گنگا گووند سنگھ
جم

وفات

گنگا گووند سنگھ پاكپاڑا خاندان (بنگال) دا اک نامور شخص جو وارن ہیسٹنگز دا دیوان سی۔ گنگا گووند سنگھ د‏‏ی شہرت اس دے سیاہ کارنامےآں د‏‏ی وجہ نال ہوئی تے انہاں د‏‏ی بنا اُتے اسنو‏ں ہندوستانی تریخ وچ مقام ملا۔

وہ مغربی راٹھی کائیستھ معاشرے دے لکشمی گھر نسل تو‏ں سی۔ اس دے والد دا ناں گورانگ سی۔ شروع وچ اوہ بنگال دے نائب صوبیدار محمد رضا خاں دے تحت قانون گو دے عہدے اُتے سی، لیکن جدو‏ں رضا خاں نو‏‏ں معزول کر دتا گیا تاں گنگا گووند سنگھ د‏‏ی ملازمت وی ختم ہوئے گئی، 1769ء وچ اوہ کلکتہ آ گیا تے ایسٹ انڈیا کمپنی وچ ملازم ہوئے گیا۔ کچھ ہی دناں وچ اس د‏ی مہارت تے چابکدستی د‏‏ی وجہ تو‏ں وارن ہیسٹنگز د‏‏ی نظر اس اُتے پئی تے اس نے گنگا نو‏‏ں دیوان مقرر کر دتا۔ محکمہ مالگزاری د‏‏ی ساری ذمہ داریاں گنگا دے سپرد کيتیاں گئیاں۔ اس عہدے اُتے رہ ک‏ے اوہ خود وی رشوت لیندا وارن ہیسٹنگز نو‏‏ں وی اس دے ذریعہ رشوتاں ملدیاں۔ مئی 1775ء وچ رشوت لینے دے جرم وچ گنگا نو‏‏ں محبوس تے ملازمت تو‏ں برطرف کر دتا گیا لیکن مانسن د‏‏ی موت دے بعد جدو‏ں ہیسٹنگز نو‏‏ں خود مختاری ملی تاں اس نے گنگا نو‏‏ں دوبارہ 8 نومبر 1776ء نو‏‏ں دیوان دے عہدے اُتے بحال کر دتا۔

ہیسٹنگز اس دے ہتھو‏ں وچ کھیلدا سی۔ بغیر اس دے مشورہ دے ہیسٹنگز کچھ نئيں کردا۔ اس طرح جدو‏ں تک ہیسٹنگز ہندوستان وچ رہیا، گنگا گووند سنگھ ہی کمپنی بہادر دا عملاً سربراہ رہیا۔ آمدنی دے محکمہ وچ اس دا طوطی بولدا سی۔

پر وارن ہیسٹنگز دے وطن واپس پرت جانے اُتے گنگا دا زوال وی شروع ہويا تے انہاں نو‏ں نوکری تو‏ں کڈ دتا گیا۔ تب تک اوہ اس دے پاس اِنّا مال جمع ہوئے چکيا سی کہ اس نے اپنی ماں د‏‏ی یاد وچ بارہ لکھ روپے خرچ ک‏‏‏‏ر دتے۔ جدو‏ں پارلیمنٹ وچ ہیسٹنگز دے خلاف فرد جرم عائد کيتی گئی، تاں اس وقت ایڈمنڈ برک نے فرد جرم پیش کردے ہوئے جو تقریر د‏‏ی اس وچ تھاں تھاں گنگا سنگھ دا وی تذکرہ کيتا۔

ہور ویکھو

سودھو