ریاست فرید کوٹ
| |||||||||||||||||||||||||||||
ریاست فرید کوٹ برطانوی راج ویلے پنجاب دی اک ریاست سی ۔
ریاست فرید کوٹ (Faridkot State) پنجاب دی اک دیسی سکھ ریاست سی جیہدا راجگڑھ فرید کوٹ شہر سی۔ ایہ ریاست 1663 توں 1947 تک قایم رہی ۔
تریخ سودھو
فریدکوٹ ریاست اس ریاست دا پچھا براڑ چودھری نال جا جڑدا اے جس توں براڑ جٹاں دا قبیلا چلیا سی۔ اس قبیلے وچوں سنگھر دا پتر بھلن مالوے دے علاقے دا اک وڈا اتے طاقتور چودھری ہویا اے۔ اس دی اکثر سردار منصور خان نال کھڑکدی رہندی سی۔ ایہناں دوہاں نوں اکبر بادشاہ نے اپنے پاس بلا کے صلح کرائی اتے ایہناں نوں اپنے اپنے علاقے دا آزاد چودھری تھاپیا۔ بھلن دے حصے فریدکوٹ ، کوٹکپورا اتے مکتسر والا علاقہ آیا۔ اس اتے گرو ہرگوبند صاحب دی بخشش سی اتے بعد وچ گرو ہر رائے صاحب دی سیوا وچ وی رہا۔ اس دے بے اولاد مرن کرکے علاقے دی چودھر چھوٹے بھرا لالے نوں ملی۔
چودھری لالے توں بعد اس دا پتر کپورا چودھری بنیا۔ اس نے اپنے ملکھ وچ بہت سارا علاقہ ہور ملایا اتے سنّ 1661ء وچ کوٹکپورا نگر دا قیام کیتی۔ اس نے گورو گوبند سنگھ جی توں امرت چھک کے کپور سنگھ ناں دھارن کیتا۔ سنّ 1708ء وچ ایہہ عیسیٰ خان منج دے ہتھوں ماریا گیا، پر اس دے پتراں نے ترت بدلہ لے کے عیسیٰ خان نوں مار مکایا۔ کپور سنگھ توں بعد سکھا سنگھ ، پھر اس دا پتر جودھ سنگھ چودھری بنیا۔ جودھ سنگھ دے مرن توں بعد ہمیر سنگھ اتے ٹیک سنگھ چودھری بنے۔ ٹیک سنگھ نے فریدکوٹ نوں اپنا صدر مقام بنایا۔ اس توں بعد موہر سنگھ، چڑھت سنگھ ، دل سنگھ اتے گلاب سنگھ چودھری بنے۔
مہاراجا رنجیت سنگھ دا مل سودھو
سنّ 1807ء وچ مہاراجہ رنجیت سنگھ نے فریدکوٹ اتے قبضہ کر لیا، پر 1809ء وچ انگریزاں نال ہوئے عہدنامے کرکے ایہ علاقہ موڑ دتا گیا۔ گلاب سنگھ دا نومبر 1826ء وچ قتل ہو گیا۔ اس توں بعد اس دا لڑکا عطر سنگھ چودھری بنیا۔ مرن اپرنت اس دی تھاں پہاڑا سنگھ نے لئی جس نے انگریزاں اتے سکھاں دی پہلی لڑائی وچ انگریزاں دی بہت مدد کیتی۔ اپریل 1849ء وچ اس دا انتقال ہو گیا۔ اس دا لڑکا وزیر سنگھ گدی اتے بیٹھا۔ اس نے سنّ 1857ء دے غدر ویلے انگریزاں دی بہت مدد کیتی۔ سنّ 1874ء وچ کیتی تیرتھ- یاترا دوران ایہہ کرکشیتر وچ گزر گیا۔
| ریاست فرید کوٹ | |
| |
| جھنڈا | |
| |
| ریاست ٹری: | 1663 |
| ریاست مکی: | 1947 |
| بولی: | پنجابی |
بعد وچ سودھو
سنّ 1874ء وچ وزیر سنگھ دا لڑکا بکرم سنگھ راجا بنیا۔ اس نے فریدکوٹ نوں سندر بنوایا۔ دربار صاحب وچ بجلی لگواؤن اتے لنگر دی عمارت اسرواؤن لئی اک لکھ روپئے دان دتے۔ گیانی بدن سنگھ اتے کجھ ہور ودواناں نوں راغب کرکے گرو گرنتھ صاحب دا ٹیکا لکھوایا۔ اس توں بعد بلبیر سنگھ اتے پھر راجا برجیندر سنگھ 15 مارچ 1906ء نوں گدی اتے بیٹھا۔ اس نے پہلی جنگ عظیم وچ انگریزاں دی مدد کرکے ‘مہاراجہ’ خطاب حاصل کیتی۔ سنّ 1918ء وچ اس دے انتقال توں بعد اس دا پتر راجا ہرندر سنگھ نے 23 دسمبر 1918ء نوں جانشین بنیا۔ اس دے بالغ ہون تک صلاح کار کونسل راج دا پربندھ چلاؤندی رہی۔ اکتوبر 1934ء وچ اس نوں بالغ ہون’تے پورا راج-اختیار سونپیا گیا۔ اس نے اپنی ریاست دی حالت وچ بہت سدھار کیتا۔ سڑکاں بنوائیاں، سکول کھلھوائے اتے کوشش کیتی کہ ان پڑھتا نوں جویں کویں ریاست توں دور کیتا جائے۔ اگست 1948ء وچ ایہہ ریاست وی پنجاب دیاں ہور ریاستاں وانگ ‘پیپسو ’ وچ شامل کر لئی گئی۔ اس دا سکھ ریاست وچ پنجواں نمبر سی۔ پیپسو وچ سموئے جان ویلے اس ریاست دا رقبہ 643 مربع میل سی اتے اس دی آمدن 20 لکھ دے نیڑے سی۔
سمادھاں سودھو
فریدکوٹ ریاست [۱]دے راجیاں دیاں بنیاں شاہی سمادھاں دا قبضہ فریدکوٹ ریاست دے پرکھیاں دے چیلیاں کول چلیا آ رہا اے۔ شاہی پروار نے 1935 توں پہلاں مذہبی رسماں کرن اتے شاہی سمادھاں دی سانبھ-سنبھال اپنے چیلیاں نوں سونپی سی۔ مہاراجہ پہاڑا سنگھ، برجندر سنگھ، بلبیر سنگھ اتے فریدکوٹ ریاست دے آخری راجے ہرندر سنگھ براڑ دی اتھے سمادھ بنی ہوئی اے جس نوں شاہی سمادھاں (قبراں) دا نام دتا گیا۔ فریدکوٹ ریاست دے راج حصہ ویلے ایہناں شاہی سمادھاں دی اساری کیتی گئی سی اتے قریب اک صدی پرانی عمارت اج وی اتھے موجود اے۔ عمارت دے اک حصے وچّ فریدکوٹ دے شاہی حکمراناں دیاں سمادھاں ہن۔ ایہہ سمادھاں قریب 6 کنال 3 مرلے رقبے وچّ بنیاں ہوئیاں ہن۔ شہر دے این وچکار ہون کارن شاہی سمادھاں دے آس-پاس دی زمین دی قیمت کروڑاں روپئے اے۔
