"<span lang="ur">وید</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
لیک ۴ –
ہریک وید دے الگّ-الگ [[براہمن]] ہن جویں رگوید دا [[ایتریی]]، [[یجروید]] دا [[شتپتھ]]، [[ساموید]] دا سام اتے [[اتھروَ وید]] دا [[گوپتھ]] وغیرہ ۔ ایہناں براہمن گرنتھاں دا بھارتی پرمپرا وچ بڑا ستکار یوگ تھاں رہا اے اتے ایہناں نوں ویداں دے سامان ہی سمجھیا جاندا اے۔ ویداں وچ براہمناں توں بعد [[آرنیک]] آؤندے ہن جنہاں وچ براہمن گرنتھاں وچلی کرمکانڈ دی نظر توں ہوئی وضاحت دا کجھ مورت آؤندا اے اتے فلسفی تتّ براہمن گررنتھاں نالوں ودھ گیا اے۔
ویدک ہندو دھرم دی شروعات ویداں دی رچنا دے نال ہوئی منی جاندی اے۔ جدوں اسیں [[ہندو دھرم]] دے تریخی ترقی
== [[رگ وید]] ==
رگوید : ایہہ سبھ توں پرانے(پرانا) وید اے۔ رگ شبد [[سنسکرت]] بولی دے مول شبد رچ توں بنیا اے۔ رچ توں مطلب وڈیائی جاں تعریف ہندا اے۔ وید-منتراں نوں رچا وی کیہا جاندا اے، جس دے مطلب ہن استتمئی گیت۔ اس وید وچ آریہ لوکاں دے دھارمی، سبھیاچاری، سماجی اتے بھوگولی(جغرافیائی) پچھوکڑ دی بھرپور جانکاری ملدی اے۔ اس وید دے 10 منڈل (باب) ہن۔ ایہناں منڈلاں وچ 1028 سوکت ( بھجن) ہن۔ ہریک سوکت وچ 10 منتر ہن۔ ایہناں منتراں نوں رچاواں کیہا جاندا اے، جنہاں دی گنتی 10552 اے۔ رچاواں توں اگے جا کے جیکر شبداں دی گل کیتی جاوے تاں ایہناں دی گنتی 153826 بن جاندی اے۔ شبداں توں اگے جیکر اکھراں تک پہنچ کیتی جاوے تاں ایہہ 432000 ہندے ہن۔ ایہناں وچ 40 کو منتر اجیاے وی ہن جو کسے سرلیکھ ہیٹھ نہیں آؤندے۔ جویں-جویں [[آریہ لوک]] مشرق ول ودھدے گئے، اوہناں دی بھوگولی کھوج وی ودھدی گئی اتے اوہ منتراں دا اچارن کردے گئے۔ [[رگ وید]] رشیاں نے کئیاں پیڑھیاں وچ مکمل کیتا اے، جس دی سنپورنتا وچ سری وشوامتر، وششٹ، بھاردواج اتے گوتم وغیرہ رشیاں دا خاص یوگدان اے۔ رگ وید دی وضاحت بہت سارے ودوان لوکاں ولوں کیتی گئی اے پر سیاناچاریا جی نوں پرمکھ ویاکھیاکار منیا جاندا اے۔ اس دی وضاحت کردے ویلے کجھ کو ہیٹھ لکھے پکھاں نوں سنمکھ رکھن واسطے کیہا جاندا اے :
Line ۲۹ ⟶ ۳۰:
پڑہِ گنہِ تن چار ویچار۔۔ (انگ 470)
== چار حصے ==
کجھ ودواناں نے ویداں نوں چار حصےآں وچ ونڈیا اے جویں کہ [[منتر]] جاں [[سنہتا]] [[براہمن]]، [[آرنیک]] اتے [[اپنشد]]۔ اس طرحاں ویداں وچ آرنیتھکاں توں بعد اپنشد آؤندے ہن۔ اپنشد، ویداں دا اوہ حصہ ہن جنہاں وچ آتم- تعلیم دا نروپن اے۔ اپنشداں نوں براہمن گرنتھاں دے تنقید گرنتھ وی کیہا جاندا اے۔ وید منتراں نوں لے کے وضاحت کرن والے براہمن گرنتھاں اتے اپنشد گرنتھاں دا آپس وچ مشرق مغرب جنا انتر اے۔ براہمن گرنتھاں وچ کرمکانڈ دی نظر توں ہوئی وضاحت دا پورا ردعمل اپنشداں وچ ملدا اے۔ [[شروتی]] نوں دھرم دا سبھ توں اہم سروت منیا گیا اے۔ ایہناں دے علاوہ باقی سارے ہندو دھرمگرنتھ سمرتی دے دوران آؤندے ہن۔ شرتی اتے سمرتی وچ کوئی وی اختلاف ہون اتے شرتی نوں ہی مانتا ملدی اے، سمرتی نوں نہیں۔ ہندو پرمپراواں دے مطابق اس مانتا دا کارن ایہہ اے کہ ‘شرتُ’ برہما ولوں نرمت اے ایہہ بھاونا عامَ لوکاں وچ پرچلت اے کہ سرشٹی دا پروڈیؤسر برہما اے اس لئی اسدے منہ ولوں نکلے ہوئے وعدہ پوری طرحاں پرمکئی ہن اتے ہر اک نیم دے آدی سروت ہن۔ اسدی چھاپ پرانے دور وچ انی ڈونگھی سی کہ وید شبد عقیدت اتے آستھا دا لکھائک بن گیا۔ اس لئی پچھوں دے کجھ شاستراں نوں اہمیت حاصل کرن لئی اوہناں دے لکھاریاں نے اوہناں دے نام دے پچھے وید شبد جوڑ دتا۔ وید [[ شبد ]] سنسکرت [[ بولی ]] دے ود دھات ولوں بنا اے ، اس طرحاں وید دا شبدی مطلبّ معلوم یعنی علم دے گرنتھ ہن ۔ اج چترویدوں دے روپ وچ معلوم اس گرنتھاں دا ٹیکا اس پرکار اے -
== ٹیکا ==
* [[رگوید]] - اس وچ دیوتیاں دی استتی لئی منتر ہن - ایہی سروپرتھم وید اے (ایہہ وید مکھ طور تے رشی منیاں لئی ہندا اے)
* [[ساموید]] - اس وچ یگّ وچ گاؤن لئی سنگیتمئی منتر ہن - (ایہہ وید مکھ طور تے گندھرو لوکاں لئی ہندا اے)
* [[یجروید]] - اس وچ وکھ وکھ یگاں دیاں کرمکانڈی ودھیاں لئی گد منتر ہن (ایہہ وید مکھ طور تے کشتریاں لئی ہندا اے)
* [[اتھروَ وید]] - اس وچ سنسارک کماں لئی ورتے جان لئی منتر ہن (ایہہ وید مکھ طور تے وپاریاں لئی ہندا اے)
وید دے اصل منتر حصہ نوں [[سنہتا]] کہندے ہن۔ ویدک ساہت دے دوران اپر لکھے سارے ویداں دے کئی [[اپنشد]]، [[آرہیرو]] اتے اپوید آدی وی آؤندے جنہاں دا ذکر ہیٹھاں دتا گیا اے۔ ایہناں دی بولی [[سنسکرت]] اے جسنوں اپنی وکھ پچھان دے مطابق ویدک سنسکرت کیہا جاندا اے۔ ایہناں سنسکرت شبداں دے استعمال اتے مطلب ویلے نال بدل گئے جاں لپت ہو گئے منے جاندے ہن۔
== شبد کوش ==
نگھنٹو ویداں دا شبد کوش اے۔ ایہہ ویدک ساہت دی ووکیبولری دا مجموعہ سن۔ گرشبد رتناکر مہان کوش مطابق، ‘‘نگھنٹو کشیپ دا رچیا ہویا وید دا کوش اے جس تے یاسک منی نے نرکت نامک ٹیکا لکھیا اے۔ ایہہ بہت پرانا گرنتھ اے۔ اس توں وید شبداں دا مطلب چنگی طرحاں جانیا جاندا اے۔’’
ویدانگ نے وی وید وضاحت وچ بڑا اہم یوگدان پایا اے۔ اس نوں وید دے چھ انگ جاں کھٹئنگ کیہا اے، جس دا ویروا اس طرحاں اے:
* شکشا: اکھراں دے اچارن اتے پاٹھ دے سور دا جس توں علم ہندا اے۔
* کلپ: منتراں جاپ دی تکنیک اتے پرکار
* گرائمر: شبداں دی شدھی اتے استعمال
* جوتش: اماوس، پورنماشی، سنانقلاب آدی دناں دا جس توں علم ہووے۔
* چھند: پداں دے وشرام، منتراں دی چال اتے چھند دا ناں
* نرکت: شبداں دے معنےآں دی وضاحت، ویونتپتی سمیت، ناواں دا سروپ دسن والا ویدک ساہت۔
== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:ہندو دھرم]]
[[گٹھ:سنسکرت]]
| |||