"<span lang="ur">جرمنی</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا

'''جرمنی''' ([[جرمن]]: Bundesrepublik Deutschland / بندسریپبلک ڈوئچلینڈ) لیندے وشکارلے [[یورپ]] دا اک پارلیمانی [[لوکراج]] [[دیس]] اے۔ ایدی لوک گنتی 8 [[کروڑ]] 18 [[لکھ]] اے۔ جرمنی نے 357,021 مربع کلومیٹر [[تھاں]] کعیری ہوئی اے. ایس دی [[بولی]] [[جرمن]]اے۔ ایہدے 16 صوبے نیں. جرمنی دے [[اتر]] وچ [[بحیرہ شمال|اتلا سمندر]] ، [[ڈنمارک]] تے [[بالٹک سمندر]] نیں ، چڑھدے ول [[پولینڈ]] تے [[چیک|چیک لوک راج]]، [[دکھن]] وچ [[آسٹریا]] تے [[سویٹزرلینڈ]] تے لیندے وچ [[فرانس]]، [[لکسمبرگ]]، [[بیلجیم]] تے [[نیدرلینڈز]] نیں۔ [[برلن]] ایدا راجگڑھ اے۔ اے [[نیٹو]] تے [[یورپی یونین]] دا وی سنگی اے۔ 8 [[کروڑ]] 18 لکھ لوکاں نال اے [[یورپی یونین]] دا وڈا [[دیس]] اے۔

[[انگریزی]] دا بول 'جرمنی' [[لاطینی]] بول جرمانیہ توں بنیا اے۔ جرمانیہ بول [[جولیس سیزر]] توں چلیا تے اوہنے ایہہ [[فرانس]] وچ سُنیا سی جتھے ایہنوں [[دریائے رائن|رہائن]] دریا توں چڑھدے پاسے دے واسیاں لئی ورتیا جاندا سی <ref> Schulze, Hagen (1998). Germany: A New History. Harvard University Press. p. 4. ISBN 0-674-80688-3.</ref>۔ حرمن شبد ڈوئچلینڈ (جرمن دیس) '''ڈوئچ''' توں بنیا اے جیدا مطلب اے عام، جیدا جوڑ عام لوکاں (diot) نال ہووے۔ ڈوئچ فیر عام [[جرمن]] لوکاں دی بولی نوں وی کیا جان لگ گیا جیہڑی کے [[لاطینی]] توں وکھری سی. [[لاطینی]] پڑھے لکھے لوکاں,. [[گرجا|گرجے]] تے [[سائینس]] دی بولی سی۔ جرمنی نوں [[جرمن]] وچ ڈوئچلینڈ تے [[عربی]] تے [[فرانسیسی]] وچ اینوں المانیا آکھیا جاندا اے۔

[[سکینڈینیویا|تھلواں سکینڈینیویا]] تے اتلا جرمنی, [[جرمن لوک|جرمن]] قبیلیاں دا اصل دیس اے جتھے اوہ صدیاں پہلے وس رۓ سن۔ پہلی صدی توں پہلے اوہ ایس تھاں توں [[دکھن]], [[چڑھدا|چڑھدے]] تے [[لیندا|لیندے]] ول آۓ تے اوہناں دا [[گال]] وچ [[سیلٹ]] نال تے چڑھدے یورپ ول سلاوی تے بالٹی قبیلیاں نال واہ پیا ۔رومی شہنشاہ [[آگسٹس]] ویلے رومی جرنیل پبلیس نے جرمانیہ ([[رہائن]] توں یورال تک دا تھاں ) تے مل مارن لئی ہلہ بولیا۔ تن رومی فوجاں 9 عیسوی چ [[دریاۓ رائن]] دے پار جرمنی وچ وڑیاں پر جرمن [[چیرسکی]] قبیلے دے سردار [[ارمینیس]] نے [[ٹیوٹوبرگ جنگل دی لڑائی]] چ رومی فوج نوں ہرا کے پچھے کردتا۔ ٹیکیٹس 100 وچ لکھدا جے جرمن لوک [[ڈینیوب]] تے [[رہائن]] دے دوالے وس چکے سن<ref>Fulbrook 1991, pp. 9–13.</ref>۔ تیسری صدی وچ جرمن لوک ودھے تے اوناں دے کئی قبیلے فرینک، سیکسن، تے اینگل سامنے آۓ۔ اوہ آلے دوالے دےدیساں وچ وڑن لگ گۓ۔ سیکسن تے اینگل نے [[برطانیہ]] تے مل مارلیا۔ اینگلاں والی تھاں [[انگلینڈ]] اکھوائی تے فرینک گال تے چھا گۓ تے ایس دیس ناں بن گیا [[فرانس]]۔

25 دسمبر 800 نوں [[شارلمین]] نے رومی سلطنت دی نیوں رکھی جیہڑی 843 چ ونڈی گ‏ی<ref> Fulbrook 1991, p. 11.</ref>۔ رومی جرمن سلطنت ایدا چڑھدے پاسے دا انگ سی۔ایہہ آئیدر دریا توں لے کے بحیرہ روم تک پھیلی ہوئی سی۔ اٹو شہنشاہاواں (919–1024) دے ویلے ک‏ی انگاں نوں کٹھا کیتا گیا تے 962 چ جرمن بادشاہ نوں ایناں راجاں دا اک جٹ بناکے اودا ناں رومی جرمن سلطنت رکھ کے شہنشاہ بنا دتا گیا۔ 1215 تک ایدے چ [[برگنڈی]] تے اتلا اٹلی رلے۔ 12ویں تے 13ویں صدی چ جرمن چڑھدے پاسے دے سلاو لوکاں دے دیساں ول ودے۔ [[ہانزا جٹ]] دے سنگی جرمن شہر امیر ہوۓ<ref> Fulbrook 1991, pp. 13–24.</ref>۔ 1315 دے وڈے قحط تے 1348-50 دے طاعون نے جرمن لوکاں دی گنتی نوں تھوڑا کردتا۔ 1356 توں رومی جرمن سلطنت اک قنون تھلے ائی تے ایدے شہنشاء چنے جان لگے۔

فرانس دے نیپولین دے 1814 چ ہارن مگروں ویانا کانگرس ہوئي جیدے چ 39 جرمن دیساں دا اک جٹ بنایا گیا۔ لوکاں وچ فرانس دے انقلاب نے گُوڑہیاں سوچاں پیدا کر دتیاں سن۔ آسٹرین سیاستدان [[میترنخ]] نے ازادی دیاں اینان سوچاں نوں دبان لئی ٹل لائی۔ [[زولفراين]] ٹیکساں دی اک سنگت جرمنی نوں کٹھا کرن ول اک وڈا قدم سی<ref>Henderson, W. O. (January 1934). "The Zollverein". History 19 (73): 1–19. DOI:10.1111/j.1468-229X.1934.tb01791.x.</ref>۔ 1848 چ جرمن دیساں چ انقلاب ایآ پر کوئی خاص تبدیلی ناں ہوئی۔ [[پرشیا]] وچ ازادی دیاں سوچاں نوں دبان لئی 1862 چ [[بسمارک]] نوں [[جرمن چانسلر|چانسلر]] لا دتا گیا۔ 1864 چ [[پرشیا]] نے ڈنمارک نوں ہرایا تے 1868 نوں [[آسٹریا پرشیا لڑائی]] وچ [[آسٹریا]] نوں ہرا کے ہمیشہ لئی [[آسٹریا]] نوں جرمن ماملیاں توں باہر کڈھ دتا گیا۔ جرمنی نوں اک دیس بنا دے کم چ [[پرشیا]] اگے سی۔

[[فرانس]]، اتلے جرمنی دے اک جُٹ ہون تے تپ گیا۔ [[جرمن فرانس لڑائی|پرشیا تے فرانس دی لڑائی]] ہوگئی جیہدے وچ فرانس ہار گیا۔ فرانس دا شہنشاہ جرمنی دا بندی بن گیا۔ [[پیرس]] دے نیڑے [[ورسائی]] دے محل وچ 18 جنوری 1871 نوں جرمن سلطنت دی نیو رکھی گئی۔ [[پرشیا]] دے [[ہوہنزولرن]] ٹبر دا بادشاہ [[ولیم I]] ایس [[جرمن سلطنت]] دا شہنشاہ سی تے ایس جرمن سلطنت دا راجگڑھ [[برلن]] سی<ref> "Germany". U.S. Department of State. 10 November 2010. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔ [[آسٹریا]] نوں چھڈ کے ریندے سارے جرمن دیس جرمنی وچ رلاۓ گۓ۔ایس سلطنت وچ [[پرشیا]] دا حصہ 2/3 بندا سی تے اینج اوہ ایس سلطنت دی سب توں وڈی حصہدار سی۔ جرمنی دے اکجٹ ہون مگروں [[جرمن چانسلر]] [[بسمارک]] نے بڑی ہشیاری نال جرمنی نوں امن دی راہ تے رکھیا اینوں اک وڈی طاقت بنایا تے فرانس نوں کلا کرکے رکھ دتا۔ [[ولہلم II]] دے جرمن شہنشاہ بنن مگروں جرمن سرکاری سوچ نے پلٹا کھادا۔ [[ولہلم II]] نے [[بسمارک]] نوں چانلری توں لادتا۔ نویں شہنشاہ دے راج وچ جرمنی دوجیاں یورپی طاقتاں وانگوں شہنشاہی راہ ول ٹر پیا تے اینج اوہدا گوانڈی دیساں نال ویر پے گیا۔

1884 توں جرمنی نیں یورپ توں باہر [[افریقہ]] تے [[ایشیاء]] وچ اپنیاں کالونیاں بنا لئیاں۔ جرمنی نے [[جرمن چڑھدا افریقہ]]، [[جرمن دکھنی لیندا افریقہ]] [[کیمرون]] تے [[ٹوگو]] وچ کالونیاں بنا لئیاں<ref>Black, John, ed. (2005). 100 maps. Sterling Publishing. p. 202. ISBN 978-1-4027-2885-3.</ref>۔ شہنشاہ [[ولیم I|ولہلم I]] دے ویلے تک جرمنی اک چنگی پالیسی تے چل رہیا سی پر شہنشاہ [[ولہلم II]] دے ویلے وچ جرمن پالیسی پلٹ گئی [[فرانس]] نیں [[برطانیہ]] تے روس نال رشتے جوڑ لۓ۔ جرمنی نے [[سلطنت آسٹریا ہنگری]] تے [[سلطنت عثمانیہ]] نال جوڑ بنا لیا۔

28 جون 1914 نوں [[سلطنت آسٹریا ہنگری]] دے شہزادے [[فرانز فرڈیننڈ]] دے قتل توں [[پہلی جنگ عظیم|پہلی وڈی لڑائی]] چھڑ گئی جیہدے وچ جرمنی نوں ہار ہوئی۔ جرمنی دے 20 لکھ فوجی مارے گۓ <ref>Crossland, David (22 January 2008). "Last German World War I Veteran Believed to Have Died". Spiegel Online. Retrieved 25 March 2011.</ref> اودے کولوں کلونیاں تے یورپ چ کئی تھاں کھو لۓ گۓ۔ لڑائی دے مگروں انقلاب آیا تے جرمن شہنشاہ نوں راج چھڈنا پیا۔ جرمنی وچ لوکراج ٹر پیا۔ جون 1918 نوں [[ورسائی دی ٹریٹی]] تے دسخط کرا کے جرمنی نوں بے عزت کر دین آلیاں شرطاں منن تے لفادتا گیا جیہدی وجہ توں جرمنی وچ لوک خوش نہیں سن تے اے سمجھیا جاندا اے کہ ایہدی وجہ توں جرمنی وچ [[نازی پارٹی]] تے [[ہٹلر]] آۓ<ref>Lee, Stephen J. (2003). Europe, 1890–1945. Routledge. p. 131. ISBN 978-0-415-25455-7.</ref>۔

لڑائی تے انقلاب دے مگروں جرمنی وچ [[وائمر]] دی تھاں تے سرکار بنی۔ وائمر دے قنون تے 18 اگست 1918 نوں صدر ایبرٹ نے کگی ماری پر صلح دیاں پینڈیاں شرطاں تے کم کاج دے ڈپریشن نے لوکاں نوں [[وائمر لوک راج]] توں پرے کر دتا. ایس توں 1932 وج جرمن پارلیمنٹ نوں دو پارٹیاں جرمن کمیونسٹ پارٹی تے [[نازی پارٹی]] اپنے چوکھے سنگی ہوں باجوں چلاریاں سن۔ 30 جنوری 1933 نوں جرمن صدر [[پال فان ہنڈنبرگ]] نے تیز سوچاں رکھن والی [[نازی پارٹی]] نوں تےاوہدے آگو [[ہٹلر]] نوں سرکار بنان دا سدا دتا<ref> Fulbrook 1991, pp. 155–158, 172–177.</ref>۔

1935 وچ جرمنی نے سارلینڈ تے، تے 1936 وچ رہائنلینڈ تے مل مارلیا۔ ایہ جرمن تھاں جرمنی کولوں [[ورسائی دی ٹریٹی]] دے مگروں کھہ لۓ گۓ سن<ref> Fulbrook 1991, pp. 188–189.</ref>۔ 1938 وچ [[آسٹریا]] جرمنی نال رلا لیا گیا تے 1939 وچ [[چیکوسلواکیہ]] جرمنی دے تھلے آگیا۔ 1939 نوں [[سویت یونین]] تے جرمنی وشکار دوناں دیساں دے وشکارلے دیساں نوں آپس وچ ونڈن دی گل بات ہوئی ایہنوں ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات وی کیا جاندا اے۔ ایس گل بات دے مگروں جرمن فوج [[وہرماخت]] تے سوویت یونین دی [[رتی فوج]] نے [[پولینڈ]] تے چڑھائی کردتی تے [[پولینڈ]] نوں جرمنی تے سوویت [[یونین]] نے آپس وچ ونڈ لیا۔ جرمن فوج [[وہرماخت]] نے پولینڈ تے ہلہ بولدیاں ہویاں لڑائی دے ای نویں ول [[بلتسکریک]] نوں ازمایا تے [[پولینڈ]] نوں دناں وچ بے بس کردتا۔ [[پولینڈ]] تے ہلے باجوں [[دوجی وڈی لڑائی]] ٹر پئی جیہنے ساری [[دنیا]] نوں اپنی لپیٹ وچ لے لیا۔ جرمنی نے تھوڑے چر وچ براعظمی یورپ تے اتلے افریقہ تے مل مارلیا پر [[برطانیہ]] نوں اوہ تھلے ناں لا سکیا۔ 22 جون 1941 نوں جرمنی نے ربنٹراپ-مولوٹوف گل بات نوں توڑدیاں ہویاں سوویت یونین تے ہلہ بولدتا۔ لیندے ول جرمنی دے سنگی [[جپان]] نے پرل ہاربر [[امریکہ]] تے ہلہ بولیا۔ جرمن فوج سوویت یونین دے اندر تک چلی گئی تے [[ماسکو]] توں صرف 25 کلومیٹر دے پینڈے تک اپڑ کئی پر فیر [[سٹالن گراڈ دی لڑائی]] وچ جرمن فوج نوں ہار ہوئی تے اوہ فیر چڑھدے پاسے ولوں پچھے ای ہٹدی گئی<ref> Fulbrook 1991, pp. 190–195.</ref>۔ ستمبر 1943 وج جرمنی دے سنگی اٹلی نے ہتھیا سٹدتے تے تے جرمن فوج نوں اوتھے وی اپڑ کے اوہدی راکھی کرنی پئی۔ 6 جون 1944 نوں امریکی برطانوی فوجاں نے نارمنڈی فرانس تے چڑھائی کیتی تے جرمنی تک اپڑ گۓ۔ رتی فوج نے برلن تے مل مارلیا ہٹلر نے اپنے آپ نوں ماردتا تے 8 مئی 1945 نوں جرمنی نے ہتھیار سٹ دتے<ref>Steinberg, Heinz Günter (1991) (in German). Die Bevölkerungsentwicklung in Deutschland im Zweiten Weltkrieg: mit einem Überblick über die Entwicklung von 1945 bis 1990. Kulturstiftung der dt. Vertriebenen. ISBN 978-3-88557-089-9.</ref>۔

ایس لڑائی وچ 4 کروڑ لوک مارے گۓ<ref> Leaders mourn Soviet wartime dead". BBC News. 9 May 2005. Retrieved 18 March 2011.</ref>۔ 53 لکھ جرمن فوجی تے لکھاں جرمن مارے گۓ<ref> Demtröder 2002, pp. 39–42.</ref><ref> Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg, Bd. 9/1, ISBN 3-421-06236-6. Page 460 (This study was prepared by the German Armed Forces Military History Research Office, an agency of the German government)39–42.</ref><ref>Peter Antill; Peter Dennis (10 October 2005). Berlin 1945: end of the Thousand Year Reich. Osprey Publishing. p. 85. ISBN 978-1-84176-915-8. Retrieved 24 June 2011.</ref><ref>Bonn : Kulturstiftung der Deutschen Vertriebenen, Vertreibung und Vertreibungsverbrechen, 1945–1948 : Bericht des Bundesarchivs vom 28. Mai 1974 : Archivalien und ausgewählte Erlebnisberichte / [Redaktion, Silke Spieler]. Bonn :1989 ISBN 3-88557-067-X. (This is a study of German expulsion casualties due to "war crimes" prepared by the German government Archives)</ref><ref> Germany reports. With an introd. by Konrad Adenauer. Germany (West). Presse- und Informationsamt. Wiesbaden, Distribution: F. Steiner, 1961] Page 32</ref> جرمنی کولوں سائیلیشیا چڑھدا پرشیا تے ہور تھاں کھوہ لۓ گۓ۔ ڈیڑھ کروڑ جرمناں نوں یورپ دے دوجے دیساں چوں کڈ دتا گیا۔ لکھاں جرمن سوانیاں نال زیادتی کیتی گئی<ref> Beevor, Antony (2003) [2002]. Berlin: The downfall 1945. Penguin. pp. 31–32, 409–412. ISBN 978-0-14-028696-0.</ref>۔ جرمن شہر بمباری کرکے تباہ کردتے گۓ۔ ایس لڑائی وچ جرمناں نے روسی، یہودی، پولش تے کئی ہور لوکاں نوں وی لکھاں دی گنتی وچ ماریا۔

جرمنی نوں تے اوہدے راجگڑھ [[برلن]] نوں سوویت یونین برطانیا امریکہ تے فرانس نے 4 حصیاں وچ ونڈ کے اوہدے تے مل مار لیا۔ فرانس برطانیہ تے امریکہ نے آپنے حصے وچ اۓ جرمنی نوں رلا کے 23 مئی 1949 نوں [[لیندا جرمنی]] دی نیو رکھی گئی۔ [[سویت یونین]] والے جرمنی نوں 7 اکتوبر 1949 نوں [[چڑھدا جرمنی]] دے ناں نال اک وکھرا دیس بنا دتا گیا۔ [[لیندا جرمنی]] تیزی نال اگے ودھن لگ گیا ایتھے [[لوکراج]] چل پیا 1955 وچ اے [[نیٹو]] دا سنگی بن گیا۔ چڑھدے جرمنی وچ [[کمیونزم]] دا پربندھ چلایا گیا تے ایہہ [[وارسا پیکٹ]] دا سنگی بن گیا۔ برلن شہر دے لیہندے پاسے دے آلے دوالے اک کند [[برلن کند]] 1961 وچ کچھ دتی گئی جیہڑی [[سرد جنگ|ٹھنڈی لڑائی]] دا نشان سی۔ 1970 دے دھاکے وچ لیندے جرمن چانسلر [[ولی برانت]] نے چڑھدے دیساں نال میل جول نوں ودھایا۔ 1989 وچ ہنگری نے اپنے باڈر نوں کھل دتا تے چڑھدے جرمنی دے ہزاران جرمن ہنگری راہ لیندے جرمنی اپڑ گۓ۔ 3 اکتوبر 1990 نوں جرمنی دے دوہے پاسے رل گۓ 10 مارچ 1994 نوں [[بون]] دی تھاں [[برلن]] دوبارہ جرمنی دا راجگڑھ بنا دتا گیا<ref>"Gesetz zur Umsetzung des Beschlusses des Deutschen Bundestages vom 20. Juni 1991 zur Vollendung der Einheit Deutschlands" (in German). Bundesministerium der Justiz. 26 April 1994. Retrieved 19 April 2011.</ref>۔ جرمنی نے [[یورپی یونین]] وچ وڈا رول کھیڈیا۔ جرمن یورپ دے بجاۓ یورپین جرمنی دے فلسفے نوں اگے ودھایا گیا۔ 2005 نوں اک جرمن سوانی [[اینجلا مرکل]] پہلی [[جرمن چانسلر]] چنی جاندی اے<ref> "Germany". U.S. Department of State. 10 November 2010. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔

جرمنی دی تھاں 357,021 مربع کلومیٹر اے۔ جیہدے وچ 349,223 کلومیٹر زمین اے تے 7,798 مربع کلومیٹر پانی اے۔ ایہہ تھاں نال یورپ دا 7واں وڈا دیس تے دنیا دا 62واں وڈا دیس اے<ref>World Factbook". CIA. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔ ایہہ [[الپس]] دیاں پہاڑیاں توں لے کے [[بحیرہ شمال|اتلے سمندر]] دے بالٹک سمندر تک پھیلیا ہویا اے۔ ایہناں دے وچکار اُچے تھاواں تے جنگل نیں تے اتلے تھاواں تے نیویں تھاں نیں۔الپس وچ [[سوگسپتزے]] 2962 میٹر نال جرمنی دی سب توں اُچی تھاں اے۔جرمنی دی سب توں نیوین تھاں اتلے جرمنی وچ [[شلیسوگ ہولسٹاین]] صوبے دے ضلع [[سٹائنبرگ]] دی اک تھاں ولسترمارش اے جیہڑی سمندر توں وی 3.54 [[میٹر]] نیویں اے۔ یورپ دے وڈے دریا [[رہائن]]، [[ڈینیوب]] تے [[دریائے ایلب|ایلبے]] جرمنی توں لنگھدے نیں۔ جرمنی یورپ دا نویکلا دیس اے جیہدے سب توں بوہتے گوانڈھی نیں: [[ڈنمارک]] اتر وچ، [[پولینڈ]] تے [[چیک لوکراج]] چڑھدے ول، [[آسٹریا]] تے [[سویٹزرلینڈ]] دکھن ول، [[فرانس]] تے [[لکسمبرگ]] دکھنی لیندے ول، [[بیلجیم]] تے [[نیدرلینڈ]] اتر لیندے ول۔

جرمنی 16 صوبیاں وچ ونڈیا ہویا اے جناں نوں جرمن وج (Länder) کیندے نیں<ref>The individual denomination is either Land [state], Freistaat [free state] or Freie (und) Hansestadt [free (and) Hanseatic city].</ref>۔ ایہناں دے ناپ وکھرے نیں۔ تن صوبے برلن [[ہامبرگ]] تے [[بریمن]] صرف شہر ای نیں۔ تھاں نال [[باویریا]] تے لوک گنتی نال [[اتلا رائین لیندا فالیہ]] وڈے صوبے نیں۔ ایہ صوبے اگوں 403 ضلعیاں وچ ونڈے ہوۓ نیں جناں وچوں 301 پینڈو تے 102 شہری ضلعے نیں<ref>"Kreisfreie Städte und Landkreise nach Fläche und Bevölkerung 31.12.2010" (in German) (XLS). Statistisches Bundesamt Deutschland. October 2011. Retrieved 6 April 2012.</ref>۔

| [[بریمن ]] || [[بریمن]] || style="text-align:right"|404|| style="text-align:right"|660,999

[[File:Reichstag from Russian War Memorial Tiergarten.jpg|thumb|left|تیرکارتن توں جرمن پارلیمنٹ [[ریشتاگ]]]]

جرمنی توں بار جرمنی دے 229 سفارتی مشن نیں تے 190 دیساں نال ایدے سفراتی رشتے نیں۔ 2011 وچ یورپی یونین دے بجٹ وچ ایدا حصہ (20%) سب توں زیادہ سی۔ [[یونائیٹڈ نیشنز]] نوں حصہ پان وچ ایدا نمبر تیجا(8%) اے۔ جرمنی [[نیٹو]] دا سنگی اے۔ [[دوجی وڈی لڑائی]] مگروں جرمنی نے [[فرانس]] نال گوڑے رشتے رکھے نیں۔ [[امریکہ]] تے [[فرانس]] مگروں ماتڑ دیساں نوں امداد دین والا ایہ تیجا وڈا دیس اے۔ چڑھدے پاسے دے دیساں نال [[ولی برانت]] نے یاری نوں اگے ودھایا تے [[گیرہارڈ شروڈر]] نے [[دوجی وڈی لڑائی]] مگروں پہلی واری [[کوسوو]] دی لڑائی وچ پہلی واری جرمن فوجیاں نوں لڑن لئی پیجیا<ref> "Germany's New Face Abroad". Deutsche Welle. 14 October 2005. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔ امریکہ نال جرمنی دے گوڑے سیاسی تے رہتلی ساک نیں۔ عراق دی لڑائی باجوں ایہناں وچ اک ٹھنڈ آئی پر دونوں دیس گوڑے کاروباری جوڑاں وچ بجے ہوۓ نیں۔ جرمنی دا 8.8% مال [[امریکہ]] تے جرمنی آن والا 6.6% مال [[امریکہ]] توں آندا اے<ref>"U.S.-German Economic Relations Factsheet". U.S. Embassy in Berlin. May 2006. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔

جرمن فوج وچ 183,000 فوجی نیں۔ تے جرمنی دا فوج تے خرچہ دنیا وچ نوویں نمبر تے اے۔ اپریل 2011 تک 6,900 جرمن فوجی دوجیے دیساں وچ امن رکھن لئی گے ہوۓ سن۔ 2011 تک ہر جرمن لئی فوجی سکھلائی کرنا لازمی سی ہر ہن ایہ قنون بدل دتا گیا اے۔ 17,500 جرمن سوانیاں وی فوج وچ نیں۔

جنوری 2010 وچ 81.8 [[ملین]] لوکاں نال جرمنی یورپ دا سب توں زیادہ لوکاں دا دیس اے<ref>Key Figures on Europe. Belgium: European Union. 2011. p. 37. DOI:10.2785/623. ISBN 978-92-79-18441-3.39–42.</ref> تے [[دنیا]] وچ ایدا سولواں نمبر اے۔ 229.4 لوک اک مربع کلومیٹر تے اوسط نال وسدے نیں ۔ جمن ویلے جرمنی وج جیون دی اوسط عمر 80.19 ورے (77.93 مرداں لئي اےتے 82.58 زنانیاں لئي)<ref> "World Factbook". CIA. Retrieved 26 March 2011.</ref>۔ اک جرمن زنانی دے 1.41 جواک ہوسکدے نیں۔ جرمنی وچ جمدے تھوڑے تے مردے جوکھے نیں تے ایس توں اگلے وریاں وچ لوک گنتی تھوڑی ہوندی جائیگی۔

== مذہب ==

[[File:Ramsau03.jpg|thumb|right|200px|[[رامزاؤ گرجا]]]]عیسائیت جرمنی دا سب توں وڈا مذہب اے۔ 51.5 [[ملین]] لوک مزہب نوں مندے نیں<ref> "EKD-Statistik: Christen in Deutschland 2007" (in German). Evangelische Kirche in Deutschland. Retrieved 28 March 2011.</ref> جیہڑے 62.8% بندے نیں جناں وچوں 30٪ کیتھولک تے 29.9% پروٹسٹنٹ نیں۔ 1.6% [[لیندا آرتھوڈکس چرچ]] نوں مندے نیں۔ [[اسلام]] جرمنی دا دوسرا وڈا مزھب اے [[مسلمان]] 38 توں 43 [[لکھ]] تک نیں تے ایہ (4.6% 5.2%) بندے نیں<ref>"Chapter 2: Wie viele Muslime leben in Deutschland?" (in German) (PDF). Muslimisches Leben in Deutschland. Bundesamt für Migration und Flüchtlinge. June 2009. pp. 80, 97. ISBN 978-3-9812115-1-1. Retrieved 28 March 2011.</ref>۔ 250،000 بدھ مت نوں منن والے تے 200،000 یہودی نیں۔ 34.1% جرمن کسے مزھب نوں نئیں مندے۔ ایہ چڑھدے جرمنی دے رلن والے صوبیاں دے واسی نیں<ref>Konfessionen in Deutschland" (in German). Fowid. 9 September 2009. Retrieved 28 March 2011.</ref>۔

== بولیاں ==

== پڑھائی ==

== صحت ==

== رہتل ==

صدیاں توں جرمنی نوں شاعراں تے فلاسفراں دا دیس کیا جاندا اے۔ رہتلی ادارے نوں چلاناں صوبیاں دی زمےواری اے۔ جرمنی وچ 25000 لائبریریاں، 240 تھیٹر، انگنت سمفنی آرکسٹرا تے میوزیم نے۔ میوزماں وچ سلالنہ 91 ملین واری لوک جاندے نیں۔2 کروڑ سلانہ تھیٹر تے اوپیرا جاندے نیں۔ 36 لکھ لوک سمفنی آرکسٹرا سندے نیں۔ [[یونیسکو]] نے جرمنی دیاں 33 تھانواں نوں [[یونیسکو]] نے اپنی سانب چ لیا اے<ref>"World Heritage Sites in Germany". UNESCO. Retrieved 3 October 2010.</ref>۔

دنیا دیاں سوچاں نوں وچ تے ایہنوں نواں کرن وچ جرمن فلسفیاں دا وڈا ہتھ اے۔ گوٹفرائیڈ لیبنز،کانٹ، نطشے، فریڈرش اینگلز، کارل مارکس، شوپنہائر، شیلنگ، ہیگل تے فختے جانے پچھانے ناں نیں۔

* [[چڑھدا جرمنی]] تے

== اتہ پتہ ==