تہذیب الاخلاق

تہذیب الاخلاق اردو زبان دا مشہور، مقبول، معاشرتی تے اصلاحی ماہنامہ اے جسنوں سر سید احمد خان نے انگلستان توں واپسی اُتے 24 دسمبر، 1870ء نوں علی گڑھ توں جاری کیتا۔ اس ماہنامہ دا انگریزی ناں محمڈن سوشل ریفارمر سی۔

فائل:Msr.JPG

تہذیب الاخلاق کا لوگو جو سر سید 1870 میں لندن سے بنوا کر لائے تھے۔

خصوصیات

اس ماہنامہ وچ تمام مضامین اردو وچ چھپدے سن۔ اٹھ جاں بارہ صفحات اُتے مشتمل پرچہ چار آنے وچ فروخت ہُندا سی۔ اس دا مدعا مسلمانان ہند نوں جدید تہذیب تے سائنس دے فیوض توں روشناس کرانا سی۔ تاکہ اوہ اک تہذیب یافتہ تے ترقی یافتہ قوم بن سکاں۔ 1876ء وچ بند ہویا۔ چھ سال ست مہینے دی زندگی وچ کل 226 مضامین چھپے۔ جس وچوں 112 سرسید نے تحریر کیتے سن۔ تن سال بعد دوبارہ جاری ہویا۔ لیکن اوہ تن برس پنج مہینے دے بعد فیر بند ہو گیا۔ تیرہ چودہ برس بعد اس دا تیسرا دور شروع ہویا۔ جو تن برس بعد ختم ہو گیا۔ اس پرچے دی وساطت توں سرسید نے انگریزی تعلیم دے حق وچ رائے عامہ نوں ہموار دی تے محمڈن کالج قائم ہویا۔ نیز سادہ و سلیس زبان لکھنے دا رواج شروع ہویا تے مسلماناں وچ اسلامی اخوت تے قومیت دا احساس پیدا ہویا۔ تحریری تجزیے دا رواج ہویا تے مسلماناں وچ اسلامی اخوت تے قومیت دا احساس بیدار ہویا۔ اس دی اشاعت 1960ء وچ اک بار فیر شروع ہوئی۔ اسنوں اس دا چوتھا دور قرار دتا جا سکدا اے تے ہن ایہ پابندی توں جاری ہو رہی اے۔

مقاصد

اس پرچے دی وساطت توں سرسید دا مقصد مسلمانان ہند نوں جدید تہذیب تے سائنس دے فیوض توں روشناس کرانا سی۔ تاکہ اوہ اک تہذیب یافتہ تے ترقی یافتہ قوم بن سکاں۔ تے مسلماناں وچ اسلامی اخوت تے قومیت دا احساس پیدا ہو۔

اشاریے

تہذیب الاخلاق دے اشاریے مختلف لوگاں نے ترتیب دتے نیں، پہلا اشاریہ مندرجات تہذیب ا لا خلاق دے ناں توں ڈاکٹر ضیاء الدین انصاری نے مرتب کیتا، جو 1870ء تک دی اشاعتاں اُتے مشتمل اے اس دی ترتیب عنوانات تے مصنفین دی الف بائی ترتیب اُتے اے، جا بہ جا حواشی وی فاضل مرتب نے لکھ کر اس توں استفادہ نوں ہور آسان بنانے دی کوشش دی اے۔ دوسرا اشاریہ جامعہ علی گڑھ توں رسالہ تہذیب ا لاخلاق دا توضیحی اشاریہ دے ناں توں آفتاب عالم نے 1991ء وچ 1870ء توں 1876ء تک دے شماناں دا ترییب دتا۔ انہاں دے بعد فرح تبسم نےرسالہ تہذیب ا لاخلاق دا توضیحی اشاریہ دے ناں توں تیسرا اشاریہ 1997ء وچ 1879ء توں 1894 ء تک دے شماراں اُتے ترتیب دتا۔ پہلے اشاریے دے علاوہ باقی دوناں اشاریے غیر مطبوعہ حالت وچ نیں۔

خارجی رابطے

• تہذیب الاخلاق دا اک شمارہ