|
[[File:Sri Guru Granth Sahib Nishan.jpg|thumb|left|250px]]
گرنتھ صاحب [[سکھ]]اں دی مزہبی کتاب اے۔ اینوں سکھ گرواں نے 1469 توں 1708 دے ویلے وچ لکھیا۔ ایدے 1430 انگ یا صفے نیں۔ اے [[گرمکھی]] لپی چ اے تے اے [[پنجاب]] چ تے [[پنجابی]] [[بولی]] چ لکھی گئی اے۔ دسویں [[گرو گوبند سنگھ]] نیں گرنتھ صاحب نوں 11واں تے انتمی گرو کیا۔
== گرو گرنتھ ==
<big>'''رتنا رتن پدارتھمادہ بہو ساگرُ بھریا رام۔۔'''</big> انگ: 442 (آدیوغیرہ سری گوروگرو گرنتھ صاحب جی)
سری گوروگرو گرنتھ صاحب جی شبد روپ دے گوروگرو ہن| (سدا اچلّ گریائی)
1765 (1765)بِ: کتک سدی دوج نوں سری حجور صاحب ندیڑ وکھے سری گوروگرو گرنتھ صاحب جی دے سنمکھ، پنجاں سنگھاں (1.پیارے بھائی دھرم سنگھ 2. بھائی دئیا سنگھ جی، 3.بھائی مان سنگھ جی 4. بھائی سنتوکھ سنگھ جی، سیوادار سری حجور صاحب جی 5. بھائی ہرِ سنگھ جی، ستگوروستگرو جی دی روز دی ڈائری لکھن والے) تابیا کھڑے کرکے آپ جی نے سارے پنتھ نوں آگیا کیتی:-<br />
آگیا بھئی اکالادور کی تبی چلائیو پنتھ۔۔<br /> ▼
سبھ سکھن کو حکم ہےاے گوروگرو مانیو گرنتھ۔۔<br /> ▼▲آگیا بھئی اکال کی تبی چلائیو پنتھ۔۔<br />
گوروگرو گرنتھ جی مانیو پرگٹظاہر گراں کی دیہہ۔۔<br /> ▼▲سبھ سکھن کو حکم ہے گورو مانیو گرنتھ۔۔<br />
جو پربھ کو ملبو چہےچاے کھوج سبد مہہ لیہ۔۔ <br />▼▲گورو گرنتھ جی مانیو پرگٹ گراں کی دیہہ۔۔<br />
▲جو پربھ کو ملبو چہے کھوج سبد مہہ لیہ۔۔<br />
<big>'''جن بھے ادب ن بانی دھارا۔۔ جانہُ سو سکھ ناہِ ہمارا۔۔'''</big>
سری گوروگرو گرنتھ صاحب- آدیوغیرہ گرنتھ جاں آدیوغیرہ سری گوروگرو گرنتھ صاحب کرکے وی جانے جاندے-اجدے [[سکھ|سکھاں]] دے شاکھسات گوروگرو ہن۔ایہناں پدیاں وچ مول شبد ہےاے گرنتھ جس دا لفظی ارتھمطلب ہےاے کتاب۔صاحب تے سری ،صاحب ستکار دے لکھائک ہن،گوروہن،گرو شبد گریائی دے وارث ہون نال سنبندھتعلقات رکدا ہےاے اتے آدیوغیرہ دے لفظی ماہنے ہن مڈھلا یا پہلا، جو اس گرنتھ نں سکھاں دی دوسری پوتر پستککتاب ‘دسم گرنتھ’جس وچ دسویں پاتشاہ سری [[گوروگرو گوبند سنگھ]] جی دیاں بانیاں ہن توں نکھیڑدا ہے۔اے۔ گوروگرو گرنتھ صاحب داں رچناواں دے رچنہارے وکھ وکھ شرینیاں تے پھرکئنال سمبھندھ رکھدے ہن ،اوہناں وچ [[ہندو]] ہن،[[مسلمان]] ہن اتے نیویاں تے اچیاں جاتاں دے وی ہن۔
جنے وکھ وکھ رچنہارے ہن انھیاں ہی ہن اس وچ راگ تے راگنیاں۔سارے مضمون نوں وکھ وکھ طرحاں دے کاوَشعری روپاں وچ پرگٹایا ہے۔اے۔ 31 راگ ورتے گئے ہن۔ اوہناں نوں پدیاں،اسٹپدیاں تے 4 لائناں والے سلوکاں وچ قلم بند کیتا ہے۔اے۔ لمبیاں رچناواں واراں دے روپ وچ ہن۔ایہناں سبھ رچناواں نوں راگاں دے ادھیایاں وچ کرتے دے کرم انوسارمطابق رکھیا گیا ہے۔1430اے۔1430 انگاں والی بیڑ جس نوں سکھاں دی پرتندھ سبھا شومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی ولوں اس روپ وچ چھاپن دی مانتا ہےاے اک معیار بن گئی ہےاے ۔ اس روپ وچ پنیاں دا کرم ہیٹھ لکھے انوسارمطابق ہے-
تتکرا(1-13)،سری راگ(14-93)،ماجھ(94-150)،گؤڑی(151-346)،آسا(347-488)،گوجری(489-526)،دیوگندھاری(527-536)،
تیلنگ(721-727)،سوہی(728-794)،بلاول(795-858)،گونڈ(854-875)،رامکلی(876-974)،نٹ نرائن(975-983)،مالِ گؤڑا(984-988)،
مارو(989-1106)،تکھاری(1107-11171107–1117)،کیدارا(1118-11241118–1124)،بھیرؤ(1125-11671125–1167)،بیسنت(1158-11961158–1196)،سارنگ(1197-12531197–1253)،
ملار(1254-12931254–1293)،کانڑا(1294-13181294–1318)،کلیان(1319-13261319–1326)،پربھاتی(1327-13511327–1351)،جیجاونتی(1352-13531352–1353)،سلوک سہسکرتی(1353-13601353–1360)،گاتھا،فنہے،گاتھا،فناے تے
چؤبولے(1360-13641360–1364)،سلوک کبیر(1364-13771364–1377)،سلوک فرید(1377-13841377–1384)،سوئیئے(1385-14091385–1409)،سلوک واراں توں ودھیک(1410-14291410–1429)،منداونی تے راگمالا(1429-14301429–1430)
==== گوروگرو گرنتھ صاحب وچ بھگت بانی ====
بھگتاں دی بانی:
گوروگرو گرنتھ صاحب دے 31 راگاں وچوں 22 راگاں وچ بھگتاں دی بانی ہے۔اے۔ بھگتاں دے سارے شبد 349 ہن، اتے بھگت-بانی وچ 3 شبد گوروگرو ارجن صاحب جی دے بھی ہن ۔
{|
|+ بھگت بانی
! بھگت !! شبد !! بھگت !!شبد
|-
|[[بھگت کبیر]] جی|| 224 || بھیکھن جی ||2
|رویداس جی||40||پرمانند جی ||1
|-
|ترلوچنترلوعدہ جی||4||سین جی||1
|-
|[[بابا فرید الدین گنج شکر|فرید جی]]||4||پیپا جی||1
|دھنا جی||3||رامانند جی||1
|-
|جیدیو جی||2||گوروگرو ارجن دیوَ جی||3
|-
| || ||جوڑ||352
|}
شبداں توں علاوہ گؤڑی راگ وچ کبیر جی دیاں 3 ہور بانیاں ہن-
باون اکھری، پندرہ تھتی، ست وار۔
کبیر جی اتے فرید جی دے شلوکاں دے سنگرہ بھی ہن:-
کبیر جی = 243 (ایہناں شلوکاں وچ گوروگرو صاحبان دے بھی کجھ)
فرید جی = 130 شلوک ہن
==== بھٹّ اتے بابا سندر جی دی بانی ====
بابا سندر جی دی بانی ‘صدو’ راگ رامکلی وچ ہے۔اے۔ = 6 پؤڑیاں ۔
ہیٹھ لکھے بھٹاں دے سویے گوروگرو گرنتھ صاحب وچ درج ہن:-
(1) کلسہار (2) جالپ (3) کیرت (4) بھکھا (5) سلھ (6) بھلھ (7) نلھ (8) بلھ (9) گیند (10) ہربنس {11}متھرا
بھائی گرداس دی اگاہی موجب بھادوں ودی ایکم سمت 1661/1 اگست 1604 والے دن ایہہ سنکلن مکمل ہویا۔ اس اپرنت اس گرنتھ دا تتکرا تے انگ انکت کرنا شروع ہویا۔7000 شبداں دے اس سنگرہ وچ اس سمیںویلے پہلے پنج گروآں ،بھارت دے وکھ وکھ صوبیاں دے 15 بھگتاں تے صوفیاں جنہاں وچ شیخ فرید،کبیر تے بھگت رویداس شامل ہن دی بانی ہے۔اساے۔اس پوتر گرنتھ دے 974 پترے سن جنہاں دے 12”x8”اکار دے 1948 پنے بندے ہن۔ ایہناں وچ کئی خالی پنے وی سن ۔ اوہ جگھاں جتھے گوروگرو ارجن صاحب نے ایہہ گرنتھ دا سنکلن کیتا اتھے ہن گرودوارہ سری رامسر صاحب ستھتواقع ہے۔اے۔▼
▲بھائی گرداس دی اگاہی موجب بھادوں ودی ایکم سمت 1661/1 اگست 1604 والے دن ایہہ سنکلن مکمل ہویا۔ اس اپرنت اس گرنتھ دا تتکرا تے انگ انکت کرنا شروع ہویا۔7000 شبداں دے اس سنگرہ وچ اس سمیں پہلے پنج گروآں ،بھارت دے وکھ وکھ صوبیاں دے 15 بھگتاں تے صوفیاں جنہاں وچ شیخ فرید،کبیر تے بھگت رویداس شامل ہن دی بانی ہے۔اس پوتر گرنتھ دے 974 پترے سن جنہاں دے 12”x8”اکار دے 1948 پنے بندے ہن۔ ایہناں وچ کئی خالی پنے وی سن ۔ اوہ جگھاں جتھے گورو ارجن صاحب نے ایہہ گرنتھ دا سنکلن کیتا اتھے ہن گرودوارہ سری رامسر صاحب ستھت ہے۔
==== گریائی ====
سری گوروگرو گرنتھ صاحب نوں گریائی (گرتا گدی) بارے بھٹّ وحی (تالدا جیند پرگنے دا) وچ ایوں درج ہےاے:-
“گورو“گرو گوبند سنگھ محل دسماں بیٹا گوروگرو تیغ بہادر کا پوتا ہرگوبند جی کا پڑپوتا گوروگرو ارجن کا وارث گوروگرو رام داس جی کی سورجبنسِ گوسال گوتر سوڈھی کھتری واسی انندپور پرگنا کہلور مقام نندیڑ تٹ گداوری دکھن دیس سمت ستارا سو پینسٹھ کاتک ماس کی چوتھ شکل پکھے بودوار کے دہری بھائی دئیا سنگھ سے بچن ہویاں سری گوروگرو گرنتھ صاحب لے آؤ۔ بچن پائِ دئیا سنگھ سری گرنتھ صاحب لے تائے۔ گوروگرو جی نے پنج پیسے نریل اگے بھیٹا رکھا متھا ٹیکا سربت سنگت سے کہا میرا حکم ہےاے میرِ جگہ سری گرنتھ جِ کو جاننا۔ جو سکھ جانیگا اوس کی گھال تھائے پویگی گوروگرو تس کی بہڑی کریگا۔“
[[File:Sri_Guru_Granth_Sahib_leading_a_sikh_marching_columnSri Guru Granth Sahib leading a sikh marching column.JPG|thumb|right|250px|گوروگرو گرنتھ صاحب 1914 دی sوڈی جنگ دوران میسوپٹامیا وچ کدھرے سکھ مارچنگ کالم دی اگوائی کردے ہوئے]]
‘گورو‘گرو گرنتھ صاحب سدیوی گوروگرو ہن’۔ گوروگرو گوبند سنگھ صاحب دے جوتی جوت سماؤن توں بعد سکھ سماج دی ایہی سوچ تے عقیدہ ہے۔اے۔ سکھاں دے اؤکڑ بھرے سمیںویلے وی ،جدوں اوہناں نوں غیر-قنونی قرار دتا گیا تے اوہناں نوں جنگلاں وچ شرن لینی پئی ،سکھاں دی سبھ توں وڈملی شے گوروگرو گرنتھ صاحب ہی سی جس اتے اوہناں نوں سبھ توں ودھ مان سی اتے جس نوں اوہناں نے جان دی پرواہ نہ کردے ہوئے وی سبھ توں ودھ محفوض رکھیا۔ ہور کسے نوں اوہناں اس پوتر پستککتاب دی برابری نہیں کرن دتی۔
[[مہاراجہ رنجیت سنگھ]] دے کالدور وچ ،جس نے [[خالصہ]] دے [[ناں]] تے ستنتر سامراج قایم کیتا،شخصی اچار وچار تے درباری کار وہار گوروگرو گرنتھ صاحب ادالے ہی کیندرتمرتکز سی۔جویں کہ سمکالیہم عصر دستاویزاں توں پتہ لگدا ہےاے رنجیت سنگھ اپنا دن گوروگرو گرنتھ صاحب دی عبادت توں بعد ہی شروع کردا سی۔دناں دہاراں تے اوہ [[ہرمندر صاحب]] [[امرتسر]] وکھے گوروگرو گرنتھ صاحب اگے سیس نواؤن جایا کردا سی۔سکھاں واسطے کیولصرف گوروگرو گرنتھ صاحب ہی اکوئک دھارمکمذہبی عبادت دا مرکز ہن۔ اس توں علاوہ منکھانسان دی شکل وچ یا چنھ دی شکل وچ ہور کجھ وی نہیں۔
گوروگرو گوبند سنگھ اپرنت اس پوتر پستککتاب نوں ہی گوروگرو کرکے جانیا جاندا ہے۔اے۔
==== انٹرنیٹّ دواراولوں گوروگرو گرنتھ صاحب ٹرانسلیشن ====
اجوکے یگ وچ گوروگرو گرنتھ صاحب نوں کئی بھاشاواںبولیاں وچ پڑھیا جا سکدا ہے۔اے۔ ایہہ سبھ کجھ مشین دواراولوں ٹرانسلیشن تے ٹرانسلٹریشن راہیں سنبھوَممکن ہو سکیا ہے۔اے۔ اس لئی لڑیندا باہری لنک نال دتا ہے۔اساے۔اس لنک وچ اداہرن دے طور تے پہلے انگ نوں کنڑ بھاشابولی وچ مول پاٹھ نوں پڑھن لئی تے ٹرانسلیشن نوں روسی بھاشابولی وچ دکھایا گیاjے۔:-
[http://www.sikher.com/guru-granth-sahib/user/search/scripturelist؟scripturepage=1 گوروگرو گرنتھ صاحب نوں وکھ وکھ بولیاں وچ مشین راہیں ٹرانسلیشن دا لنک]
== باہرلے جوڑ ==
[http://www.srigurugranthsahib.org/sggs/ سری گوروگرو گرنتھ صاحب دی استتِ]<br />
[http://www.sikh-heritage.co.uk/Scriptures/Guru٪20Granth/Guru٪20Granth.htm گوروگرو گرنتھ صاحب دیاں تصویراں دا لنک]
{{سکھ مت دے گیاراں گرو}}
[[Categoryگٹھ:سکھ گرو]]
[[Categoryگٹھ:سکھ]]
| 