"<span lang="ur">پہلی وڈی لڑائی</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

|لڑن آلے2=محوریوشکاری: <br />{{جھنڈا|جرمن سلطنت}} <br /> {{جھنڈا|سلطنت عثمانیہ}} <br />{{جھنڈا|سلطنت آسٹریا ہنگری}} <br />{{جھنڈا|بلغاریہ|1878}}

'''پہلی وڈی لڑائی''' پورے جگ تے لڑی جانوالی اک لڑائی سی جیدا گڑھ [[یورپ]] سی تے ایہ 28 جولائی 1914 نوں چلی تے 11 [[نومبر]] 1918 تک لڑیگئی۔ ایہدے ہون توں لے کے دوجی وڈی لڑائی تک ایہ وڈی لڑائی یا [[دنیا]] دی لڑائی دے ناواں نال ای سدی گئی پر اوس مگروں پہلی وڈی لڑائی دے نال نال سدی گئی۔<ref name="Julia">{{cite book|author=Hargrove, Julia|title=Tomb of the Unknowns|url=http://books.google.com/books?id=-9FuoN0LHKQC&pg=PA5|accessdate=18 July 2013|year=2010|publisher=Lorenz Educational Press|isbn=978-0-7877-8592-5|page=5}}</ref><ref name="Zeinert2001">{{cite book|author=Karen Zeinert|title=Those Extraordinary Women of World War 1|url=http://books.google.com/books?id=DsATANBmr68C&pg=PA14|year=2001|publisher=Twenty-First Century Books|isbn=978-0-7613-1913-9|page=14}}</ref><ref name="Rasor2000">{{cite book|author=Eugene L. Rasor|title=Winston S. Churchill: 1874–1965 ; a Comprehensive Historiography and Annotated Bibliography|url=http://books.google.com/books?id=6PpNUK5u1lkC&pg=PA64|year=2000|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-30546-7|page=64}}</ref> امریکہ وچ ایہنوں پہلے یورپی لڑائی ای اکھیا گیا۔ ایس لڑائی وچ 90 لکھ دے نیڑے لڑاکے مارے گۓ۔ ٹیکنالوجی وچ وادھے، لڑائی دے نویں ولاں تے لمیاں لڑائیاں باہجوں اینے جوکھے لوک مارے گۓ۔ ایہ انسانی تریخ دے سب توں بھیڑے جھگڑیاں وچوں اک سی تے ایس نے کئی لڑنوالے والے دیساں وچ سیاسی تبدیلیاں تے انقلاباں دا مڈھ رکھیا۔

وڈیاں لڑنوالیاں ٹولیاں وچ اک پاسے جرمنی،[[جرمنی]]، [[آسٹریا ہنگری]] [[بلغاریہ]] تے [[سلطنت عثمانیہ]] سن تے دوجی ٹولی وچ [[سلطنت برطانیہ،برطانیہ]]، فرانس،[[فرانس]]، روس،[[روس]]، سربیا،[[سربیا]]، [[اٹلی]], [[امریکہ]], رومانیہ،[[رومانیہ]]، [[جپان]] تے [[یونان]] تے ہور سن۔ 40 دے نیڑے دیس تریخ دی ایس سب توں وڈھی لڑے وچ لڑے۔ لڑائی توں پہلے ای [[یورپ]] دوٹولیاں وچ ونڈیا ہویا سی۔ لڑائی دا کارن 28 جون 1914 نوں [[فرانز فرڈیننڈ]]، [[سلطنت آسٹریا ہنگری]] دے راج کدی تے بیٹھنوالے شہزادے دے [[سراجیوو]] [[بوسنیا]] وچ اک سرب گیوریلو پرنسپ دے ہتھوں قتل سی۔ آسٹریا ہنگری نے سربیا نوں قاتل نوں پھڑن دی مانگ کیتی۔ مانگ نہ منن تے 28 جولائی نوں [[آسٹریا ہنگری]] نے [[سربیا]] تے ہلہ بول دتا۔ اوہنون پہلے ای جرمنی دا تھاپڑا ہے سی۔ ایس گل تے [[روس]] نے اپنی فوج نوں [[سربیا]] [[آسٹریا]] ول ٹوریا۔ جرمنی نے نیوٹرل دیساں لیکسمبرگ[[لکسمبرگ]] تے [[بیلجیم]] تے چڑھائی کردتی فرانس ول آن توں پہلے تے ایس گل تے برطانیہ نے وی لڑائی دا ہوکا دیدتا۔

[[پیرس]] ول ودھدی ہوئی [[جرمن]] فوج نون روکدتا گیا تے ایہ فیر مورچیاں وچ ای لڑائی لڑی گئی تے ایہدے وچ 1917 تک کوئی تبدیلی نہیں آئی۔ چڑھدے پاسے ول [[روسی]] فوج نوں جت ہورئی سی پر چڑھدے [[پرشیا]] وچ اوہدے ہلے نوں جرمن فوج نے روکدتا۔ نومبر 1914 نوں [[سلطنت عثمانیہ]] وی لڑائی وچ پے گئی تے اوہنے قفقاز،[[قفقاز]]، [[عراق]] تے سینا وچ نویں لڑائی ویہڑے چھیڑدتے۔ [[اٹلی]] تے [[بلغاریہ]] 1915 وج لڑائی وچ رلے تے [[رومانیہ]] 1916 وچ تے [[امریکہ]] 1917 وچ۔

مارچ 1917 نوں جدوں [[روسی]] سرکار ڈگ پئی تے ایہ لڑائی کسے نتارے ول ٹر پئی۔ نومبر 1917 دے [[انقلاب روس|روسی انقلاب]] باہجوں روس وشکاری طاقتاں اگے لڑائی ہار گیا۔ 4 نومبر 1918 نوں اسٹریا[[آسٹریا ہنگری]] لڑائی بند کرن تے صلح تے راضی ہوگیا۔ [[جرمنی]] نے 1918 وج لیندے لراغی ویہڑے وچ ٹل لادتی پر اخیر اوہنے وی 11 نومبر 1918 نون ہتھیار سٹ دتے۔

1815 توں 1914 تک [[یورپ]] نے امن دی اک صدی ویکھی پر ایہ امن وکھریاں یورپی طاقتاں دے گنجلانواوالے پربندھ باہجوں ہی ریا۔ 1815 وچ پرشیا،[[پرشیا]]، [[روس]] تے آسٹریا سنگی بنے۔ ایس جوڑ نوں 1873 وچ [[جرمن]] جانسلرچانسلر [[بسمارک]] نے اگے ودھانا چاہیا پر بلکان[[بلقان]] دے رپھڑ نے [[روس]] تے [[آسٹریا]] نوں دور رکھیا۔ 1879 وچ [[جرمنی]] تے [[آسٹریا]] ای سنگی سن۔ [[عثمانی سلطنت]] ماڑی ہورئی سی تے [[روس]] اوہدی تھاں لے ریا سی تے اوہنوں میچے وچ رکھن لئی جرمن آسٹری اک ہون دی لوڑ سی۔ 1882 وچ ایہناں نال [[اٹلی]] وی رل گیا۔ بسمارک نوں ایہ چنتا سی جے جرمن سلطنت دے بہت سارے ویری ناں ہو جان تے اوہ روس نال اچیچے ساک بناۓ رکھن دے حق وچ سی۔ اوہ جرمنی دا دو پاسے چڑھدے ول روس نال تے لیندے ول فرانس نال اکو ویلے لڑنا چنگا نہیں سی جاندا اے پر جدوں [[ولہلم II]] 1888 نوں جرمن شہنشاہ بنیا تے اوہنے روس نال سنگت والی گل نوں 1890 وچ اگے ناں ٹوریا۔ دو ورے مگروں 1892 وچ فرینچ روسی سنگت بندی اے جیہڑی کہ وشکارلیاں طاقتاں دے خلاف سی۔ 1904 وچ [[روس]] [[فرانس]] تے 1907 وچ برطانیہ روس سنگی بندے نیں۔ اینج پہلی وڈی لڑائی دے مدھ تے یورپ دو وڈے فوجی کیمپاں وچ ونڈیا جاچکیا سی۔ 1914 دے ورے چ کالونیاں دے مسئلے اتے لڑائی وددی گئی تے اینج جنگ دی شکل اختیار کر گئی جیدے وچ ہور دیساں نیں وی حصہ لیا۔ [[سلطنت آسٹریا ہنگری]] دا [[روس]] تے [[سربیا]] نال تھاں دے قبضے اتے چگڑا ہوئیا تے ایس چگڑے وچ ہوراں وڈیاں طاقتاں نوں وی کسیٹ لیا گیا۔ اینج اے لڑائی جگ دے زیادہ حصے وچ پھیلدی گئی۔ ایس لڑائی وچ لکھاں لوکاں نیں جاناں گوایاں کج علاقیاں چ ایس جنگ دے اثرات ہجے وی باقی نیں۔ [[فرانز فرڈیننڈ]] سلطنت [[آسٹریا-ہنگری]] دے وارث دے 28 جون 1914 نوں [[بوسنیا ہرزیگووینیاہرزیگووینا]] دے شہر سراجیو[[سراجیوو]] وچ قتل اک فوری وجہ بنیا۔ [[آسٹریا-ہنگری]] نے سربیا نوں الٹی میٹم کلیا تے ایس تے [[سربیا]] تے [[آسٹریا-ہنگری]] دے وشکار لڑائی خھریچھری [[سربیا]] پجھے [[روس]] کھڑا سی تے اوہدے نال [[فرانس]] تے برطانی۔[[برطانیہ]]۔