،18 مئی 1048 – 4 دسمبر 1131)<ref>{{cite web | url=http://www-history। mcs। st-andrews। ac। uk/Biographies/Khayyam। html | title=Omar Khayyam | accessdate=13 اکتوبر 2012}}</ref>[[فارسی]] ساہتکار،ادب کار، حساب دان، جغرافیہجغرافیا دان اتےتے فلاسفر سی۔<ref>{{cite web | url=http://www। poemhunter। com/omar-khayyam-umar-khayyam/biography/ | title=Biography of Omar Khayyam | accessdate=13 اکتوبر 2012}}</ref> اوہناں نے اسلامی جوتشتارا پڑھت نوں اک نویں پہچانپچھان دتی اتےتے اسدےایہدے سدھاراں دے کارن سلطان ملکشاہملک شاہ دا پترا (تاریختریخ ملک ملکشاہیشاہی)، جلالی سنوتجنتری دا چلن ہویا۔ اوہناں دیاں [[رباعی|رباعیاں]] (چار لائینالائیناں وچّوچ لکھی اک قسم دی کویتاشاعری) نوں دنیاںجگ پدھر تے مشہور کرن وچّوچ [[انگریزی]] کویشاعر [[ایڈورڈ فجیرالڈ]] دا وڈا یوگدان رہارہیا ہے۔اے۔

اسنے گریک گنتگیاتا یوکلڈ دے پنجویں [[سوے- سدھ]] (Axiom) اتے وچار کیتا۔ گیات رہے کہ یوکلڈ دی جیامتی وچّ سارے سدھانت پنج سوے- سدھاں دی سہائتا نال سدھ کیتے جاندے ہن۔ ایہہ سوے- سدھ اتےتے سدیوی سچ منے جاندے ہن۔ پر ایہناں وچّ پنجواں سوے-سدھ بعد دے گنتگیاتیاں لئی وواداسپد رہا ہے۔ اس سوے-سدھ دے انوسار دو سمانتر ریکھاواں آپس وچّ کدے نہیں ملدیاں۔ سروپرتھم ال ہیتھم نے سوچیا کہ ایہہ سویسدھ نہیں سگوں تھیورم ہے ، جسنوں ہور سویسدھاں دی سہائتا نال سدھ کر سکدے ہاں ۔ گوس نے تھیوری دتی دیاں پنجواں سویسدھ کیول کجھ ہی دشاواں وچّ سچ پایا جاندا ہے۔ عمر خیام نے یوکلڈ دبارا سدھ کجھ اجہیاں تھیورماں کھوج لئیاں جنہاں وچّ پنجواں سوے-سدھ ٹکراؤ پیدا کر رہا سی۔ اس طرحاں اوہ پہلا گنتگیاتا ہے جسنے یوکلڈ جیامتی توں باہر دیاں سمبھاوناواں اتےتے وچار کیتا۔

==جغرافیہجغرافیا==

عمر خیام دی دھارمک شردھا وواداسپد ہے۔ کجھکچھ اسنوں شیعہ مسلمان ، کجھ صوفی تاں کئی لوک ناستک وی سمجھدے ہن۔ لیکن انا طے ہے کہ اوہ ملاں دوارا تھوپے جان والے دھرم توں سنتشٹ نہیں سی۔ اسدیاں رباعیاں وچّ کئی جگہ اس پرتی بغاوت دے سر سنائی پیندے ہن ۔ مثال وجوں گورمکھی وچّ اسدی اک رباعی :

[[گٹھ:فارسی ساہتادب]]