"<span lang="ur">اسٹریلیا</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

| [[تھاں]]: || 7,617,930 مربع کلومیٹر

'''آسٹریلیا''' زمین دے تھلویں انگ دا [[دیس]] اے۔ ایدے وچ آسٹریلیا [[تسمانیا|تسمانیہ]] تے [[بحرالکاہل]] دے کئی جزیرے آندے نیں۔ تھاں ناپ نال ایہ دنیا دا 6واں وڈا دیس اے۔ [[پاپوانیوگنی]]، [[چڑھدا تیمور]] تے [[انڈونیشیا]] ایدے [[اتر]] وچ [[نیو کیلیڈونیا]] ایدے چڑھدے ول تے [[نیوزی لینڈ]] ایدے چڑھدے دکھن ول اے۔ ایتھے [[انگریزی]] [[بولی]] بولی جاندی اے۔ ایدی لوک گنتی 22,930,253 اے۔ زیادہ تر لوکی [[برطانیہ]] توں آۓ نیں۔ برطانیہ دی ملکہ، ملکہ [[الزبتھ II]] ایس دیس دی وی آگو اے۔

آسٹریلیا وچ یورپی لوکاں دے اٹھارویں صدی وچ آن توں پہلے 40000 ورے تک ایتھے پرانے لوک رہ رۓ سن جناں دیاں بولیاں دیاں نیڑے تریڑے 250 ونڈاں بندیاں نیں۔ ایہوں پہلی واری 1606 وچ ڈچاں نے لبیا تے 1770 وچ ایدے برطانیہ نے اپنا کلیم کیتا۔ 26 جنوری 1788 توں ایتھے برطانیہ توں لوکاں نوں لیا کے وسایا گیا۔ [[نواں تھلواں ویلز]] وسن لئی پہلی تھاں چنی گئی۔ ہولی ہولی لوک آکے ایتھے تے ہور تھانواں تے وسدے گۓ۔ 1 جنوری 1901 نوں چھ تھانواں دا پربندھ کیتا گیا۔ لوک گنتی دا چوکھا انگ چڑھدے پاسے ول ریندا اے تے شہراں وچ لوک زیادھ نیں۔

شبد ''آسٹریلیا'' [[لاطینی]] بولی دے شبد آسٹرالس توں بنیا اے جیدا مطلب اے تھلواں یا [[دکھن|دکھنی]]۔ آسٹریلیا دے واسی نوں "آسی" کیندے نیں۔

[[انسان]] آسٹریلیا وچ 42000 توں 48000 ورے پہلے رہن لگے تے خورے اوہ چڑھدے دکھنی ایشیاء ولوں آۓ سن تے ہن دے پرانے دیسی آسٹریلیائی لوکاں دے پرکھ سن۔ 18ویں صدی دے انت تے جدوں یورپی لوک ایتھے وسن آے تے اوس ویلے دے پرانے دیسی لوک شکاری تے جڑی بوٹیاں کھان ویلے تے منہ زبانی چلن والی رہتل تے زمین دی عزت دی نیو تے بنیاں روحانی سوچ تے چلن والے سن۔ کدے کدے شکار لئی چرھدے دکھنی ایشیاء دے آنوالے مچھیریاں دے پچھے یورپی کھوجی وی ایتھے اپڑے۔ ولیم جانزون اک ڈچ سمندری جہاز چلانوالا، کیا جاندا اے ، اوہنے پہلی واری آسٹریلیا نوں 1606 وچ ایدے اپرلے کنڈے تے کیپ یارک جزیریورگا نوں ویکھیا تے 26 فروری نوں ایتھے ای پنفادر دریا کول ایدی زمین تے اتریا۔

ڈچاں نے اتلے تے لیندے آسٹریلیا دے نقشے بناۓ پر ایتھے وسے ناں۔ ولیم ڈیمپیئر اک انگریز کھوجی نے 1688 تے فیر 1899 وچ ایتھے دا پھیرا پایا۔ 1770 وچ [[جیمز کک]] نے چڑھدے آسٹریلیا نوں کھوجیا تے ایہدا ناں نیو ساؤتھ ویلز رکھیا تے برطانیہ لئی ایہنوں کلیم کیتا۔ جیمز کک دیاں کھوجاں نے مجرماں دی اک نگری دی رکھی۔ 26 جنوری 1788 نوں آرتھر فلپ پورٹ جیکسن تے جینوں ہن [[سڈنی]] کیندے نیں تے ایہ آیا۔ ایہ تریخ ہن آسٹریلیا دا قومی دیہاڑا یا آسٹریلیا دیہاڑہ اکھواندا اے۔ 1803 وچ [[تسمانیا|تسمانیہ]] نوں وسایا گیا۔ برطانیہ نے لیندے آسٹریلیا تے 1828 نوں کلیم کیتا۔

[[نواں تھلواں ویلز]] توں کئی تھانواں نوں وکھریاں کرکے نویں صوبے بناۓ گۓ: [[ساؤتھ آسٹریلیا|دکھنی آسٹریلیا]] 1836 وچ [[وکٹوریہ]] 1851 وچ، [[کوینزلینڈ]] 1859 وچ۔ 1911 وچ [[ساؤتھ آسٹریلیا]] توں ناردرن ٹیراٹری دی نیو رکھی گئی۔ لوکاں دے ناں منن تے 1848 وچ ایتھے مجرماں نوں لے کے آخری جہاز آیا۔

ایتھوں دے پرانے تے اصلی لوک جدوں ایتھے یورپی آۓ 750,000 توں 1,000,000 دے وشکار سن اوہناں دا گنتی اک توں دوجے نوں لگن والے روگاں باجوں تھوڑی رہ گئی۔ 1855 تے 1890 دے وشکار اسٹریلیا نے اپنے اندر ماملے چلان لئی برطانیہ توں ازادی لئی پر بہرلے ماملے، بچاؤ، باہری کاروبار تے کج ہور ماملے لندے دے ہتھ وج رۓ۔

پہلی جنوری 1901 نوں آسٹریلیا دیاں نگریاں دا اک جٹ لمے سلا مشورے مگروں بنایا گیا تے کامنویلتھ آف آسٹریلیا بنائی گئی جیہڑی 1907 نوں [[سلطنت برطانیہ]] دا اک انگ بنی۔ [[کینبرا]] راجگڑھ بنایا گیا تے 1911 توں 1927 تک بندا ریا ے اودوں تک [[میلبورن]] تھوڑے چر لئی راجگڑھ ریا۔ 1914 وچ [[پہلی وڈی لڑائی]] وچ آسٹریلیا [[برطانیہ]] نال سی تے 416,000 [[آسی]] [[یورپ]] دے لڑائی ویہڑے ول گۓ 60،000 مارے گۓ تے 152,000 نوں سٹاں لگیاں۔ کئی [[آسی]] سوچدے نیں جے [[گیلی پولی دی لڑائی]] وچ ہار نے اوہناں دی قوم دا مڈھ بجیا۔ 1942 وچ آسٹریلیا تے برطانیہ وشکار کئی جوڑ ٹٹے۔ 1942 وچ [[برطانیہ]] دی [[جاپان|جپان]] ہتھون ہار نے آسٹریلیا نوں ڈرا دتا تے اوہنے اپنے بچاؤ لئی [[امریکہ]] ول ویکھیا۔ 1951 توں آسٹریلیا امریکہ دا سنگی اے۔ [[دوجی وڈی لڑائی]] مگروں یورپ توں بن باس کرکے لوک آۓ تے 1970 مگروں [[ایشیاء]] توں وی لوکاں نوں آسٹریلیا آن دی ہلہ شیری دتی۔ ونسونیاں تھانواں توں آسٹریلیا وچ لوکاں دے آن نال ایتھوں دے لوکاں، رہتل تے اوہناں دے وکھالے وچ فرق آیا۔ آسٹریلیا ایکٹ 1986 نال [[برطانیہ]] نال ریندے رشتے وی ٹٹ گۓ ہن کسے نوں اپنے رپھڑ مکان لئی [[لندن]] جان دی تے پریوی کونسل اگے کین دی لوڑ ناں رئی۔ 1999 وچ اک چنوتی وچ آسٹریلیا دے لوکاں نیں آسٹریلیا دے اک پورے [[لوک راج|لوکراج]] بنن توں منکرے تے ۔ آسٹریلیا دی بارلی پالیسی دا منہ ہن رلدے تے بحرالکاہل دے کنڈیاں تے وسدے دیساں نال ساک ودھان ول اے۔

آسٹریلیا وچ قنونی بادشائی اے تے طاقت ونڈی ہوئی اے۔ ملکہ الزبتھ II آسٹریلیا دی وی ملکہ اے تے اوہ دیس دی آگو اے۔ ملکہ برطانیہ وچ ریندی اے تے اوہدی تھاں اوہدا گورنر جنرل اوہدے کم کردا اے۔ آسٹریلیا دا قنون ای اسٹریلیا تے راج کردا اے تے گورنر جنرل دے کول کج اختیار اے۔ اسٹریلیا دی پارلیمنٹ ملکہ (گورنر جیدی تھاں تے کم کردا اے)، سینیٹ تے ہاؤس آف ریپیریزنٹیٹو نوں رلا کے بندی اے۔

آسٹریلیا دی سینیٹ وچ 76 سنگی نیں: 12 ہر صوبے توں 6 سال لئی چنے جاندے نیں نے تے دو، دو راجگڑھ کینبرا تے ناردرن ٹیراٹری توں چنے جاندے نیں۔ ہاؤس آف ریپیریزنٹیٹو وچ 150 سنگی ہوندے نیں جیہڑے 3 سال لئی چنے جاندے نیں۔ چوکھے ووٹ لین والی پارٹی سرکار بناندی اے تے وزیراعظم اپنے بندیاں وچوں چندی اے۔ گورنر جنرل کسے وزیراعظم نوں راج توں لا سکدا اے اگر اوس وزیراعظم کول سنگی ناں رین۔ لیبر پارٹی، لبرل پارٹی تے نیشنل پارٹی آسٹریلیا دیاں وڈیاں پارٹیاں نیں۔

اسٹریلیا بچاؤ فوج شاہی آسٹریلوی سمندی فوج، آسٹریلوی زمینی فوج تے شاہی آسٹریلوی ہوائی فوج نال جندی اے تے ایدے وچ 80,561 فوجی نیں جنہاں وچوں 55,068 پکے تے 25,493 ریزرو نیں۔ کورنر جرنل سرکار دی صلا نال بچاؤ فوج دا آگو جندا اے۔ آسٹریلیا دا 2010-11 دا بچاؤ بجٹ 25.7 آسٹریلین ڈالر سی تے ایہ دنیا دا 13واں وڈا فوجی بجٹ اے۔

آسٹریلیا اک کھاندا پیندا [[دیس]] اے جتھے بہت تھوڑی غریبی اے۔ آسٹریلین ڈالر دیس دی کرنسی اے۔ آسٹریلیا [[دنیا]] دی 13ویں وڈی ایکانومی اے اک بندے دی سال دی آمدنی نال دنیا وج 5ویں نمبر تے ہیمن ڈیویلپمنٹ انڈیکس وچ دوجے نمبر تے اے۔ مئی 2012 وچ 11,537,900 لوک کم کاج وج لگے سن تے 5.1 ٪ کم توں باہر سن۔ آسٹریلیا وچوں [[کنک]]، ان، دھاتاں بدیس پیجیدیاں نیں۔ [[جاپان|جپان]]، [[چین]]، [[امریکہ]]، دکھنی کوریا، [[نیوزی لینڈ]] آسٹریلیا دی مال ویچن دیاں وڈیاں مارکیٹاں نیں۔ آسٹریلیا [[شراب]] ویچن والا چوتھا وڈا دیس اے تے ایہ 5.5 بلین ڈالر تک جاندی اے۔

آسٹریلیا 7,617,930 مربع کلومیٹر (2,941,300 مربع میل) تھاں تے پھیلیا ہویا اے۔ ایہنوں [[وڈا سمندر ہند]] تے [[بحرالکاہل]] نے کیریا ہویا اے۔ [[ارافورا سمندر]] تے [[تیمور سمندر]] ایہنوں [[ایشیاء]] توں وکھ کردے نیں۔ [[کورال سمندر]] [[کوئینزلینڈ]] دے کنڈے نال اے تے [[تسمان سمندر]] اسٹریلیا تے [[نیوزی لینڈ]] دے وشکار اے۔ آسٹریلیا اپنے تھاں ناپ نال دنیا دا چھیواں وڈا دیس اے، ایہنوں دنیا دا سب توں نکا براعظم وی کیا جاندا اے، اپنے ناپ تے وکھرے ہون باجوں ایہنوں جزیرہ براعظم وی کیا جاندا اے تے کدے سب توں وڈا جزیرہ۔ آسٹریلیا دا سمندری کنڈہ 34,218 کلومیٹر (21,262 میل) لماں اے تے ایدے وچ اوہدے جزیریاں دے کنڈے نئیں ہیگے۔ گریٹ بیریئر ریف آسٹریلیا دے چڑھدے اتر وچ سمندر وچ 2,000 کلومیٹر (1,240 میل) لمی کورل ریف اے۔ [[ماؤنٹ آگسٹس]] جیدے بارے کیا گیا اے جے دنیا دی سب توں وڈی پڑی اے [[لیندے آسٹریلیا]] وچ اے۔ [[ٹلہ کازیسکو]] 2,228 میٹر دی اچائی نال آسٹریلیا دا سب توں اچا پہاڑ اے۔

آسٹریلیا وچ تھل یا روہی ورگ یا کج روہی ورگے تھاں سب توں چوکھے نیں، پر ایتھے الپائنی ویہڑے تے بارشی جنگل وی ہے نیں۔ اسٹریلیا اک پرانا براعظم اے تے لمے چر توں ریندی دنیا توں وکھ اے ایس باجوں ایتھے دے بوٹے جانور نویکلے نیں۔ ایتھے دے 85٪ پلھاں والے بوٹے، 84٪ میملز، 45ۖ٪ [[پنچھی]] تے 89٪ [[مچھی|مچھیاں]] صرف ایتھے ای لبدے نیں۔ آسٹریلیا کول ریپٹائلز دیاں 755 ونڈاں نین۔ اینیاں کسے ہور دیس وچ نئیں۔

آسٹریلیا دے جنگلاں وچ سفیدے تے ککر دے رکھ عام لبدے نیں۔ سفیدے دیاں ایتھے 700 دے نیڑے ونڈاں نیں۔ [[پلے ٹیپس]]، [[اکڈنا]]، [[کینگرو]]، [[کوالا]]، [[کوکابرا]]، [[ایمو]]، [[وومباٹ]] آسٹریلیا دے جانور تے پنچھی جنہاں توں ای جانیا جاندا اے۔ [[ڈنگو]] اک جنگلی [[کتا]] اے آسٹریلیا دا تے اک وڈا رپھڑ۔

دو صدیاں تک آسٹریلیا آکے وسن والے برطانوی جزیریاں توں آۓ۔ ایس توں ہن دے جوکھے سارے آسیاں دے پرکھ برطانوی یا آئرش نیں۔ 2011 دی گنتی وچ اپنے پرکھاں نال جوڑ جوڑدیاں ہویاں [[انگریز]] (36.1 ٪), آسی (35.4 ٪), آئرش (10.4 ٪), سکاٹ (8.9 ٪), [[اطالوی]] (4.6 ٪), [[جرمن]] (4.5 ٪), [[چینی]] (4.3 ٪), ہندستانی (2.0 ٪), [[یونانی]] (1.9 ٪), تے [[ڈچ]] (1.7 ٪) سن۔

[[پہلی وڈی لڑائی]] مگروں آسٹریلیا دی لوک گنتی چوگنی ہوجکی اے۔ پر ایس دیس وچ ہجے وی لوک سب توں گھٹ کنے نیں۔ پہلی وڈی لڑائی توں 2000 تک ایتھے 59 لکھ لوک باہروں وس چکے نیں تے اینج ہر ست وچوں دو لوی آسٹریلیا توں باہر جمے سن۔ آسٹریلیا وچ لوکاں نوں اک کوٹے نال آن دتا جاندا اے تے کسے کم دے گنی نوں ای جای آیاں نوں کیا جاندا اے۔ 2050 تک ایتھے 42 ملین لوک وس رۓ ہون گے۔

[[انگریزی]] آسٹریلیا دی سرکار دی تے لوکاں دی [[بولی]] اے۔

[[Categoryگٹھ:آسٹریلیا]]

[[Categoryگٹھ:اوشیانا دے دیس]]