"<span lang="ur">گرمکھی لپی</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

گورمکھی [[برہمی بولی]] دے پروار دا حصہ اے۔ برہمی اک آریئن لپی اے جہڑی کہ آریئن لوکاں ولوں ترقی یافتہ کیتی گئی اتے مقامی ضرورتاں مطابق اپنائی گئی سی۔ اک وچار مطابق [[برہمی لپی]] 8ویں اتے 6ویں صدی عیسیٰ سابق دے درمیان پرچلت کیتی گئی سی۔ اتھے ساڈا ایہہ مصلیٰ نہیں اے کہ ایہہ لپی غیرملکی سی جاں مقامی، مگر ایہہ ہن اپنے اندرونی تتھاں دے بنیاد تے قائم ہو چکیا اے کہ اسدا ناں کجھ وی ہووے، آریئناں کول لکھن کلا دا ودھان سی، جسنوں کھلھ-دلیھ نال مقامی لپیاں توں لیا گیا سی۔ ایرانیاں نے [[پنجاب]] اپر تیسری اتے چوتھی صدی عیسیٰ سابق وچ حکومت کیتی سی۔ اوہ اپنے نال [[اریمک لپی]] لے کے آئے جسنے [[کھروشٹھی]] دے ترقی وچ مدد کیتی اتے جہڑی [[پنجاب]]، [[گندھار]] اتے [[سندھ]] وچ 300 عیسیٰ سابق توں تیسری صدی دے وچالے عامَ ورتی جاندی سی مگر اس ویلے برہمی، پنجاب وچ اپنے ترقی ویلے کئی تبدیلیاں وچوں لنگھ کے عامَ طور تے کھروشٹھی دے نال ہی ورتی جاندی اے۔ بیکٹرئن (Bactrian) راجیاں دے سکیاں اتے اتے کشان حاکماں دے شلا-لیکھاں اپر ایہہ دوویں لپیاں حاصل ہن۔ نرسندیہ، برہمی اپنیاں عام اتے سدھیاں ریکھاواں دے کارن زیادہ حرمن پیاری سی؛ اس لئی کجھ ویلے وچ ہی اسنے کھروشٹھی دا ستھان لے لیا اتے اکلوتی اجیہی لپی بن گئی جو اپنے آپ وچ بہت مقامی اتے گوانڈھی پرجذبات دا مجسماں پیش کر سکے۔ [[خفیہ دور]] (چوتھی اتے پنجویں صدی) دوران ساہتی اتے تہذیبی سرگرمیاں دے ترقی نال، برہمی لپی ہور وی بہتر ہو گئی اتے ایہہ ہور وی وستار والی اتے عامَ بن گئی۔

 

 

ایہناں پرچلت پرورتیاں دے کارن ودواناں نے گورمکھی لپی دے دیوناگری (جی۔ایچ۔اوجھا)، اردھناگری (جی۔بی۔سنگھ)، سدھماترکا (پریتم سنگھ)، شاردا (درنگر) اتے عامَ کرکے برہمی نال تعلقات قائم کرن دی کوشش کیتی اے۔ کجھ اس لپی نوں لنڈے نال متعلق کردے ہن اتے کجھ ہور اسنوں [[شاردا]] دی شاخا اتے [[چمبا]] اتے [[کانگڑا]] وچ ورتی جاندی لپی ٹاکری نال متعلق کردے ہن۔ حقیقت ایہہ اے کہ اس لپی نوں اس نال متعلق اتے اپر ورنت ساریاں لپیاں دے تریخی حوالہ دے بنیاد تے سرجیا گیا اے۔