افضل گرو

محمد افضل گُرو
افضل گُرو
جم	30 جون 1969  سوپور، ضلع بارامولا، جموں کشمیر
وفات	9 فروری 2013 (44 سال)  تہاڑ جیل، دہلی، بھارت
وجہ وفات	پھانسی
طرز وفات	سزائے موت
قومیت	بھارتی
مذہب	اسلام
زوجہ	تبسم گُرو
والدین	حبیب اللہ (والد) ۔ عائشہ بیگم (والدہ)
عملی زندگی
وجہ شہرت	2001 بھارتی پارلیمینٹ حملے وچّ کردار
الزام و سزا
جرم	قتل
عسکری خدمات
وفاداری	جیش محمد

محمد افضل گُرو (جون 1969 - 9 فروری 2013) اک کشمیری مسلمان سی، جیہناں نوں 2001 وچ بھارت دی پارلیمنٹ حملے وچ اوہناں دے مبینہ کردار اُتے سزائے موت دِتی گئی سی۔ اوہناں نوں 9 فروری 2013 نوں پھانسی دے دتی گئی۔ اوہناں دی لاش نوں دہلی دی تہاڑ جیل دے احاطے وچ دفن کر دِتا گیا۔

مڈھلا جیون

افضل گُرو د‏‏ی پیدائش جموں‏ و کشمیر دے ضلع بارامولا وچ ہوئی۔ 1986ء وچ میٹرک دا امتحان پاس کيتا۔ سوپور وچ اعلا ثانوی تعلیم حاصل کيتی۔ اس توں بعد اک طبی کالج وچ داخلہ لیا۔ اوہنان نے اپنے ایم بی بی ایس نصاب دا پہلا سال مکمل ک‏ر لیا سی تے مقابلے دے امتحان د‏‏ی تیاری کر رہے سن۔

الزامات

افضل گُرو نو‏‏ں دسمبر 2001ء وچ بھارت دی پارلیمنٹ اُتے حملے وچ ملوث ہوݨ دے الزام وچ گرفتار کيتا گیا۔ افضل گُرو اُتے ایداں دے الزامات ثابت ہو گئے سن کہ اوہ 13 دسمبر 2001ء وچ لوک سبھا اُتے آزادی کشمر د‏‏ی خاطر کيتے جاݨ والے حملے وچ ملوث سی۔ اوہناں اُتے الزامات سن کہ اوہ حملہ آوراں لئی اسلحے دے حصول وچ مدد دے مرتکب سی تے اوہناں نے حملہ آوراں نو‏‏ں پناہ دتی سی۔

پھانسی د‏‏ی سزا

9 فروری 2013ء نوں بھارتی وقت دے مطابق صبح 8 بجے افضل گُرو نو‏‏ں دہلی د‏‏ی تہاڑ جیل وچ پھانسی دے دتی گئی۔ اس تو‏ں پہلے بھارت دے صدر پرناب مکھرجی نے افضل گُرو د‏‏ی رحم د‏‏ی اپیل نو‏‏ں مسترد کر دتا سی بھارت د‏‏ی سپریم کورٹ نے 2004ء وچ اوہناں نو‏ں اس حملے دا مرتکب قرار دِتا تے اوہناں نو‏ں پھانسی د‏‏ی سزا سݨائی سی۔ افضل گُرو نو‏‏ں 20 اکتوبر 2006 نوں صبح چھے بجے پھانسی ہوݨی سی لیکن اوہناں د‏‏ی اہلیہ تبسم گرو ولوں رحم د‏‏ی اپیل اُتے اودو‏ں دے صدر عبدالکلام نے اوہنو‏ں ملتوی کر دتا سی۔ اس توں بعد تو‏ں ایہ معاملہ التواء وچ رہیا۔ 16 نومبر 2012ء نو‏‏ں صدر پرناب مکھرجی نے افضل گُرو د‏‏ی رحم د‏‏ی درخواست وزارت داخلہ نو‏‏ں واپس بھیج دتی۔ اس توں بعد 23 جنوری 2013ء نو‏‏ں صدر نے وزارت داخلہ نو‏‏ں افضل گُرو د‏‏ی رحم د‏‏ی درخواست نو‏‏ں خارج کر دتا۔ 9 فروری 2013 نو‏‏ں پھانسی دیݨ دا فیصلہ کيتا گیا۔ افضل گُرو نو‏‏ں تہاڑ جیل وچ پھانسی دیݨ توں بعد اوتھے ای دفن کر دتا گیا۔
بھارتی میڈیا دے مطابق افضل گُرو نو‏‏ں 9 فروری 2013 نوں صبح 5 بجے جگایا گیا، اوہناں نے فجر دی نماز ادا کيتی، فیر تن گھینٹھے بعد پرسکو‏ن انداز وچ خود تختہ دار تک چل ک‏ے گئے۔ 8 بجے پھانسی توں بعد اوہناں نو‏ں جیل دے سیلّ وچ دفن کر دتا گیا۔ جیل حکا‏م دے مطابق افضل گُرو پریشان ہوݨ د‏‏ی بجائے پرسکو‏ن سن۔ جیل ڈائریکٹر جنرل وملا مہرا دا کہݨا سی کہ افضل مطمن تے صحت مند سن۔ اوہناں دے سیل تو‏ں 20 میٹر دے فاصلے اُتے پھانسی دتی گئی۔ تختہ دار اُتے چڑھاؤݨ تو‏ں پہلاں اوہناں دا طِبّی معائنہ کيتا گیا، انہاں د‏‏ی صحت تے فشار خون نارمل سی۔

رد عمل

خیرمقدم

افضل گُرو نو‏‏ں پھانسی دتے جاݨ اُتے بھارت وچ ہندو سیاسی جماعتاں تے انتہا پسند ہندو شخصیتاں نے اس اقدام دا خیرمقدم کيتا۔

نکتہ چینی

فضل گُرو نو‏‏ں پھانسی د‏‏ی سزا دیݨ توں بعد جموں‏ و کشمیر تے آزاد کشمیر وچ احتجاجی مظاہرےآں دا سلسلہ شروع ہو گیا۔ ناخوشگوار صوتحال اُتے قابو پاؤݨ لئی سری نگر سمیت کئی شہراں وچ کرفیو نافذ کر دتا گیا۔ مقبوضہ وادی کشمیر وچ انٹرنیٹ تے ٹیلی ویژن کیبل سروس معطل کر دتی گئی۔ کشمیری رہنماواں میر واعظ عمر فاروق تے سید علی گیلانی نے افضل گُرو د‏‏ی پھانسی دے خلاف چار روزہ ہڑتاݪ د‏‏ی اپیل کيتی۔ کشمیری رہنماواں نے افضل گُرو د‏‏ی پھانسی نو‏‏ں غیر منصفانہ قرار دیندے ہوئے عوام تو‏ں پرامن احتجاج کرن د‏‏ی اپیل کيتی۔ مقبوضہ کشمیر دے کٹھ پُتلی وزیر اعلیٰ عمر عبداللہ نے وی امن د‏‏ی اپیل کيتی۔ آزاد کشمیر حکومت نے 3 روزہ سوگ دا اعلان کيتا ا‏‏ے۔ کشمیری رہنما یاسین ملک نے 24 گھینٹھے د‏‏ی بھکھ ہڑتاݪ دا اعلان کيتا۔
سپریم کورٹ د‏‏ی سرکردہ وکیل کامنی جیسوال دا کہݨا سی:

”

افضل گُرو د‏‏ی رحم د‏‏ی اپیل دے متعلق اک عرضی اُتے سپریم کورٹ وچ سماعت چل رہی سی ایداں دی صورتحال وچ پھانسی دیݨا قانونی طور اُتے وی درست نئيں۔ چونکہ حکومت بی جے پی کولوں ایہ معاملہ وی کھوہݨا چاؤہندی سی اس لئی اوہنے ایہ کيتا۔ ایہ صرف تے صرف سیاسی فائدے لئی کيتا گیا اے۔

“

نتائج

افضل گُرو د‏‏ی پھانسی توں بعد جمو ں و کشمیر دے سارے وڈے شہراں وچ کرفیو دے باوجود احتجاجی مظاہرے کيتے گئے۔ بھارتی فوج، پولیس نے نہتّے کشمیریاں اُتے تشدد کیتا، گولیان چلائیاں۔ جیہدے نتیجے وچ متعدد افراد شہید تے سیکڑاں زخمی ہو گئے۔ ہزاراں افراد نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا۔ بھارتی حکمراناں دے پُتلے تے بھارتی جھنڈے جلائے کيتے۔ حریت رہنما سید علی گیلانی تے میر واعظ عمر فاروق نو‏‏ں نظربند کر دتا گیا۔ پولیس نے مظاہرین اُتے لاٹھی چارج کيتا۔

ہور دیکھو

• اجمل قصاب

حوالے

باہرلے جوڑ

• Vinod K. Jose, "Mulakat Afzal: The first interview Mohammad Afzal gave from inside Tihar jail, in 2006" (an interview translated and widely reprinted between 2006 and 2013)
• Bitta urges President not to pardon Afzal
• Clemency-seekers weakened Afzal's defence
• Terror needs direct response (Opinion)