"<span lang="ur">پنجاب (پاکستان)</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

| راجکعرراجگڑھ: || [[لہور]]

'''پنجاب'''پنجاب دا پرانا ناں پنجند اے ۔ رگ وید وچ پنجاب دا ناں “پنچا ندا“ اے۔ [[پاکستان]] دا لوک گنتی دے سعابلحاظ نال سب توں وڈا [[صوبہ]]صوبا اے۔ ایہدا راجگڑھ [[لہور]] اے۔ پنجاب دے [[اتر]]اُبھے وچ [[کشمیر]] تے [[ضلع اسلام آباد]]، [[چڑدا|چڑھدے]] وچ [[ہندستانچڑھدا]] [[پنجاب]]، دکھنلمے وچ صوبا [[صوبہ سندھ]] تے [[راجستھان]]، [[لیندا|لیہندےلہندے]] وچ [[صوبہصوبا]] سرحد[[خیبر]] تے دکھنی لیندےلہندے وچ صوبہصوبا [[بلوچستان]] نیں۔

پنجاب [[ہڑپہہڑپا]] رہتل دا گڑھ رہیا اے۔ ایہہ انساناں دیاں پرانیاں رہتلاں وچوں اک اے۔

پنجاب وچ [[پنجابی]] بولی جاندی اے [[اردو]] تے انگریزی دا وی کچھ حد تک چلن اے۔ بول پنجاب [[2|دو]] بولاں پنج تے آب نال مل کے بنیا اے۔ پنج پنجابی وچ تے [[فارسی]] وچ [[5]] نوں کیہندے نیں تے آب [[فارسی]] وچ [[پانی]] نوں ۔ تے اینج اے بندا اے پنج دریاواں دا [[دیس]]۔ پرانے ویلے وچ ایہنوں [[سپت سندھو]] وی کیہندے سن یعنی [[7|ست]] دریاواں دا دیس اے دریا جیہناں دی وجہ توں ایس دیس دا ناں [[سپت سندھو]] پیا اوہ ایہہ نیں [[سندھ]]، [[دریاۓ جہلم|جہلم]]، [[چناب]]، [[راوی]]، [[ستلج]]، [[دریاۓ بیاس|بیاس]]۔ 1947 وچ پنجاب نوں دو انگاں وچ ونڈ دتا گیا ایدا وڈا ٹکڑا پاکستان وچ آگیا تے ایدا نکا تے [[چڑدا|چڑھدے]] پاسے دا ٹوٹا [[ہندستان]] نال مل گیا۔ پاکستانی پنجاب اپنی ہن دی مورت وچ 1972 نوں آیا۔

صوبہ پنجاب دا [[تھاں]] 205,344 مربع [[کلومیٹر]] اے۔ بلوچستان توں بعد پاکستان دا سب توں وڈا صوبہ اے۔ اے دکھنی ایشیاء دے اتر لیہندے ول اے۔ تاریخی شہر [[لہور]] پنجاب دا دارالحکومت اے۔ پنجاب وچوںوچ 65 دریا وگدے نیں: [[بیاس]]، [[چناب]]، [[ستلج]]، [[راوی]]، [[جہلم]] تے [[سندانڈس]]ھ۔ اے دریا اتر توں دکھن ول وگدے نیں۔ پنجاب وچ دیس دے 62٪ [[لوک]] ریہندے نیں۔ پنجاب پاکستان دا اکو اوہ صوبہ اے جیہڑا کہ صوبہ سندھ، صوبہ بلوچستان، آزاد کشمیر تے صوبہ سرحد نال جڑدا اے۔ پاکستان دا دارالحکومت [[اسلام آباد]] پنجاب دے ضلع [[راولپنڈی]] توں وکھریاں کر کے دارلحکومت بنایا گیا سی۔ پنجاب نوں گھٹون گھٹ 3 جغرافیائی علاقیاں وچ ونڈیا جا سکدا اے:سطح پوٹھوہارمرتفع داپنجاب اچا نیواں تے پہاڑی علاقہ، چولستان تے تھل دا ریتلا علاقہ تے پنجاب دا میدانی علاقہ۔ ناں پاکستان وچ ''پ'' پنجاب توں لیا گیا اے۔ پنجاب دنیا دے کُجھ بہت زرخیز علاقیاں چوں اک اے۔ پنجاب دے شمال وچ مری تے پتریاٹہ دے پہاڑ 7000 فٹ توں اُچے نے۔

پنجاب وچ 8 کروڑ دے نیڑے [[لوک]] وسدے نیں ۔ پاکستان دی ادھی توں بوہتی لوک گنتی ایتھے اے ۔ صدیاں توں لوک امن چین تے چنگے کھان پین لئی پنجاب دے آل دوالے دے تھانواں [[کشمیر]]، [[افغانستان]]، [[بلوچستان]]، [[ایران]]، [[عرب]] تے مڈھلے [[ایشیاء]] توں ایتھے آؤندے رہے تے پنجاب دی [[رہتل]] وچ رچ وس گۓ۔ پر اس دے باوجود پنجاب دی اکثریتی لوک آریاء نیں۔ 95٪97٪ دے نیڑے لوک سنی [[مسلمان]] نیں۔

پنجاب وچ بولی جان والی [[بولی]] پنجابی اے۔ ایہدا جوڑ [[ھند آریا‌ئ بولیاں]] دے ٹبر توں اے۔ ایہدا تعلق ہڑپائی تہذیب نال ملدا اے۔ [[پنجابی]] بولی شاہ مُکھی لکھائی وچ لکھی پڑھی جاندی اے۔ [[اردو]] تے [[انگریزی]] وی سرکاری ناپ تے ورتیاں جاندیاں نیں۔

دیس پنجاب ہزاراں سالاں توں وس رہیا اے۔ [[پوٹھوہار]]سطح مرتفع پنجاب وچ سواں دریا دے کنڈے تے پتھر دے ویلے دے انسان دے رہن دے نشان ملے نیں۔ ہڑپہ رہتل انسان دیاں کُجھ پرانیاں رہتلاں وچوں اک اے۔ ایہہ دریاواں دے کنڈے تے وسی ایہدا وڈا نگر ہڑپہہڑپا ضلع ساہیوال وچ سی۔ سوتی کپڑا شکر کھنڈ شطرنج دی کھیڈ ایس رہتل دیاں سارے جگ نوں سوغاتاں نیں۔ ساڑھے تین ہزار ورھے پہلاں ایتھے آریاء آۓ تے اک نویں رہتل دی نیو پئی جیہدے وچ پرانی رہتل دیاں خوبیاں وی ہے سن آریاواں نے وید تے گندھارا رہتلاں چلائیاں۔ آریاواں دی بولی سنسکرت پنجاب وچ ای اپنی ودیا حالت وچ آئی۔ سنسکرت دا وڈا سکالر پانینی پنجاب دا ای رہن والا سی۔ ہندواں دی مقدس کتاب رگ وید پنجاب وچ ای لکھی گئی۔

جگ دی اک پرانی رہتل ہڑپہ رہتل [[پنجاب]] وچ ٹری۔ ضلع [[ساہیوال]] دا ہڑپہ شہر اس [[رہتل]] دا وڈا نگر سی۔ دیس پنجاب دے اتلے لیندے پاسے دے تھانواں وچ ٹیکسلا[[گندھارہگندھارا]] رہتل وی پونگر دی رئی۔ ایس رہتل دی بولی [[ہندکو]] [[پنجابی]] دی ہی اک بولی اے جیہڑی ہجے وی گندھارہ دے تھانواں چ بولی جاندی اے۔

* [[پعارتیبھارتی پنجاب/[k-856