"<span lang="ur">موت دیاں رسماں</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

مرن سمیں بندے نوں دھرتی تے اُتار دِتّا جاندا ہے ۔ مرن دِیاں کِرِیاواں کہنا اُچِّت نہیں کیونکہ رسماں دا سنبندھ واستوِک سماجِت عمل دی پرمپرا نال ہُندی ہے ۔ جِتّھے کِرِیاواں زیادہ تر لوک وِشواساں دا ہی وِئکت رُوپ ہُندِیاں ہَن ۔ جس طرحاں مرن اُپرنت پِنڈ ( شتناجے ، کنک ، مکّی ، جوں ، چھولے ، موٹھ ، باجرہ آدی) دے پِنڈ بناؤن دی کِریا ، گھڑا بھنّن دی کِریا نِرول وِشواس نال تئلُّک رکّھدیاں ہَن ۔ اِس لئی چنگا ہووےگا جے مرن دِیاں رسماں نوں کِرِیاواں کیہا جاوے ۔ ویسے وی ایہہ کِریا کرم دے نام نال جانیاں جاندیاں ہَن ۔ چِکھا نوں اگّ درساؤن دا کارج وڈّا مُنڈا کردا ہے ۔ مُنہ توں کپھّن ہٹا کے پَن٘ج رتن ( سونا ، موتی ، مُنگا چاندی آدی ) رکّھدے ہَن ۔

شرادھ شبد دی اُتپتّی ‘شردھا’ شبد توں ہوئی منّی جاندی ہے ۔ ارتھات اوہ کارج جہڑا شردھا نال کِیتا گیا ہووے ۔ اِس درِشٹی توں شرادھ اِک دھارمِک رسم ہے ۔ جو پِتراں نوں بھوجن دین نال سنبندھ رکّھدی ہے ۔ شرادھ اسّو دے مہینے وِچّ منائے جاندے ہَن ۔ جدوں برسات اُپرنت آکاش صاف ہُندا ہے تاں ٹِکی رات وِچّ لوکاں نوں تاریاں وِچّ اپنے مِتّر (وڈّے وڈیرے) نظر آؤندے ہَن ۔ اِس مہینے دے ہنیرے پکّھ نوں پندراں تِتھاں انوسار شرادھ کِیتے جاندے ہَن ۔ ہر اِک وڈیرے دا شرادھ اُسے تِتھ نوں کِیتا جاندا ہے ، جس تِتھ والے دِن اُس دی مِرتُو ہوئی ہووے ۔ جے کِسے دی مِرتُو دی تِتھ چیتے نہ رہے تاں مسّیا والے دِن سانجھے طور تے شرادھ پا دِتّا جاندا ہے ۔ شرادھ والے دِن کھیر پُوڑے پُوریاں جاں ہور چنگا پکوان تیار کِیتا جاندا ہے ۔ باہمن نوں بھوجن ، بستر تے دھن بھینٹ کِیتا جاندا ہے ۔ اکثر کوٹھے دی چھت اُتّے بھوجن دی تھالی سمیت لَے جا کے اُس دے بریک ٹکڑے کرکے جانوراں نوں کھِلار دِتّے جاندے ہَن ۔ وِشیشکر کے کاواں نوں کاں باس ، کاں باس اُچّی اُچّی پُکاریا جاندا ہے ۔ کاں سارا بھوجن کھا جاندے ہَن ۔ پِتر کندھ پرسنّ ہو جاندے ہَن ۔ سِکّھاں وِچّ وی اِس تیوہار دی پُوری مہتّتا ہے پر اوہ باہمن نوں بھوجن چھکاؤن دی تھاں گوردواریاں دے بھائیاں نوں بھوجن چھکاؤندے ہَن ۔ ڈاکٹر. ونجارا بیدی انوسار ، “ شرادھ اِک دھارمِک رِیت ہے جِسدا منورتھ ، پِتراں نوں اگلے لوک وِچّ بھوجن پہنچاؤنا ہے ۔ شرادھاں دے دِناں نوں اشُبھ منّیا جاندا ہے ۔ جس کر کے ایہناں دِناں شگناں والے کّم نہیں کِیتے جاندے ہَن ۔ ” شرادھاں توں بعد نراتے آؤندے ہَن ۔ ایہہ کہاوت وی عامَ بولی جاندی ہے :

سیاپاکار : ماما دِھیاں دی دوستی کوئی ٹُٹّدی قہراں دے نال

سمُوہ : ہائے! ہائے!! نی میریئے امبڑیئے....

سیاپاکار : کوئی لِکھ کے گھلّاں کاگتی کوئی سُوہا اکّھر پا نی کَدے آؤن دا

سمُوہ : ہائے! ہائے!! نی میریئے امبڑیئے....

سمُوہاِک : ہایا ہائے ہائے ہائےموت چندری اوئے......

سمُوہ : ہایا ہائے ہائے ہائے.......

سمُوہاِک : ہایا ہائے ہائے ہائےموت بھیڑی اوئے.....

جد توں پلنگ نماری چھڈّ کے بھُنجے بیٹھینگا

تیرے ورگے گَبھرُو بھجّے موت نوں ڈاہ نہ دِندے وے

1. [[پرو جیت سنگھ جوشی]]، لوکدھارا سِدھانت تے وِشلیشن، وارث شاہ فاؤنڈیشن [[امرتسر]] 2014

2. [[گیانی گُردِتگردت سنگھ]]، ساہت پرکاشن 56، سیکٹر 4، چنڈی گڑھ

5. [[ڈاکٹر کرنیل سنگھ تھِند]]، پنجاب دا لوک ورثہ، پبلیکیشن بِیورو [[پنجابی یونیورسٹی]] [[پٹیالہ]] 1996