نواب کپور سنگھ
| نواب کپور سنگھ | |
|---|---|
 |
|
| تاریخ پیدائش | سنہ 1697
|
| وفات | سنہ 1753 (55–56 سال) |
ترمیم  | |
| نواب کپور سنگھ | |
|---|---|
| |
|
| جم | سنہ 1697
|
| وفات | سنہ 1753 (55–56 سال) |
| عملی زندگی | |
| وجہ شہرت | نواب |
| ترمیم | |
نواب کپور سنگھ (1697–1753) سکھاں دا اک سردار سی جہنے سکھ تریخ دے اوکھے ویلے سکھاں دی سرداری کیتی۔ اوہ 1697 چ جٹاں دے ورک ٹبر چ کالوکے شیخوپورہ دے پنڈ چ جمیا۔ 1721 چ اوہ خالصہ ٹولی نال رل گیا۔ سکھ جیداری نال مغلاں دیاں سختیاں سہ رۓ سن۔ سکھاں دا حوصلہ ویخ کے مغلاں نے لالچ نال اوناں نوں رام کرن دا سوچیا۔ کپور سنگھ نوں معان کرکے نواب دا خطاب، انعام تے جگیر دیدتی گئی۔
نواب کپور سنگھ نے وکھریاں نکھ ٹولیاں نوں ڈسپلن چ لیایا۔ ہر تھان دا وکھرا دل تے اودا سردار چنیا تے ہر دل دا حساب کتاب اکال تخت چ جسا سنگھ اہلوالیہ فائل چ جینون مثل کیندے سن رکھدا سی۔ ایس توں ایناں ٹولیاں یا دلان دا ناں ای مثل پے گیا۔
اہمیت سودھو
نواب کپور سنگھ نوں 18ویں صدی دے سکھ اتہاس وچ اک گورو برابر تھاں حاصل اے ۔ اوہ اک عام پروار نال متعلق سن ۔ اوہ اپنے خاص گناں کارن چھیتی ہی سکھاں دے پیارے لیڈر بن گئے ۔ سکھ اتہاس نوں اوہناں نے بہملا یوگدان دتا ۔ نواب کپور دا جم 1697 ء وچ پرگنا شیخوپورے دے اک پنڈ کالوکے وچ ہویا سی ۔ اوہناں دا پیؤ دلیپ سنگھ ورک اک جٹّ کسان سی ۔ کپور سنگھ بچپن توں بہت بہادر سی ۔ 1721 ء وچ اوہناں نے امتسر وچ بھائی منی سنگھ توں پاہل امت گرہن کیتا ۔ بھائی تارہ سنگھ دے بلیدان توں بعد اوہ دروارا سنگھ دے جتھے وچ شامل ہو گئے ۔ اپنی بہادری دے کارن اوہ تھوڑیھ ویلے وچ ہی سکھاں وچ مشہور ہو گئے ۔ 1733–1753 ء تک اوہناں نے سیاسی اتے مذہبی دوواں کھیتراں وچ سکھاں دی اگوائی کیتی ۔ اوہ اک اچّ کوٹی دیے مذہبی پرچارک سن ۔ اوہناں دا جیون بہت آمورت سی ۔ ایہی کارن سی کہ اوہناں دے اثر وچ آ کے کئیاں لوکاں نے سکھ دھرم اختیار کر لیا ۔ کپور سنگھ توں امرتپان کرن والیاں وچ بابا اعلیٰ سنگھ، جسا سنگھ آہلووالیا اتے حصہ سنگھ وغیرہ پرمکھ سن ۔
نواب دی خطاب اختیار کرنا سودھو
نواب کپور سنگھ اجیہا لیڈر سی، جس نے بندہ سنگھ بہادر دی موت توں بعد سکھاں نوں متحد کیتا ۔ زکریا خاں، یحیی خاں، شاہنواز خان اتے میر منو اس دے ہم عصر سن ۔ ایہہ سارے انسان سکھاں دا مول ناس کر دینا چاہندے سن، پر کپور سنگھ دی بہادری دے کارن اوہ اپنے ادیساں کارن ناکام رہے ۔ 1733 ء وچ لاہور دے صوبیدار زکریا خان نے اس نوں نواب دا خطاب دتا ۔ اس توں علاوہ اس نوں اک لکھ روپئے دی جگیر وی دتی گئی ۔ اس دا کارن ایہہ سی کہ مغل کپور سنگھ نوں نال ملا کے سکھاں دی ہر روز دی کٹمار توں چھٹکارا پاؤنا چاہندے سن، پر خطاب پا کے وی کپور سنگھ اپنے رستے توں پچھے نہ ہٹیا ۔ اوہ سچے من نال سکھاں دی اگوائی کردا رہا ۔
دل خالصہ دی اگوائی سودھو
نواب کپور سنگھ نے 1733 ء وچ سکھاں دی اگوائی سمبھالی ۔ 1734 ء وچ اس نے سکھاں نوں دو دلاں وچ ونڈ دتا ۔ ایہہ دوویں دل سن ترُݨا دل اتے بُڈھا دل ۔ 1748 ء وچ اس نے پھیر سکھاں نوں چنگی طرحاں جتھیبند کیتا اتے دل خالصہ دج قیام کیتج ۔ دل خالصہ نے مغلاں دا مقابلہ کرن وچ تعریف یوگ یوگدان دتا ۔ بڈھے ہون اُتے اس نے دل خالصہ دی کمان اپنے نائب جسا سنگھ آہلووالیا نوں سونپ دتی ۔ 1753 ء وچ نواب کپور سنگھ دی موت ہو گئی ۔ سچ تاں ایہہ اے کہ نواب کپور سنگھ نے اجیہے ویلے اُتے سکھاں دی اگوائی کیتی، جدوں کہ مغلاں ولوں اوہناں دے خون دیاں ندیاں وہائیاں جا رہیاں سن ۔ اپنی اہلیت اتے سوجھ-بوجھ نال اس نے سکھاں دی اگوائی کیتی اتے اوہناں نوں تباہ ہون توں بچاء لیا ۔ ڈاکٹر بھگت سنگھ دے مطابق بندہ سنگھ دی موت توں بعد نواب کپور سنگھ سکھ سمودائے دا سبھ توں اہم لیڈر سی ۔
موت سودھو
نواب کپور سنگھ 1753 چ امرتسر چ مریا۔اوہناں دی صحتَ کافی چر توں خراب چلی آ رہی سی کیونکہ اک لڑائی وچ گولی لگن کارن ہویا اوہناں دا زخم بھر نہیں سی سکیا۔ نواب کپور سنگھ دی موت نال سکھ پنتھ توں اک مہان جرنیل خوس گیا۔ بھاویں جسا سنگھ آہلووالیا نے، غیر-رسمی طور اتے، دل خالصہ دی کمان سنبھال لئی سی پر بطور جتھیدار، رسمی چون (منظوری) 10 اپریل، 1754 دے دن سربت خالصہ اکٹھ وچ ہی ہوئی۔
