'''آلو''' اک نشاستے تے جڑ والی فصل دا [[ناں]] اے۔ ایہ [[شرمائی]] ٹبر دا بوٹا اے۔ ایہدا اصل دیس دکھنی امریکہ دے [[پربت دھاردھارا|پربت دھارے]] [[انڈیز]] دے دوالے دے تھاں نیں۔ ایھدیاں اک توں چوکھیاں ونڈاں نیں۔ 4 صدیاں پہلے ایہنوں [[انڈیز]] توں باہر دی [[دنیا]] وچ لجایا گیا تے ایہ ہن ایہ [[مکی]]، [[کنک]] تے [[چاول]] مگروں دنیا دی چوتھی وڈی فصل اے<ref name=fao>{{cite web | title =International Year of the Potato 2008 – The potato | publisher = United Nations Food and Agricultural Organisation | url =ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/011/i0500e/i0500e02.pdf|format=PDF |year= 2009|accessdate =26 October 2011}}</ref>۔
[[امریکہ]] توں [[چلی]] تک پورے [[اتری دکھنی امریکہ|امریکہ]] وچ آلو دیاں جنگلی ونڈاں اگدیاں نیں۔ پہلے ایہ سوچ سی جے آلو دیاں کئی ونڈاں اپنے آپ ای کئی تھانواں تے ہویاں پر ہن ایہ ویکھیا گیا اے جے ایہ دکھنی پیرو تے اتلے بولیویا دے تھاں وچ اک جنگلی ونڈ توں اٹھ توں پنج ہزار ورے پہلے اگائی گئی۔ ہن اس لگاتار اگائی تے اپنی پسند دیاں ونڈاں بنان نال آلو دیاں ہزاراں ونڈاں بن چکیاں نیں۔ اجکل ساری دنیا وچ 99% اگاۓ جانوالے آلو اوہناں ونڈاں توں آگاۓ جارۓ نیں جیہڑیاں دکھنی وشکارلے چلی دے تھلویں تھانواں توں آئیاں نیں تے ایہناں پہلیاں انڈیز والیاں دی تھاں لے لئی اے۔<ref name="chile">{{cite web | url = http://www.eurekalert.org/pub_releases/2008-01/uow-uds012908.php | title = Using DNA, scientists hunt for the roots of the modern potato | accessdate =10 September 2008 | date = 29 January 2008 | last = Miller | first = N | publisher = [[American Association for the Advancement of Science]] }}</ref><ref name="Ames2008">{{Cite doi|10.3732/ajb.95.2.252}}</ref>
لیک ۳۱ –
==تریخ==
آلو 8000 توں 5000 م پ ورے پہلے دکھنی [[پیرو]] تے اتلے [[بولیویا]] دے تھاں وچ آکایااگایا جان لگ پیا۔ ایس مگروں ایہ ساری دنیا وجوچ کھلر گیا تے اک لوڑی دی فصل بن گیا۔ آلو انکا دکھنی امریکی انکا سلطنت وچ طاقتوالی کھان پین دی وڈی شے سی۔ [[سپین|ہسپانوی لوکاں]] نے 16ویں صدی دے دوجے ادھ وچ [[انکا]] سلطنت تے مل ماریا تے آلو اوہناں دی وی لوڑ بن گیا تے اوہ ایس نوں اوہ اوتھوں [[یورپ]] لے آۓ۔ ایہ کیناری جزیرے تے 1562 وچ دکھنی امریکہ توں اپڑیا تے اوتھوں 1567 وچ ایہ انٹیورپ پیجیا گیا۔ امریکہ توں مڑنوالے جہازاں تے اپنے کھان پین لئی آلو تے مکی نوں کھاندے سن۔ اوہ ایہنوں اسپین لے آۓ۔ سپین دیاں فوجاں جیہڑیاں یورپ وچ اپنی یورپی سلطنت دے وکھرے علاقیاں وچ جاندیاں سن آلو نوں نال رکھدیاں سن تے آلو اینج ہولی ہولی یورپ وچ پھیلدا گیا۔ یورپ توں آلو ایہناں سمندری پاندھیاں ہتھوں ساری دنیا وچ پھیل گیا۔ یورپی کسان پہلے تے ایہدے اگان تے کھان بارے جوشیلے نہیں سن پر چھیتی ای آلو نے انسانی لوک گنتی ودھان وچ وڈا کم کیتا تے 19ویں صدی وچ لوک گنتی وچ ایس باہجوں اک وادا آیا۔<ref>{{cite journal |last1= Nunn |first1= Nathan |last2= Qian |first2= Nancy |year= 2011 |title= The Potato's Contribution to Population and Urbanization: Evidence from a Historical Experiment |url= http://www.economics.harvard.edu/faculty/nunn/files/Potato_QJE.pdf |journal= [[Quarterly Journal of Economics]] |volume= 126 |issue= 2 |pages= 593–650 |doi= 10.1093/qje/qjr009 |accessdate=7 July 2012 }}</ref> ایس بوٹے وچ چوکھیاں ونڈاں ناں ہون باہجوں ایسایہ روگےروگ تےدے ہلے سہن لئی ماڑا سی تے 1845 وچ لیندے آئرلینڈ وچ ایس دی فصل نوں اک [[فنگس]] نے تباہ کردتا۔ جس نال آئرلینڈ وچ قحطکال پے گیا۔ چین وچ آلو منگ شاہی ویلے اک اچیچی کھانوالی شاہی شے سی۔ 18ویں صدی وچ چین دی لوک گنتی ودھ ہون تے آلو دا ورتن لوکاں لئی اک اسان کھان پین سی۔ ہندستان وچ فصل لئی اگان دا چلن 18ویں صدی دے انت تے ٹریا۔ انگریز پنجاب دے باڈر تے 1802 دے دوالے اپڑ چکے سن تے اوہناں نال اوس ویلے آلو وی اپڑ گیا ہونا اے۔
