"<span lang="ur">حدیبیہ دی صلح</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

[[مکہ]] معظمہ تے اک منزل دے فاصلے پر اک کنواں حدیبیہ دے ناں سے مشہور اے ۔ اوہاں [[مدینہ منورہ|مدینہ]] ھورمشرکینِ مکہ دے درمیان مارچ 628ء نوں اک معاہدہ ہوا سی جسے '''حدیبیہ دی صلح ''' (عربی وچ {{عربی متن|صلح الحديبية}}) کہندے سی۔ 628ء (6 ھجری) وچ 1400 مسلمانوں دے ساتھ حضرت [[محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم|محمد]] {{درود}} [[مدینہ منورہ|مدینہ]] تے [[مکہ]] دی طرف [[عمرہ]] دے ارادہ تے روانہ ہوئے۔ عرب دے رواج دے مطابق غیر مسلح افراد چاہے او دشمناں کیوں نہ ہوں [[خانہ کعبہ|کعبہ]] دی زیارت کر سکدےسیگے جس وچ رسومات بھی شامل تھی سی۔ ای ہی وجہ سی کہ [[مسلمان]] تقریباً غیر مسلح سیگے۔ مگر عرباں دے رواج دے خلاف مشرکینِ مکہ حضرت خالد بن ولید (جو بعد وچ مسلمان ہو گئےسی) دی قیادت وچ دو سو مسلح سواروں دے نال مسلمانوں نوں [[حدیبیہ]] دے مقام پر [[مکہ]] دے باہر ہی روک لیاسی۔ رسول اللہ نے حضرت عثمان غنی نوں سفیر بنا کر [[مکہ]] بھیجا۔ انھاں نوں وہاں روک دتتا گیا سی۔ ان دے واپس آن وچ دیر ہوئی تو آپﷺ نے صحابہ تے بیعت لی جن نوں [[بیعت الرضوان|بیعت رضوان]] دے ناں سے مشہور اے۔اس بیعت وچ مسلماناں نے عہد کتا کہ وہ مردے دم تک حضور {{درود}} دا ساتھ نہیں چھڈینگے۔ تھوڑی دیر بعد [[عثمان بن عفان|حضرت عثمان]] واپس آگئےسی اس بیعت دی خبر مکہ والوں نوں ہوئی ھور انھاں نے مسلمانوں نوں جنگ دے لیے تیار ویکھا۔ تو صلح پر راضی ہوگئے سی۔ رسول پاک نے مکہ والوں دی شرطاں قبول فرما لتیں ھور حضرت [[علی]] ؓ تے ای صلح نامہ لکھوایا گیاسی۔

صلح حدیبیہ تک مسلماناں انتہائی طاقتور ہو چکے سی مگر یہ یاد رکھو کہ اس وقت مسلماناں جنگ دی تیاری دے نال نہیں آئے سی ای ھو لیے بعض لوگاں چاہدے سی کہ جنگ ضرور ہووے۔ خود مسلمانوں وچ ای لوگ سی جن نوں معاہدہ دی شرائط پسند نہیں سینگی۔ مثال دے طور پر اگر کوئی مسلمان مکہ دے لوگاں دے پاس چلا جاوے تو اسے واپس نہیں کتا جاوے گا مگر کوئی وی مشرک مسلمان ہو کر اپنے بزرگاں دی اجازت دے بغیر مدینہ چلا جاوے تو اسے واپس کتا جاوے گا۔ مگر حضرت [[محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم]] دی سمجھداری نالاں سے صلح دا معاہدہ ہو گیاسی۔ اس دی بنیادی شق ای سی کہ دس سالاں تک جنگ نہیں لڑی جاوے گی ھور مسلماناں ای سال واپس چلے جاوینگے ھور [[عمرہ]] دے لیے اگلے سال آوینگے ۔ ای ھو لیے مسلماناں واپس [[مدینہ منورہ|مدینہ]] آئے ھور پھر 629ء وچ حج کتا۔ ای معاہدہ دے بہت چنگے اثرات برآمد ہوئے۔