"<span lang="ur">جرمنی</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا
Content deleted Content added
Removing "DPAG_2012_Naturpark_Jasmund.jpg", it has been deleted from Commons by Yann because: Per c:Commons:Deletion requests/File:DPAG 2012 Naturpark Jasmund.jpg. |
چھوٹا کم clean up, replaced: ← (3) using AWB |
||
لیک ۲۵ –
|لوک گنتی: || 81,799,600
|-
|سرکاری بولی: || [[جرمن]]<ref name="CIA 2011">"World Factbook". CIA. Retrieved 26 March 2011.</ref>
|-
|کرنسی: || [[یورو]]
لیک ۳۸ –
== [[ناں]] ==
[[انگریزی]] دا بول 'جرمنی' [[لاطینی]] بول جرمانیہ توں بنیا اے۔ جرمانیہ بول [[جولیس سیزر]] توں چلیا تے اوہنے ایہہ [[فرانس]] وچ سُنیا سی جتھے ایہنوں [[دریائے رائن|رہائن]] دریا توں چڑھدے پاسے دے واسیاں لئی ورتیا جاندا سی <ref>
== تریخ ==
لیک ۴۶ –
== رومی جرمن سلطنت ==
[[File:Lucas Cranach (I) workshop - Martin Luther (Uffizi).jpg|thumbnail|left|130px|[[مارٹن لوتھر]]]]
25 دسمبر 800 نوں [[شارلمین]] نے رومی سلطنت دی نیوں رکھی جیہڑی 843 چ ونڈی گی<ref>
1517 وچ [[مارٹن لوتھر]] اک جرمن پادری نے [[کیتھولک چرچ]] دے کماں تے 95 گلاں وچ انگلی چکی تے انج [[پروٹسٹنٹ ریفارمیشن|پروٹسٹنٹ]] فرقہ دا مڈ پیا۔ بوت سارے جرمن دیساں وچ 1530 مگروں [[پروٹسٹنٹ ریفارمیشن|لوتھرن چرچ]] ای سرکاری مذہب سی۔ ایہہ مذہبی چگڑا [[تی سالہ لڑائی]] دی وجہ بن گیا جیہدے وچ 30 ٪ جرمن لوک مارے گۓ<ref>
== جرمن سنگت تے [[جرمن سلطنت]] ==
فرانس دے نیپولین دے 1814 چ ہارن مگروں ویانا کانگرس ہوئي جیدے چ 39 جرمن دیساں دا اک جٹ بنایا گیا۔ لوکاں وچ فرانس دے انقلاب نے گُوڑہیاں سوچاں پیدا کر دتیاں سن۔ آسٹرین سیاستدان [[میترنخ]] نے ازادی دیاں اینان سوچاں نوں دبان لئی ٹل لائی۔ [[زولفراين]] ٹیکساں دی اک سنگت جرمنی نوں کٹھا کرن ول اک وڈا قدم سی<ref>Henderson, W. O. (January 1934). "The Zollverein". History 19 (73): 1–19. DOI:10.1111/j.1468-229X.1934.tb01791.x.</ref>۔ 1848 چ جرمن دیساں چ انقلاب ایآ پر کوئی خاص تبدیلی ناں ہوئی۔ [[پرشیا]] وچ ازادی دیاں سوچاں نوں دبان لئی 1862 چ [[بسمارک]] نوں [[جرمن چانسلر|چانسلر]] لا دتا گیا۔ 1864 چ [[پرشیا]] نے ڈنمارک نوں ہرایا تے 1868 نوں [[آسٹریا پرشیا لڑائی]] وچ [[آسٹریا]] نوں ہرا کے ہمیشہ لئی [[آسٹریا]] نوں جرمن ماملیاں توں باہر کڈھ دتا گیا۔ جرمنی نوں اک دیس بنا دے کم چ [[پرشیا]] اگے سی۔
[[File:Wernerprokla.jpg|thumb|right|200px|جرمن سلطنت دی نیو [[ورسائی]] [[فرانس]] وچ]]
[[File:Deutsches Reich 1871-1918.png|thumb|left|200px|جرمن سلطنت دا نقشہ، پرشیا نیلے رنگ وچ]]
[[فرانس]]، اتلے جرمنی دے اک جُٹ ہون تے تپ گیا۔ [[جرمن فرانس لڑائی|پرشیا تے فرانس دی لڑائی]] ہوگئی جیہدے وچ فرانس ہار گیا۔ فرانس دا شہنشاہ جرمنی دا بندی بن گیا۔ [[پیرس]] دے نیڑے [[ورسائی]] دے محل وچ 18 جنوری 1871 نوں جرمن سلطنت دی نیو رکھی گئی۔ [[پرشیا]] دے [[ہوہنزولرن]] ٹبر دا بادشاہ [[ولیم I]] ایس [[جرمن سلطنت]] دا شہنشاہ سی تے ایس جرمن سلطنت دا راجگڑھ [[برلن]] سی<ref
1884 توں جرمنی نیں یورپ توں باہر [[افریقہ]] تے [[ایشیاء]] وچ اپنیاں کالونیاں بنا لئیاں۔ جرمنی نے [[جرمن چڑھدا افریقہ]]، [[جرمن دکھنی لیندا افریقہ]] [[کیمرون]] تے [[ٹوگو]] وچ کالونیاں بنا لئیاں<ref>Black, John, ed. (2005). 100 maps. Sterling Publishing. p. 202. ISBN 978-1-4027-2885-3.</ref>۔ شہنشاہ [[ولیم I|ولہلم I]] دے ویلے تک جرمنی اک چنگی پالیسی تے چل رہیا سی پر شہنشاہ [[ولہلم II]] دے ویلے وچ جرمن پالیسی پلٹ گئی [[فرانس]] نیں [[برطانیہ]] تے روس نال رشتے جوڑ لۓ۔ جرمنی نے [[سلطنت آسٹریا ہنگری]] تے [[سلطنت عثمانیہ]] نال جوڑ بنا لیا۔
28 جون 1914 نوں [[سلطنت آسٹریا ہنگری]] دے شہزادے [[فرانز فرڈیننڈ]] دے قتل توں [[پہلی جنگ عظیم|پہلی وڈی لڑائی]] چھڑ گئی جیہدے وچ جرمنی نوں ہار ہوئی۔ جرمنی دے 20 لکھ فوجی مارے گۓ <ref>Crossland, David (22 January 2008). "Last German World War I Veteran Believed to Have Died". Spiegel Online. Retrieved 25 March 2011.</ref> اودے کولوں کلونیاں تے یورپ چ کئی تھاں کھو لۓ گۓ۔ لڑائی دے مگروں انقلاب آیا تے جرمن شہنشاہ نوں راج چھڈنا پیا۔ جرمنی وچ لوکراج ٹر پیا۔ جون 1918 نوں [[ورسائی دی ٹریٹی]] تے دسخط کرا کے جرمنی نوں بے عزت کر دین آلیاں شرطاں منن تے لفادتا گیا جیہدی وجہ توں جرمنی وچ لوک خوش نہیں سن تے اے سمجھیا جاندا اے کہ ایہدی وجہ توں جرمنی وچ [[نازی پارٹی]] تے [[ہٹلر]] آۓ<ref>Lee, Stephen J. (2003). Europe, 1890–1945. Routledge. p. 131. ISBN 978-0-415-25455-7.</ref>۔
Line ۶۴ ⟶ ۶۳:
== [[وائمر لوک راج|وائمر لوکراج]] تے [[نازی جرمنی]] ==
[[File:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg|thumbnail|left|150px|ہٹلر]]
لڑائی تے انقلاب دے مگروں جرمنی وچ [[وائمر]] دی تھاں تے سرکار بنی۔ وائمر دے قنون تے 18 اگست 1918 نوں صدر ایبرٹ نے کگی ماری پر صلح دیاں پینڈیاں شرطاں تے کم کاج دے ڈپریشن نے لوکاں نوں [[وائمر لوک راج]] توں پرے کر دتا. ایس توں 1932 وج جرمن پارلیمنٹ نوں دو پارٹیاں جرمن کمیونسٹ پارٹی تے [[نازی پارٹی]] اپنے چوکھے سنگی ہوں باجوں چلاریاں سن۔ 30 جنوری 1933 نوں جرمن صدر [[پال فان ہنڈنبرگ]] نے تیز سوچاں رکھن والی [[نازی پارٹی]] نوں تےاوہدے آگو [[ہٹلر]] نوں سرکار بنان دا سدا دتا<ref>
30 جنوری 1933 نوں [[ہٹلر]] جرمنی دا [[جرمن چانسلر|چانسلر]] بن گیا۔ 27 فروری 1933 نوں [[ریشتاگ]] نوں اگ لگ گئی تے اس گل نوں بہانہ بنا کے لوکاں دے حقاں تے تکڑیاں پابندیاں لا دتیاں گیاں۔ ہٹلر نوں بے انت اختیار دیدتے گۓ۔ سوشل ڈیموکریٹک پارٹی نے پارلیمنٹ وچ ایس دے خلاف ووٹ دتا ۔ کمیونسٹ پارٹی دے سنگیاں نوں جیل وچ سٹ دتا گیا۔ کج ای چر وچ جرمنی اک بندے تے حکم تے چلن والا دیس بنگیا۔ کارخانیاں وچ زور فوج دے کم آنوالیاں چیزاں بنان تے سی۔
1935 وچ جرمنی نے سارلینڈ تے، تے 1936 وچ رہائنلینڈ تے مل مارلیا۔ ایہ جرمن تھاں جرمنی کولوں [[ورسائی دی ٹریٹی]] دے مگروں کھہ لۓ گۓ سن<ref>
▲1935 وچ جرمنی نے سارلینڈ تے، تے 1936 وچ رہائنلینڈ تے مل مارلیا۔ ایہ جرمن تھاں جرمنی کولوں [[ورسائی دی ٹریٹی]] دے مگروں کھہ لۓ گۓ سن<ref> Fulbrook 1991, pp. 188–189.</ref>۔ 1938 وچ [[آسٹریا]] جرمنی نال رلا لیا گیا تے 1939 وچ [[چیکوسلواکیہ]] جرمنی دے تھلے آگیا۔ 1939 نوں [[سویت یونین]] تے جرمنی وشکار دوناں دیساں دے وشکارلے دیساں نوں آپس وچ ونڈن دی گل بات ہوئی ایہنوں ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات وی کیا جاندا اے۔ ایس گل بات دے مگروں جرمن فوج [[وہرماخت]] تے سوویت یونین دی [[رتی فوج]] نے [[پولینڈ]] تے چڑھائی کردتی تے [[پولینڈ]] نوں جرمنی تے سوویت [[یونین]] نے آپس وچ ونڈ لیا۔ جرمن فوج [[وہرماخت]] نے پولینڈ تے ہلہ بولدیاں ہویاں لڑائی دے ای نویں ول [[بلتسکریک]] نوں ازمایا تے [[پولینڈ]] نوں دناں وچ بے بس کردتا۔ [[پولینڈ]] تے ہلے باجوں [[دوجی وڈی لڑائی]] ٹر پئی جیہنے ساری [[دنیا]] نوں اپنی لپیٹ وچ لے لیا۔ جرمنی نے تھوڑے چر وچ براعظمی یورپ تے اتلے افریقہ تے مل مارلیا پر [[برطانیہ]] نوں اوہ تھلے ناں لا سکیا۔ 22 جون 1941 نوں جرمنی نے ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات نوں توڑدیاں ہویاں سوویت یونین تے ہلہ بولدتا۔ لیندے ول جرمنی دے سنگی [[جپان]] نے پرل ہاربر [[امریکہ]] تے ہلہ بولیا۔ جرمن فوج سوویت یونین دے اندر تک چلی گئی تے [[ماسکو]] توں صرف 25 کلومیٹر دے پینڈے تک اپڑ کئی پر فیر [[سٹالن گراڈ دی لڑائی]] وچ جرمن فوج نوں ہار ہوئی تے اوہ فیر چڑھدے پاسے ولوں پچھے ای ہٹدی گئی<ref> Fulbrook 1991, pp. 190–195.</ref>۔ ستمبر 1943 وج جرمنی دے سنگی اٹلی نے ہتھیا سٹدتے تے تے جرمن فوج نوں اوتھے وی اپڑ کے اوہدی راکھی کرنی پئی۔ 6 جون 1944 نوں امریکی برطانوی فوجاں نے نارمنڈی فرانس تے چڑھائی کیتی تے جرمنی تک اپڑ گۓ۔ رتی فوج نے برلن تے مل مارلیا ہٹلر نے اپنے آپ نوں ماردتا تے 8 مئی 1945 نوں جرمنی نے ہتھیار سٹ دتے<ref>Steinberg, Heinz Günter (1991) (in German). Die Bevölkerungsentwicklung in Deutschland im Zweiten Weltkrieg: mit einem Überblick über die Entwicklung von 1945 bis 1990. Kulturstiftung der dt. Vertriebenen. ISBN 978-3-88557-089-9.</ref>۔
ایس لڑائی وچ 4 کروڑ لوک مارے گۓ<ref>
▲[[File:Map-Germany-1945.svg|thumbnail|right|150px|جرمنی دی ونڈ ]]
▲ایس لڑائی وچ 4 کروڑ لوک مارے گۓ<ref> Leaders mourn Soviet wartime dead". BBC News. 9 May 2005. Retrieved 18 March 2011.</ref>۔ 53 لکھ جرمن فوجی تے لکھاں جرمن مارے گۓ<ref> Demtröder 2002, pp. 39–42.</ref><ref> Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg, Bd. 9/1, ISBN 3-421-06236-6. Page 460 (This study was prepared by the German Armed Forces Military History Research Office, an agency of the German government)39–42.</ref><ref>Peter Antill; Peter Dennis (10 October 2005). Berlin 1945: end of the Thousand Year Reich. Osprey Publishing. p. 85. ISBN 978-1-84176-915-8. Retrieved 24 June 2011.</ref><ref>Bonn : Kulturstiftung der Deutschen Vertriebenen, Vertreibung und Vertreibungsverbrechen, 1945–1948 : Bericht des Bundesarchivs vom 28. Mai 1974 : Archivalien und ausgewählte Erlebnisberichte / [Redaktion, Silke Spieler]. Bonn :1989 ISBN 3-88557-067-X. (This is a study of German expulsion casualties due to "war crimes" prepared by the German government Archives)</ref><ref> Germany reports. With an introd. by Konrad Adenauer. Germany (West). Presse- und Informationsamt. Wiesbaden, Distribution: F. Steiner, 1961] Page 32</ref> جرمنی کولوں سائیلیشیا چڑھدا پرشیا تے ہور تھاں کھوہ لۓ گۓ۔ ڈیڑھ کروڑ جرمناں نوں یورپ دے دوجے دیساں چوں کڈ دتا گیا۔ لکھاں جرمن سوانیاں نال زیادتی کیتی گئی<ref> Beevor, Antony (2003) [2002]. Berlin: The downfall 1945. Penguin. pp. 31–32, 409–412. ISBN 978-0-14-028696-0.</ref>۔ جرمن شہر بمباری کرکے تباہ کردتے گۓ۔ ایس لڑائی وچ جرمناں نے روسی، یہودی، پولش تے کئی ہور لوکاں نوں وی لکھاں دی گنتی وچ ماریا۔
== [[لیندا جرمنی|لیندا]] تے [[چڑھدا جرمنی]] ==
[[File:Thefalloftheberlinwall1989.JPG|thumb|left|200px|[[برلن کند]] دا ٹٹنا]]
جرمنی نوں تے اوہدے راجگڑھ [[برلن]] نوں سوویت یونین برطانیا امریکہ تے فرانس نے 4 حصیاں وچ ونڈ کے اوہدے تے مل مار لیا۔ فرانس برطانیہ تے امریکہ نے آپنے حصے وچ اۓ جرمنی نوں رلا کے 23 مئی 1949 نوں [[لیندا جرمنی]] دی نیو رکھی گئی۔ [[سویت یونین]] والے جرمنی نوں 7 اکتوبر 1949 نوں [[چڑھدا جرمنی]] دے ناں نال اک وکھرا دیس بنا دتا گیا۔ [[لیندا جرمنی]] تیزی نال اگے ودھن لگ گیا ایتھے [[لوکراج]] چل پیا 1955 وچ اے [[نیٹو]] دا سنگی بن گیا۔ چڑھدے جرمنی وچ [[کمیونزم]] دا پربندھ چلایا گیا تے ایہہ [[وارسا پیکٹ]] دا سنگی بن گیا۔ برلن شہر دے لیہندے پاسے دے آلے دوالے اک کند [[برلن کند]] 1961 وچ کچھ دتی گئی جیہڑی [[سرد جنگ|ٹھنڈی لڑائی]] دا نشان سی۔ 1970 دے دھاکے وچ لیندے جرمن چانسلر [[ولی برانت]] نے چڑھدے دیساں نال میل جول نوں ودھایا۔ 1989 وچ ہنگری نے اپنے باڈر نوں کھل دتا تے چڑھدے جرمنی دے ہزاران جرمن ہنگری راہ لیندے جرمنی اپڑ گۓ۔ 3 اکتوبر 1990 نوں جرمنی دے دوہے پاسے رل گۓ 10 مارچ 1994 نوں [[بون]] دی تھاں [[برلن]] دوبارہ جرمنی دا راجگڑھ بنا دتا گیا<ref>"Gesetz zur Umsetzung des Beschlusses des Deutschen Bundestages vom 20. Juni 1991 zur Vollendung der Einheit Deutschlands" (in German). Bundesministerium der Justiz. 26 April 1994. Retrieved 19 April 2011.</ref>۔ جرمنی نے [[یورپی یونین]] وچ وڈا رول کھیڈیا۔ جرمن یورپ دے بجاۓ یورپین جرمنی دے فلسفے نوں اگے ودھایا گیا۔ 2005 نوں اک جرمن سوانی [[اینجلا مرکل]] پہلی [[جرمن چانسلر]] چنی جاندی اے<ref
== جغرافیہ ==
[[File:Deutschland topo.jpg|thumb|left|140px|جرمن جغرافیہ]]
جرمنی دی تھاں 357,021 مربع کلومیٹر اے۔ جیہدے وچ 349,223 کلومیٹر زمین اے تے 7,798 مربع کلومیٹر پانی اے۔ ایہہ تھاں نال یورپ دا 7واں وڈا دیس تے دنیا دا 62واں وڈا دیس اے<ref name="ReferenceA">World Factbook". CIA. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔ ایہہ [[الپس]] دیاں پہاڑیاں توں لے کے [[بحیرہ شمال|اتلے سمندر]] دے بالٹک سمندر تک پھیلیا ہویا اے۔ ایہناں دے وچکار اُچے تھاواں تے جنگل نیں تے اتلے تھاواں تے نیویں تھاں نیں۔الپس وچ [[سوگسپتزے]] 2962 میٹر نال جرمنی دی سب توں اُچی تھاں اے۔جرمنی دی سب توں نیوین تھاں اتلے جرمنی وچ [[شلیسوگ ہولسٹاین]] صوبے دے ضلع [[سٹائنبرگ]] دی اک تھاں ولسترمارش اے جیہڑی سمندر توں وی 3.54 [[میٹر]] نیویں اے۔ یورپ دے وڈے دریا [[رہائن]]، [[ڈینیوب]] تے [[دریائے ایلب|ایلبے]] جرمنی توں لنگھدے نیں۔ جرمنی یورپ دا نویکلا دیس اے جیہدے سب توں بوہتے گوانڈھی نیں: [[ڈنمارک]] اتر وچ، [[پولینڈ]] تے [[چیک لوکراج]] چڑھدے ول، [[آسٹریا]] تے [[سویٹزرلینڈ]] دکھن ول، [[فرانس]] تے [[لکسمبرگ]] دکھنی لیندے ول، [[بیلجیم]] تے [[نیدرلینڈ]] اتر لیندے ول۔
== جرمن صوبے ==
Line ۹۹ ⟶ ۹۶:
| [[برانڈنبرگ]] || [[پوٹسڈیم]] || style="text-align:right"|29,477|| style="text-align:right"|2,503,273
|-
| [[بریمن]]
|-
| [[ہامبرگ]] || [[ہامبرگ]] ||style="text-align:right"|755|| style="text-align:right"|1,786,448
Line ۱۳۹ ⟶ ۱۳۶:
== دوجے دیساں نال جوڑ ==
[[File:33rdG8Leaders.jpg|thumb|left|250px]]
جرمنی توں بار جرمنی دے 229 سفارتی مشن نیں تے 190 دیساں نال ایدے سفراتی رشتے نیں۔ 2011 وچ یورپی یونین دے بجٹ وچ ایدا حصہ (20%) سب توں زیادہ سی۔ [[یونائیٹڈ نیشنز]] نوں حصہ پان وچ ایدا نمبر تیجا(8%) اے۔ جرمنی [[نیٹو]] دا سنگی اے۔ [[دوجی وڈی لڑائی]] مگروں جرمنی نے [[فرانس]] نال گوڑے رشتے رکھے نیں۔ [[امریکہ]] تے [[فرانس]] مگروں ماتڑ دیساں نوں امداد دین والا ایہ تیجا وڈا دیس اے۔ چڑھدے پاسے دے دیساں نال [[ولی برانت]] نے یاری نوں اگے ودھایا تے [[گیرہارڈ شروڈر]] نے [[دوجی وڈی لڑائی]] مگروں پہلی واری [[کوسوو]] دی لڑائی وچ پہلی واری جرمن فوجیاں نوں لڑن لئی پیجیا<ref>
== فوج ==
Line ۱۴۷ ⟶ ۱۴۴:
جرمنی دے (34%) تھاں تے [[وائی بیجی]]، (30.1%) تے جنگل، 13.4% تے چراگاواں تے 11.8% تھاں تے شہر پنڈ تے سڑکاں گلیاں نیں<ref>Strohm, Kathrin (May 2010). "Arable farming in Germany". Agri benchmark. Retrieved 14 April 2011.</ref>۔
یورپ دے عام رکھ تے جانور ایتھے دے جنگلان وچ لبدے نیں۔[[جیسمند نیشنل پارک]]،[[مورتز نیشنل پارک]]، [[ہائینرش نیشنل پارک]]، [[آئیفل نیشنل پارک]] جرمنی دے وڈے [[نیشنل پارک]] نیں۔ جرمنی وچ 400 دے نیڑے چڑیاکر تے پارک نیں تے اینے دنیا دے ہور کسے وی دیس وچ نئیں<ref>
== کم کاج ==
[[File:2011 Mercedes-Benz SLK 350 BlueEFFICIENCY (R172) roadster (2011-08-16) 01.jpg|thumb|left|250px|مرسیڈیز کار]]
جرمنی [[دنیا]] دی دوجی وڈی ایکانومی اے۔ تیار چیزاں باہر پیجن وج دنیا وچ دوجے نمبر تے تے اندر دیس وچ لیان وچ تیجے نمبر تے اے۔ لوکاں دی خوشحالی دی پدھر اچی اے۔ جرمنی دی مارکیٹ ایکانومی اے۔ لوک پڑھے لکھے تے کم کاج جاندے نیں۔ ہیرا پھیری کوئی نیں۔ لوکاں نوں نویاں شیواں یا ودیا شیواں بنان دی تانگ ریندی اے۔ ایہنون کم کاج نال یورپ دا انجن کیا جاندا اے۔ جی ڈی ّی 71% سروسز تے، کارچانیاں تے مال بنان دا 28%، تے [[وائی بیجی]] دا 1٪ جصہ اے<ref
[[فارچون گلوبل 500]] دے ناپ وچ آن والیاں 37 کمپنیاں جرمن نیں۔[[فوکس ویگن]]، [[مرسیڈیز 35 ایچ پی|مرسیڈیز]]، نیویا، [[بائر]]، [[پورشے]]، [[ایڈیڈاس]] ،آڈی، [[سیمنز]]، [[بی ایم ڈبلیو]] ورگے ناواں نوں پوری دنیا جاندی اے<ref>
== سائینس تے ٹیکنالوجی ==
Line ۱۵۹ ⟶ ۱۵۶:
سائینس تے ٹیکنالوجی وج جرمنی دا کم بہت ود اے۔ 103 جرمن [[نوبل انعام]] لے چکے نیں<ref>"Nobel Prize". Nobelprize.org. Retrieved 27 March 2011.</ref>۔ 20ویں صدی وچ سائینس وچ سب توں چوکھے انعام جرمن قوم نے لۓ<ref>"Swedish academy awards". ScienceNews. Retrieved 1 October 2010.</ref><ref>National Science Nobel Prize shares 1901–2009 by citizenship at the time of the award and by country of birth. From Schmidhuber, J. (2010). "Evolution of National Nobel Prize Shares in the 20th century". Retrieved 27 March 2011.</ref>۔ [[ایلبرٹ آئینسٹائن]] تے [[میکس پلانک]] نے نویں فزکس دا مڈ رکھیا تے ایناں دے کم نوں [[ورنر ہائسنبرگ]] تے [[میکس بورن]] اگے لے کے گۓ<ref>Roberts, J. M. (2002). The New Penguin History of the World. Allen Lane. p. 1014. ISBN 978-0-7139-9611-1.</ref>۔ پر ایہناں توں پہلاں ہور وڈے ناں نیں فزکس وچ: [[ہرمن فان ہیلمہولٹز]]، جوزف فان فراؤنہوفر تے ڈینیل گیبریل فارنہائیٹ۔
[[جوہانز گٹنبرگ]] اک جرمن نے 15ویں صدی وچ پرنٹنگ پریس ایجاد کرکے پڑھہن لکھن وچ اک انقلاب دا مڈ رکھیا۔ فرڈیننڈ فان زیپلن, [[گوٹلیب ڈیملر]]، [[روڈلف ڈیزل]] تے [[کارل بنز]] آن جان وچ انقلاب لے آۓ<ref>
[[فیلکس کلائن]]، ہرمن وائل، کارل وائرسٹراس ،[[گوٹفرائیڈ لیبنز]]، برنہارڈ رائیمان، ڈیوڈ ہلبرٹ تے [[کارل فریڈریس گاس]] ورگے میتھمیٹکس دے گرو جرمن سن۔ ورنہر فان براؤن نے پہلا خلائی راکٹ بنایا۔ [[ہائنرش ہرٹز]] دے کماں نیں ریڈیو دی نیو رکھی<ref>
[[میکس پلانک سوسائیٹی]]، فراؤنہوفر سوسائٹی، ہیلمہولٹز ایسوسیایشن سائینس وچ کھوج کرن دے وڈے ادارے نیں<ref>"Gottfried Wilhelm Leibniz Prize". DFG. Archived from the original on 2008-06-21. Retrieved 27 March 2011.</ref>۔
Line ۱۶۷ ⟶ ۱۶۴:
== جرمن لوک ==
[[File:Diandlgwand.jpg|thumb|left|250px|تھلویں جرمنی دیاں سوانیاں دے کپڑے]]
جنوری 2010 وچ 81.8 [[ملین]] لوکاں نال جرمنی یورپ دا سب توں زیادہ لوکاں دا دیس اے<ref>Key Figures on Europe. Belgium: European Union. 2011. p. 37. DOI:10.2785/623. ISBN 978-92-79-18441-3.39–42.</ref> تے [[دنیا]] وچ ایدا سولواں نمبر اے۔ 229.4 لوک اک مربع کلومیٹر تے اوسط نال وسدے نیں ۔ جمن ویلے جرمنی وج جیون دی اوسط عمر 80.19 ورے (77.93 مرداں لئي اےتے 82.58 زنانیاں لئي)<ref
[[File:Bauhaus.JPG|thumb|left|250px|باؤہاؤس|باؤہاؤس، نواں جرمن آرکیٹیکچر
جرمن جرمنی وج وسدے لوکاں دا 91٪ بندے نیں۔ 2009 وچ 20% لوکاں دیاں جڑاں بدیسی نیں۔ ایتھے 25 لکھ [[ترک]]، 776,000 اطالوی 687,000 پولش نیں۔ 1987 دے مگروں [[سوویت یونین]] تے چڑھدے یورپ توں 30 لکھ جرمن وی جرمنی آکے وس گۓ نیں۔
Line ۲۲۰ ⟶ ۲۱۷:
== مذہب ==
[[File:Ramsau03.jpg|thumb|right|200px|[[رامزاؤ گرجا]]]]عیسائیت جرمنی دا سب توں وڈا مذہب اے۔ 51.5 [[ملین]] لوک مزہب نوں مندے نیں<ref>
== بولیاں ==
Line ۲۲۶ ⟶ ۲۲۳:
== پڑھائی ==
15 ورے توں اپر دے 99٪ جرمن لکھ پڑھ سکدے نیں<ref
== صحت ==
[[File:Botanischer Garten Hauptgebäude a.jpg|thumb|left|250px|[[میونخ نمفنبرگ پھلواری]]]]
صحت بچاؤ دا دنیا دا سب توں پرانا پروگرام جرمنی وچ 1883 وچ [[بسمارک]] نے ٹوریا<ref>Health Care Systems in Transition: Germany. European Observatory on Health Care Systems. 2000. p. 8. AMS 5012667 (DEU). Retrieved 15 April 2011.</ref>۔ جرمنی اپنے جی ڈی پی دا 11٪ صحت تے لاندا اے۔ جرمنی وچ جین دا چانس مرداں لئی 77 ورے تے زنانیاں لئی 82 ورے اے تے جمن ویلے 1000 چوں 4 نیانیاں دے مرن دا خطرہ ریندا اے<ref>
== رہتل ==
Line ۲۳۶ ⟶ ۲۳۳:
صدیاں توں جرمنی نوں شاعراں تے فلاسفراں دا دیس کیا جاندا اے۔ رہتلی ادارے نوں چلاناں صوبیاں دی زمےواری اے۔ جرمنی وچ 25000 لائبریریاں، 240 تھیٹر، انگنت سمفنی آرکسٹرا تے میوزیم نے۔ میوزماں وچ سلالنہ 91 ملین واری لوک جاندے نیں۔2 کروڑ سلانہ تھیٹر تے اوپیرا جاندے نیں۔ 36 لکھ لوک سمفنی آرکسٹرا سندے نیں۔ [[یونیسکو]] نے جرمنی دیاں 33 تھانواں نوں [[یونیسکو]] نے اپنی سانب چ لیا اے<ref>"World Heritage Sites in Germany". UNESCO. Retrieved 3 October 2010.</ref>۔
===== آرٹ =====
[[File:Beethoven.jpg|thumb|left|150px|[[لڈوگ فان بیتھوون|بیتھوون]]]][[البرخت دیورر]] کیسپر ڈیوڈ فریڈرش، تے [[میکس ارنسٹ]] جرمن مورتاں بنان وچ وڈے ناں نیں۔[[والٹر گروپیاس]] تے [[لڈوگ مائیز فان ڈیر روہے]] نے 20ویں صدی آرکیٹیکچر نوں اک نویں راہ وکھائی۔ جرمنی [[موسیقی]] دا گھر منیا جاندا اے تے [[لڈوگ فان بیتھوون]]، [[یوہان سبسٹیان باخ]]، [[ولفگانگ موزرت]]، [[یوہانز براہمز]]، [[رچرڈ ویگنر]] تے رچڑڈ سٹراس جرمن موسیقی دے منے پرمنے ناں نیں۔
===== ساہت تے فلاسفی =====
Line ۲۴۹ ⟶ ۲۴۵:
|1908 [[رڈلف کرسٹوف یوکن]]
|-
|1910
|-
|1912 [[گرہارٹ ہاپٹمان]]
Line ۲۵۹ ⟶ ۲۵۵:
|1946 [[ہرمن ہیسے]]
|-
|1966
|-
|1972 [[ہائنرش بل]]
Line ۲۷۵ ⟶ ۲۷۱:
دنیا دیاں سوچاں نوں وچ تے ایہنوں نواں کرن وچ جرمن فلسفیاں دا وڈا ہتھ اے۔ گوٹفرائیڈ لیبنز،کانٹ، نطشے، فریڈرش اینگلز، کارل مارکس، شوپنہائر، شیلنگ، ہیگل تے فختے جانے پچھانے ناں نیں۔
===== کھیڈاں =====
Line ۲۸۲ ⟶ ۲۷۶:
کار دوڑاں وچ وی جرمن سب توں اگے نیں۔ مائیکل شوماخر نے ایس کھیڈ وچ کی ریکارڈ بناۓ نیں۔ اولمپک کھیڈاں وچ جرمن کسے توں پچھے نئیں رۓ۔ ساریاں کھیڈاں دے میڈل یا ٹکے گنے جان تے جرمن تیجے نمبر تے آندے نیں۔
== ہور ویکھو ==
Line ۳۲۶ ⟶ ۳۱۹:
{{reflist|2}}
[[
[[
| |||
