"<span lang="ur">ویدک سنسکرت</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

[ [فائل: Rigveda MS2097.jpg | thumb | 240px | [[رگوید]] وچّ ویدک سنسکرت دا سبھ توں پرانا روپ ملدا ہے]]

[ [فائل:Rigved-shlok 10.90.2.png|thumb|240px| [[رگوید]] 10 . 90 : 2 دا شلوک : ایہہ پرکھ اوہ سروسو ہے جو ہویا ہے ( بھوتں ) جاں ہووےگا ( بھوئں ) । امرتا دا ربّ ( ایشان: ) اناج توں ہور وی پھیلیا ( اتیऽروہتی ) ہندا ہے ۔ ]]

'''ویدک سنسکرت ''' 2000 قبل مسیح ( جاں اس توں وی پہلاں ) توں لے کے 600 قبل مسیح تکّ بولی جان والی اک [[ہند آریائی بولیاں|ہند آریائی بولی]] سی ۔ ایہہ [[ سنسکرت]] دی ماں سی اتے [ [ آدمپیش ہند - ایرانی بھاشا بولی] ] دی بہت ہی نزدیک دی اولاد سی ۔ اس ویلے [[ فارسی ]] اتے [[سنسکرت]] دا وکھریواں بہت نواں سی ، اسلئی ویدک سنسکرت اتے [[ اویستائی بولی]] ( [[ ایرانی بولیاں|ایرانی بولی]] ) اک - دوجے دے بہت قریب ہن ۔ ویدک سنسکرت [[ ہند یورپی بولیاں]] دی[[ ہند ایرانی بولیاں]] شاخ دی سبھ نالوں پرانی پرمانت بولی ہے ۔।<ref name="ref42fopuf">[http://books.google.com/books?id=Kwnv3I6qIosC A brief history of India], Alain Daniélou, Kenneth Hurry, Inner Traditions / Bear &amp; Co, 2003, ISBN 978-0-89281-923-2, ''... The language of the Indian Aryans, Vedic Sanskrit, is the oldest of the languages known as Indo-European, of which written documents and spoken forms exist ...''</ref>

[[ہندو|ہندواں]] دے قدیم [[ وید]] دھرمگرنتھ ویدک سنسکرت وچّ لکھے گئے ہن ۔ [[برصغیر]] وچّ شروتی ورگی سخت اصولی دھونیاں والے منتروچارن دی ہزاراں سالاں پرانی روایت دے کارن ویدک سنسکرت دے شبد اتے اچارن اس علاقے وچّ لکھائی شروع ہون نال بہت پہلاں توں محفوظ ہن ۔ ویداں دی پڑھائی توں ویکھیا گیا ہے کہ ویدک سنسکرت وی سینکڑیاں سالاں دے ویلے وچّ بدلدی گئی ۔ [[ رگوید ]] ھی ویدک سنسکرت ، جنوں رگویدک سنسکرت کیہا جاندا ہے ، سبھ توں پراناروپ ہے ۔ [[ پاننی ]] دے ضابطہ کرن دے بعد دی شاستری سنسکرت اتے ویدک سنسکرت وچّ کافی انتر ہے اسلئی ویداں نوں مول روپ وچّ پڑھنے لئی سنسکرت ہی سیکھنا ای کافی نہیں سگوں ویدک سنسکرت وی سیکھنی پیندی ہے ۔ [[اویسائی بولی|اویستائی فارسی]] سکھن والے ودواناں نوں وی ویدک سنسکرت سیکھنی پیندی ہے کیونکہ اویستئی گرنتھ گھٹّ بچے ہن اتے ویدک سکھن توں اس بولی دا وی زیادہ پھیلیا علم مل جاندا ہے ।<ref name="ref77xugar">[http://books.google.com/books?id=RzblAAAAMAAJ Aufsätze zur Indoiranistik: Volume 3], Karl Hoffmann, Johanna Narten, Reichert, 1992, ISBN 978-3-88226-532-3, ''... Avestan Language. III. The grammar of Avestan: 'The morphology of Avestan nouns, adjectives, pronouns, and verbs is, like that of the closely related Old Persian, inherited from Proto-Indo-European via Proto-Indo-Iranian (Proto-Aryan), and agrees largely with that of Vedic, the oldest known form of Indo-Aryan. The interpretation of the transmitted Avestan texts presents in many cases considerable difficulty for various reasons, both with respect to their contexts and their grammar. Accordingly, systematic comparison with Vedic is of much assistance in determining and explaining Avestan grammatical forms ...''</ref>

ویدک سنسکرت وچّ [[ف]] ( < small > [[ انگریزی ]] : f , اندھنوں : [ ɸ ] < / small > ) اتے [[خ]] ( < small > اندھنوں : [ x ] < / small > ) دیاں آوازاں سن جو بعد دی سنسکرت وچّ گواچ گئیاں ۔।<ref name="ref97muzaf">[http://books.google.com/books?id=qRwJAAAAQAAJ A practical grammar of the Sanskrit language], Sir Monier Monier-Williams, Clarendon Press, 1864, ''... An Ardha-visarga ... sometimes employed before k,kh and p,ph. Before the two former letters this symbol is properly called Jihva-muliya, and the organ of its enunciation said to be the root of the tongue ...''</ref> اسوچّ [[ خ|خ دے اچارن ]] اتے دھیان دیو کیونکہ ایہہ کھ توں بہت وکھ ہے ، اتے خراب اتے خاص جویں شبداں وچّ ملدی ہے ۔ اج دے ویلے وچّ اک غلط دھارنا ہے کہ [[ف]] اتے [[خ]] کیتی آوازاں سنسکرت - پرمپرا وچّ غیرملکی ہن ۔ ورگیکرن کیتی نظر توں ''ف'' نوں اپدھمانیئے اتے ''خ'' نوں جہوامولیئے کیہا جاندا ہے ۔ ।<ref name="ref03podum">[http://books.google.com/books?id=IoDyJsDzFqwC The major languages of South Asia, the Middle East and Africa], Bernard Comrie, Taylor &amp; Francis, 1990, ISBN 9780415057721, ''... Certain sounds, however, have particular names: r ḥ ṁ χ φ, respectively, are called repha, visarjaniya, anusvara, jihvamuliya, upadhmaniya ...''</ref> خ دی آواز نوں وسرگ وچّ آگھوش کنٹھء ورناں توں پہلاں اچاریا کیتا جاندا سی ۔ ।<ref name="ref30mopif">[http://books.google.com/books?id=bcuIz1M0AzQC Sociolinguistic perspectives: papers on language in society, 1959-1994], Charles Albert Ferguson, Thom Huebner, Oxford University Press, 1996, ISBN 9780195092905, ''... This weakened variant, also spelled with visarga, is described by grammarians as a weak voiceless fricative that varies in place of constriction in accordance with the following consonant: labial before /p, ph/, retroflex before /ṣ, ṭ, ṭh/, palatal before /ś, č, čh/, and velar before /k, kh/ ...''</ref>

( 3 ) ویدک دھرم وی پرورتی کال وچّ اگیات روپ نوں وشیش ودھایا ہویا ہویا وکھائی دندا ہے ۔ اتھے تکّ کہ ویدک یگ دے پردھان دیوتا جویں [[ اندر ]] , [[ اگ]] , [[ ورن ]] نوں لوکک سنسکرت وچّ ٹاکرے تے وششٹتا پراپت نہیں ہوئی پر برہما ، وشنوں اتے شو اس تناں نوں ویداں وچّ کیول گون ستھان ہی پراپت سی ، پرورتی کال وچّ ایہناں نوں اک مہتوپورن ستھان پراپت ہو گیا ۔ اس کال وچّ کجھ نویں دیوی دیوترپن : [[ گنیش ]] , [ [ کبیر ] ] , [[ لکشمی ]] اتے [[ درگا ] ] اتادِ دا وی ویدک مول توں وکاس ہویا ۔

19ویں شتابدی وچّ [ [ اوستائی بھاشا بولی| اوستائی فارسی ] ] اتے ویدک سنسکرت دوناں اتے پچھم والا ودواناں کیتیاں نظر نویں - نویں پئی سی اتے ایہناں دوناں دے ڈونگھے سنبندھ دا سچائی اوہناں دے ساہمنے جلدی ہی آ گیا ۔ اوہناں نے ویکھیا دے اوستائی فارسی اتے ویدک سنسکرت دے شبداں وچّ کجھ سرل نیماں دے نال اک توں دوجے نوں انووادت کیتا جا سکدا سی اتے ویاکرن کیتی نظر توں ایہہ دوناں بہت نزدیک سن ۔ اپنی سنّ 1892 وچّ پرکاشت کتاب اوستائی ویاکرن کیتی سنسکرت توں تلنا اتے اوستائی ورنمالا اتے اسدا لپئنترن وچّ بھاشاویگیانک اتے ودوان ایبراہم جیکسن نے ادہارن لئی اک اوستائی دھارمک شلوک دا ویدک سنسکرت وچّ سدھا انوواد کیتا <ref name="ref92viley">[http://books.google.com/books?id=B1CCAAAAIAAJ An Avesta grammar in comparison with Sanskrit and The Avestan alphabet and its transcription], Abraham Valentine Williams Jackson, AMS Press, 1892, ISBN 978-0-404-09010-4</ref> -

[[گٹھ: ہند آریا بولیاں]]

[[گٹھ: ہند ایرانی بولیاں] ]

[[گٹھ:معدوم بولیاں]]

[[گٹھ:مذہبی بولیاں]]